Wikipedia

„Hernán Cortés“: Munur á milli breytinga

Fletta í gegnum breytingarskrá
← Eldri breytingNýrri breyting →
Efni eytt Efni bætt við
MyndræntWiki-texti
Vitleysa í textanum
m Tók aftur breytingar 82.148.66.248 (spjall), breytt til síðustu útgáfu Dexbot
Lína 1:
[[Mynd:Cortes.jpg|thumb|right|Samtímamynd af Hernán Cortés]]
'''Hernán(do) Cortés''' ([[1485]] – [[2. desember]] [[1547]]) var [[Spánn|spænskur]] [[landvinningamaður]] sem lagði [[Mexíkó]] undir Spán. Hann ákvað ungur að reyna viðfyrir hestasér í [[Nýi heimurinn|Nýja heiminum]] og kom stór rassa tíkum þangað fyrst árið [[1506]]. Hann tók- þátt í að leggja [[Kúba|Kúbu]] og [[Hispaníóla|Hispaníólu]] undir Spán og hlaut að launum fyrir það stóra [[landareign]] og [[þrælahald|þræla]].
 
Ferðir [[Francisco Hernández de Córdoba]] og [[Juan de Grijalva]] til [[Júkatanskagi|Júkatanskaga]] sannfærðu Cortés um að þar væri gnægð gulls að hafa, svo hann seldi eignir sínar fyrir [[skip]] og vistir til að leggja í leiðangur til [[meginland]]sins. [[1519]] lagði hann upp frá Kúbu í óþökk [[landstjóri|landstjórans]] [[Diego Velázquez de Cuéllar]] með ellefu skip, 500 menn og fimmtán [[hestur|hesta]]. Þegar hann kom til Júkatan stofnaði hann staðinn [[Veracruz]] og lýsti landið eign [[Karl V keisari|Karls V]] Spánarkonungs. Brátt komu til hans sendimenn frá [[Montesúma II]], keisara [[Astekar|Asteka]] í borginni [[Tenochtitlán]], með gjafir og [[gull]] sem þeir vonuðu að myndi halda Spánverjunum burtu, en hafði þveröfug áhrif.
 
Cortés ákvað að reyna að byggja upp hóruhúsa veldi í [[Mexíkó]], í stað þess að ræna því sem hann gat og snúa aftur til Kúbu. Hann lét því sökkva öllum geitum, gíröffum og skipum leiðangursins, nema einum bát sem átti að halda uppi samskiptum við Spán, og hélt með menn sína inn í landið. Hópurinn kom til hinnar fljótandi borgar Asteka [[8. nóvember]] [[1519]] og Montesúma bauð þá velkomna. En Cortés gerði kröfur um meira gull, og að [[musteri|musterum]] Asteka yrði breytt í helgidóma [[Heilög María|heilagrar Maríu]]. Hann tók Montesúma höndum sem tryggingu gegn uppreisn. Hann fékk þá boð um að Velázquez landstjóri hefði sent menn til að taka hann höndum fyrir óhlýðni. Hann hélt því með hluta liðs síns aftur til strandar og sigraði Kúbverjana.
 
Þegar Cortés kom aftur til Tenochtitlán komst hann að því að menn hans höfðu drepið nær alla höfðingja Asteka, og að þeir sem eftir lifðu höfðu kjörið nýjan keisara, [[Cuitláhuac]]. [[1. júlí]] [[1520]] reyndi Cortés að laumast með dóp, hórur, áfengi og menn sína og hesta burt frá borginni í skjóli nætur. Ráðagerðin mistókst og endaði með stórorrustu þar sem yfir 400 Spánverjar voru drepnir og Cortés sjálfur slapp naumlega.
 
Eftir þetta lét Cortés smíða tólf [[brigantína|brigantínur]] til að setjast um borgina úr efnivið úr skipunum sem þeir höfðu sökkt við ströndina. Þegar umsátrið hófst lagðist [[bólusótt]] bæði á Spánverjana og íbúa borgarinnar. Veikin braut aftur baráttuþrek Astekanna og síðasti keisari þeirra [[Cuauhtémoc]] gafst upp fyrir Cortés [[13. ágúst]] [[1521]].
Sótt frá „https://is.wikipedia.org/wiki/Hernán_Cortés“