„Serbókróatíska“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Tilvísun á Serbókróatíska
 
Kat9988 (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Lína 1:
#TILVÍSUN{{Tungumál|nafn= [[Serbókróatíska]] |nafn2=srpskohrvatski, hrvatskosrpski
српскохрватски, хрватскосрпски|
|ættarlitur= Indóevrópskt
|ríki= [[Bosnía og Hersegóvína]], [[Króatía]], [[Kosóvó]], [[Serbía]], [[Svartfjallaland]]
|svæði=[[Balkanskagi]]
|talendur=16,3 milljónir
|ætt=[[Indóevrópsk tungumál|Indóevrópskt]]<br />
&nbsp;[[Baltóslavnesk tungumál|Baltóslavneskt]]<br />
&nbsp;&nbsp;[[Slavnesk tungumál|Slavneskt]]<br />
&nbsp;&nbsp;&nbsp;[[Suðurslavnesk tungumál|Suðurslavneskt]]<br />
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;[[Vestursuðurslavnesk tungumál|Vestursuðurslavneskt]]<br />
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;'''Serbókróatíska'''
|stafróf=[[Latneskt stafróf]]<br />[[Kýrillískt stafróf]]
|þjóð={{BIH}} [[Bosnía og Hersegóvína]] (bosníska, króatíska, serbíska)<br />{{HRV}} [[Króatía]] (króatíska)<br />{{KVO}} [[Kosóvó]] (serbíska)<br />{{SRB}} [[Serbía]] (serbíska)<br />{{MNE}} [[Svartfjallaland]] (svartfellska)
|iso1=sh|iso2= scr, scc|iso3=srp</tt> — serbíska<tt><br />hrv</tt> — króatíska<tt><br />bos</tt> — bosníska<tt><br />srp</tt> — svartfellska<tt>}}
'''Serbókróatíska''' er [[suðurslavnesk tungumál|suðurslavneskt mál]] talað í [[Serbía|Serbíu]], [[Króatía|Króatíu]], [[Bosnía og Hersegóvína|Bosníu og Hersegóvínu]], [[Svartfjallaland]]i og [[Kosóvó]]. Málið skiptist í fjórar aðal[[mállýska|mállýskur]] sem eru [[gagnkvæmur skiljanleiki|gagnkvæmt skiljanlegar]]. Saman mynda mállýskurnar [[mállýskusamfella|samfellu]], en saga landanna þar sem málið er talað hefur leitt til fjölda svæðisbundinna mismuna.
 
Hugtakið „serbókróatíska“ var notað meira í [[Júgóslavía|Júgóslavíu]] árin 1922–1941 og 1954–1991, þar sem hún var [[opinbert tungumál]]. Í dag er oft talað um mállýskur serbókróatísku eins og þær séu sér tungumál, en þau heita [[bosníska]], [[serbíska]], [[króatíska]] og [[svartfellska]]. Frá málvísindalegu sjónarhorni er litið á mállýskurnar sem eitt tungumál.
 
Munurinn á mállýskum er ekki stór og hægt að tjá sig án misskilninga þó að tvær mismunandi mállýskur eða mál séu töluð. Auk þess eru mörkin milli málanna og mállýskanna á reiki og ráðast oft af hvernig viðkomandi málnotandi skilgreinir sig. Sem dæmi má nefna Bosníuserba, sem kalla mál sitt serbíska, þrátt fyrir að þeir tali sama málið og Bosníumenn, sem kalla sitt mál bosníska. Mörkin á mállýskum geta svarað meira eða minna til ríkislandamæra eða þjóðlegra og trúarlegra hópa.
 
Málið er orðið fyrir áhrifum frá málum ríkjandi valdanna á svæðinu, t.d. eru fleiri orð af tyrkneskum uppruna í bosnísku og í króatísku fleiri þýsk orð. Ýmis stafróf hafa verið notuð til að skrifa tungumálið, meðal annars kirkjuslavneskt, [[Latneskt stafróf|latneskt]], [[Kýrillískt stafróf|kýrillískt]] og [[Arabískt letur|arabískt]]. Latneska og kýrillíska stafrófin hafa verið mest áberandi hin síðari ár en bæði voru opinber í Júgóslavíu. Á tímum Júgóslavíu dróst munurinn á mállýskunum saman, en frá því að landið var [[upplausn Júgóslavíu|uppleyst]] á tíunda áratugnum hefur verið litið til sögulegra muna á málunum og staðlar í hverju landi hafa skilist.
 
{{stubbur|tungumál}}
 
[[Flokkur:Slavnesk tungumál]]