„Rómverska keisaradæmið“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Muninn (spjall | framlög)
mEkkert breytingarágrip
Marinooo (spjall | framlög)
Lína 7:
 
== Saga ==
[[Mynd:Colosseum in Rome, Italy - April 2007.jpg|thumb|right|200px|[[Colosseum]], eða flavíska hringleikahúsið, var byggt á valdatíma flavísku ættarinnar]]
<div class="floatright">
<timeline>
ImageSize = width:250 height:600
PlotArea = left:45 right:0 bottom:20 top:20
AlignBars = early
 
DateFormat = yyyy
Period = from:-31 till:235
TimeAxis = orientation:vertical
ScaleMajor = unit:year increment:7 start:-31
 
Colors=
id:AGU value:brightgreen legend:1
id:TIB value:green legend:2
id:CAL value:kelleygreen legend:3
id:CLA value:teal legend:4
id:NER value:drabgreen legend:5
id:VES value:orange legend:6
id:TIT value:redorange legend:7
id:DOM value:lightorange legend:8
id:NEV value:darkblue legend:9
id:TRA value:blue legend:10
id:HAD value:brightblue legend:11
id:ANP value:oceanblue legend:12
id:MAA value:skyblue legend:13
id:COM value:red legend:14
id:SEP value:claret legend:15
id:CAR value:magenta legend:16
id:MAC value:coral legend:17
id:ELA value:tan1 legend:18
id:ALS value:tan2 legend:19
PlotData=
bar:Leaders width:25 mark:(line,black) align:left fontsize:M shift:(25,-5) anchor:middle
from:-31 till:14 color:AGU text:"[[Ágústus]] (31f.Kr.-14)"
from:14 till:37 color:TIB text:"[[Tíberíus]] (14-37)"
from:37 till:41 color:CAL text:"[[Calígula]] (37-41)"
from:41 till:54 color:CLA text:"[[Cládíus]] (41-54)"
from:54 till:68 color:NER text:"[[Neró]] (54-68)"
from:68 till:79 color:VES text:"[[Vespasíanus]] (68-79)"
from:79 till:81 color:TIT text:"[[Títus]] (79-81)"
from:81 till:96 color:DOM text:"[[Dómitíanus]] (81-96)"
from:96 till:98 color:NEV text:"[[Nerva]] (96-98)"
from:98 till:117 color:TRA text:"[[Trajanus]] (98-117)"
from:117 till:138 color:HAD text:"[[Hadríanus]] (117-138)"
from:138 till:161 color:ANP text:"[[Antoníus Píus]] (138-161)"
from:161 till:180 color:MAA text:"[[Markús Árelíus]] (161-180)"
from:180 till:192 color:COM text:"[[Commódus]] (180-192)"
from:192 till:197 color:SEP text:"[[Septimius Severus]] (192-197)"
from:197 till:217 color:CAR text:"[[Caracalla]] (197-217)"
from:217 till:218 color:MAC
from:218 till:222 color:ELA text:"[[Elagabalus]] (218-222)\n[[Macrinus]] (217-218)"
from:222 till:235 color:ALS text:"[[Alexander Severus]] (222-235)"
</timeline>
</div>
=== Principatið ===
Árið [[31 f.Kr.]] sigraði [[Octavíanus]] [[Markús Antóníus]] og [[Kleópatra|Kleópötru]] í [[Orrustan við Actíum|orrustunni við Actíum]] og batt þar með enda á borgarastyrjöld sem geisað hafði á síðustu áratugum lýðveldisins. Með sigrinum tryggði hann sér öll völd í Rómaveldi en varðveitti þó ásýnd lýðveldisins út á við. Octavíanus hlaut virðingarheitið [[Ágústus]] frá öldungaráðinu og í stað þess að titla sig konung eða einvald kaus Ágústus að nota titilinn ''[[princeps]]'', sem þýða má sem „fremstur meðal jafningja“. Það valdakerfi sem Ágústus bjó til hefur því verið kallað principatið. [[Tíberíus]], stjúpsonur Ágústusar, tók við af honum og í kjölfarið komu [[Calígúla]], [[Cládíus]] og [[Neró]]. Þeir voru allir af júlísku-cládísku ættinni, eins og Ágústus. Neró framdi sjálfsmorð árið [[68]] án þess að eiga erfingja og í kjölfarið hófst tímabil átaka um völdin, sem kallað hefur verið [[ár keisaranna fjögurra]].
 
 
[[Mynd:Colosseum in Rome, Italy - April 2007.jpg|thumb|right|200px|[[Colosseum]], eða flavíska hringleikahúsið, var byggt á valdatíma flavísku ættarinnar]]
[[Vespasíanus]] stóð að lokum uppi sem sigurvegari í baráttunni um keisaratignina og þar með hófst valdatími flavísku ættarinnar. Synir Vespasíanusar, [[Títus]] og [[Dómitíanus]], urðu báðir keisarar að föður sínum látnum. Á valdatíma flavísku ættarinnar var hringleikahúsið [[Colosseum]] byggt en einnig varð eldgos í [[Vesúvíus]]i, sem lagði m.a. borgirnar [[Pompeii]] og [[Herculaneum]] í rúst. Á eftir Dómitíanusi komst [[Nerva]] til valda, fyrsti keisarinn af ætt sem stundum er kölluð nervu-antónínusar ættin. Eftirmaður Nervu var Trajanus, einn frægasti og sigursælasti keisari Rómaveldis. Á hans valdatíma náði ríkið mestri útbreiðslu. Friður ríkti að mestu á valdatíma næstu tveggja keisara; [[Hadríanus]]ar og [[Antónínus Píus|Antónínusar Píusar]]. [[Markús Árelíus]] tók við af Antónínusi Píusi og þurfti að verja ríkið gegn mörgum árásum [[germanir|germanskra þjóðflokka]]. Sonur Markúsar, [[Commodus]], var óvinsæll og var myrtur.
 
224

breytingar