„Skandinavía“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Holtseti (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Holtseti (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Lína 1:
[[Mynd:Scandinavia.TMO2003050.jpg|thumb|right|Skandinavíuskagi á gervihnattarmynd.]]
'''Skandinavía''' er fornt hugtak sem hefur hvorki einhlíta merkingu á íslensku né öðrum málum.
 
Orðið er dregið af [[latína|latneska]] heitinu ''[[wikt:Scandinavia#Latína|Scandināvia]]''. Það heiti deilir trúlega uppruna með [[Skánn|Skáni]]. Bæði heitin Skandinavía og Skánn eru talin eiga upptök í [[frumgermanska|frumgermönsku]] rótinni ''[[wikt:*Skaþinawjō|*Skaþinawjō]]'', sem síðar myndaði ''[[wikt:Skáney|Skáney]]'' í [[fornnorræna|fornnorrænu]] og ''[[wikt:Scedenig|Scedenig]]'' í [[fornenska|fornensku]]<ref>Anderson, Carl Edlund (1999). ''[http://www.carlaz.com/phd/cea_phd_abstract.pdf Formation and Resolution of Ideological Contrast in the Early History of Scandinavia]''. PhD dissertation, Department of Anglo-Saxon, Norse & Celtic (Faculty of English), University of Cambridge, 1999.</ref>.
 
Elsta heimildin sem nefnir Skandinavíu er [[Naturalis Historia|Náttúrusaga]] [[Pliníus eldri|Pliníusar eldri]] (23–79 e.Kr.). Ýmsar tilvísanir finnast einnig í ritum eftir [[Pýþeas]], [[Tacítus]], [[Ptolemaios]], [[Prokopios]] och [[Jordanes]]. Talið er að það heiti sem Pliníus notaði sé af [[vesturgermönsk mál|vesturgermönskum]] uppruna, og hafi í fyrstu átt við [[Skánn|Skán]]<ref>Haugen, Einar (1976). ''The Scandinavian Languages: An Introduction to Their History.'' Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 1976.</ref>.
 
Greina má milli þriggja nota:
Lína 13 ⟶ 9:
 
* Á mörgum tungumálum er Skandinavía notað sem samheiti yfir [[Norðurlöndin|Norðurlönd]]. Það er að auk [[Danmörk|Danmerkur]], [[Noregur|Noregs]] og [[Svíþjóð]]ar, eru einnig [[Ísland]], [[Færeyjar]], [[Finnland]], [[Áland]] og [[Grænland]] talin til Skandinavíu.
 
== Orðsifjar ==
Orðið er dregið af [[latína|latneska]] heitinu ''[[wikt:Scandinavia#Latína|Scandināvia]]''. Það heiti deilir trúlega uppruna með heitinu [[Skánn|Skáni]]. Bæði heitin ''Skandinavía'' og ''Skánn'' eru talin eiga upptök í [[frumgermanska|frumgermönsku]] rótinni ''[[wikt:*Skaþinawjō|*Skaþinawjō]]'', (af ''[[wikt:*skaþô|*skaþô]]'' (skaði) og ''[[wikt:*awjō|*awjō]]'' (ey)) sem síðar myndaði ''[[wikt:Skáney|Skáney]]'' í [[fornnorræna|fornnorrænu]] og ''[[wikt:Scedenig|Scedenig]]'' í [[fornenska|fornensku]]<ref>Anderson, Carl Edlund (1999). ''[http://www.carlaz.com/phd/cea_phd_abstract.pdf Formation and Resolution of Ideological Contrast in the Early History of Scandinavia]''. PhD dissertation, Department of Anglo-Saxon, Norse & Celtic (Faculty of English), University of Cambridge, 1999.</ref>. Nafnið ''Skandinavía'' merkti þá hugsanlega ''skaðleg ey'', sem talið er eiga við varasamar sandeyrar og sker undan ströndum Skáns.<ref>Helle, Knut (2003). "Introduction". ''The Cambridge History of Scandinavia.'' Ed. E. I. Kouri et al. Cambridge University Press, 2003. ISBN 0-521-47299-7.</ref>
 
Elsta heimildin sem nefnir Skandinavíu er [[Naturalis Historia|Náttúrusaga]] [[Pliníus eldri|Pliníusar eldri]] (23–79 e.Kr.). Ýmsar tilvísanir finnast einnig í ritum eftir [[Pýþeas]], [[Tacítus]], [[Ptolemaios]], [[Prokopios]] och [[Jordanes]]. Talið er að það heiti sem Pliníus notaði sé af [[vesturgermönsk mál|vesturgermönskum]] uppruna, og hafi í fyrstu átt við [[Skánn|Skán]]<ref>Haugen, Einar (1976). ''The Scandinavian Languages: An Introduction to Their History.'' Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 1976.</ref>.
 
== Tengt efni ==
Lína 21 ⟶ 22:
{{Commonscat|Scandinavia}}
* {{vísindavefurinn|957|Tilheyrir Ísland raunverulega Skandinavíu eða er það bara talið með Norðurlöndunum vegna skyldleika?}}
 
== Heimildir ==
 
[[Flokkur:Norðurlönd]]