„Kleópatra 7.“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Muninn (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Muninn (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Lína 1:
:''Þessi grein fjallar um forn-egypsku drottninguna Kleópötru. Einnig er til [[Kleópatra (mannsnafn)|íslenska kvenmansnafnið Kleópatra]].''
 
[[Mynd:Lawrence AlmaKleopatra-TademaVII.- Anthony and CleopatraAltes-Museum-Berlin1.JPGjpg|thumb|250px|''AntoniusBrjóstmynd ogsem Kleópatra''talin eftirer Lawrencevera Alma-Tademaaf Kleópötru]]
'''Kleópatra 7. Fílópator''' ([[janúar]] 69 f.Kr. – [[12. ágúst]] 30 f.Kr.) var [[drottning]] og [[faraó]] [[Forn-Egyptar|Egyptalands hins forna]], síðust af ætt [[Ptolemajaríkið|Ptolemaja]] og þar með síðasti [[helleníski tíminn|helleníski]] þjóðhöfðingi Egyptalands. Þótt fleiri drottningar Egypta hafi heitið Kleópatra, er hún sú sem almennt er átt við þegar minnst er á Kleópötru.
 
== Ævi ==
=== Leiðin til valda ===
Kleópatra var af ætt Ptolemaja sem tóku við stjórn Egyiptalands eftir andlát [[Alexander mikli|Alexanders mikla]]. Faðir hennar var [[Ptolemajos 12.]] og móðir hennar er talin hafa verið [[Kleópatra 5.]]. Foreldrar hennar voru náskyldir enda var löng hefð fyrir skyldleikaræktun á meðal stjórnenda Egyptalands.
Kleópatra varð meðstjórnandi í Egyptalandi með föður sínum [[Ptolemajos 12.|Ptolemajosi 12.]], árið 55 f.Kr. þegar hún var 14 ára gömul. Faðir Kleópötru lést árið 51 f.Kr. og varð þá bróðir hennar, [[Ptolemajos 13.]] meðstjórnandi með henni. Samkvæmt egypskri hefð gengu systkinin í hjónaband. Kleopatra hafði þó ekki í hyggju að deila völdum með bróður sínum og innan nokkurra mánaða hætti hún að nota nafn hans á opinberum skjölum og á myntum. Eftir þetta átti Kleópatra í deilum við bróður sinn og stuðningsmenn hans og laut hún að lokum í lægra haldi og fór í felur.
 
Kleópatra varð meðstjórnandi í Egyptalandi með föður sínum [[Ptolemajos 12.|Ptolemajosi 12.]], árið 55 f.Kr., þegar hún var 14 ára gömul. Faðir Kleópötru lést árið 51 f.Kr. og varð þá bróðir hennar, [[Ptolemajos 13.]], meðstjórnandi með henni. Samkvæmt egypskri hefð gengu systkinin í hjónaband. Kleopatra hafði þó ekki í hyggju að deila völdum með bróður sínum og innan nokkurra mánaða hætti hún að nota nafn hans á opinberum skjölum og á myntum. Eftir þetta átti Kleópatra í deilum við bróður sinn og stuðningsmenn hans og laut hún að lokum í lægra haldi og fór í felur.
 
=== Samband við Júlíus Caesar ===
Lína 12 ⟶ 14:
 
=== Kleópatra og Marcus Antonius ===
[[Mynd:Lawrence Alma-Tadema- Anthony and Cleopatra.JPG|thumb|300px|''Antonius og Kleópatra'', málverk frá 19. öld eftir [[Lawrence Alma-Tadema]]]]
Kleópatra hitti [[Marcus Antonius]] árið 41 f.Kr., semen þáhann var þá einn af valdamestu mönnum í Róm ásamt [[Ágústus|Octavíanusi]]. Þau urðu fljótlega elskendur og deildu völdum í Egyptalandi og austurhluta [[Rómaveldi]]s. Árið 40 f.Kr. fæddi Kleópatra tvíbura þeirra Antoniusar, Alexander Helios og Kleópötru Selenu. Næstu fjögur árin var Antonius í herferðum í Armeníu og Parþíu en sneri svo aftur til Alexandríu og giftist Kleópötru, þó hann væri enn giftur Octavíu, systur Octavíanusar. Þau eignuðust eitt barn til viðbótar, soninn Ptolemajos Fíladelfus. KleópatraÁrið 34 f.Kr. skiptu þau yfirráðasvæðum sínum, Egyptalandi og Antoniusausturhluta börðustRómaveldis, viðá Octavíanusmilli umbarna völdinsinna íþriggja og Caesarions og lýstu þau konunga og drottningu yfir mismunandi landsvæðum. Rómverjar voru almennt hneykslaðir á þessu og fékk Octavíanus þá [[Rómaveldirómverska öldungaráðið]], entil biðu lægrilýsa hlutyfir fyrirstríði honumá hendur Kleópötru og Antoniusi. Þau mættu Octavíanusi í [[orrustan við Actium|orrustunni við Actium]], árið 31 f.Kr., síðustu stóru sjóorrustu fornaldar, en biðu lægri hlut fyrir honum. Árið eftir réðist Octavíanus (síðar [[Ágústus|Ágústus keisari]]), lögmætur erfingi Caesars, inn í Egyptaland og þeir rómversku hermenn sem Antonius hafði enn á að skipa yfirgáfu hann og fóru yfir til Octavíanusar. Í kjölfarið frömdu bæði Antonius og Kleópatra sjálfsmorð. Flestar fornar heimildir segja að hún hafi látið eitraðan snák bíta sig, þann 12. ágúst árið 30 f.Kr. Að Kleópötru látinni innlimaði Octavíanus Egyptaland inn í Rómaveldi.
 
== Arfleifð ==
Þegar Octavíanus (síðar [[Ágústus|Ágústus keisari]]), lögmætur erfingi Caesars, réðist inn í Egyptaland með rómverska herinn, framdi hún sjálfsmorð, þann 12. ágúst árið 30 f.Kr. Að Kleópötru látinni innlimaði Octavíanus Egyptaland inn í Rómaveldi.
Kleópatra er almennt álitin hafa verið síðasti faraó Egyptalands hins forna þó Caesarion hafi reyndar verið hylltur sem arftaki hennar, en var hann tekinn af lífi nokkrum dögum síðar að fyrirskipan Octavíanusar. Hún er ein þekktasta kona fornaldar og hefur verið mönnum hugleikin alla tíð frá andláti sínu. Fornir sagnaritarar nefna flestir að fegurð Kleópötru hafi verið annáluð en að það hafi þó ekki síður verið gáfur hennar og persónuleiki sem heilluðu menn.
 
Fjölmargir listamenn, leikritaskáld og kvikmyndagerðarmenn hafa fengið innblástur af ævi Kleópötru. Þekkt dæmi eru leikritin ''[[Antonius og Kleópatra]]'' eftir [[William Shakespeare]] og ''Caesar og Kleópatra'' eftir [[George Bernard Shaw]] og kvikmyndin ''Cleopatra'' frá árinu 1963, þar sem [[Elizabeth Taylor]] fór með hlutverk Kleópötru.
Hennar er minnst í [[leikrit]]i [[William Shakespeare|Shakespeares]] ''[[Antoníus og Kleópatra]]'' og í fjölmörgum [[kvikmynd]]um.
 
[[Flokkur:Konungar Ptolemajaríkisins]]