„Heimdallur“: Munur á milli breytinga

Hvernig skýra eigi þessa dularfullu tilorðningu, er alveg óvíst; freistandi væri, að tengja þessar meyjar við hinar níu dætur [[Ægir|Ægis]], og mætti þá líkja fæðingu hans við tilurð [[Afrodíta|Afrodítu]] hjá [[Grikkland|Grikkjum]], þótt ekkert slíkt komi fram í textum. En svo mikið er víst, að Heimdallur býr við jarðar þröm, þar sem himinn og jörð mætast, en utan um jörðina var hafið. Ekki er Heimdallur kvæntur og engin á hann goðbörn. Hann býr á [[Himinbjörg]]um ([[Grímnismál]] 13; við [[Bifröst (norræn goðafræði)|Bifröst]] segir Snorri); þar drekkur hann í væru ranni glaður hinn góða mjöð. Hann er nefndur „hvítastur ása“ ([[Þrymskviða]] 14; hvíti áss, Snorra-Edda), og ætti það helst að eiga við útlit hans; en líklega stendur það í sambandi við uppruna hans (hið glæja himinloft eða sævarlitinn?). Hann heitir og '''Gullintanni''' (er það dregið af sólarbjarmanum við sjóndeildarhring við uppruna sólar og sólsetur? nafnið hjá Snorra), '''Hallinskíði''' (ef til vill dregið af regnboganum; kemur fyrir hjá Glúmi Geirasyni og Snorra) og '''Vindhlér''' (= lognguð? Snorra-Edda). Sjálft nafnið Heimdallur merkir „heim-bjartur“, sá sem birtir allan heim; þetta nafn sýnir ljóst, að hann er upphaflega ekki annað en sólarguðinn sjálfur, annað nafn á Tý, sbr. orð Snorra: „hann er mikill ok heilagr“. Heimdallur er talinn mjög "víðkunnur" ([[Skírnismál]] 28), þar af verður skiljanlegt að aðalstarf hans er að vera „vörður goða“ (Grímn. 13, [[Lokasenna]] 48) - „fyrir bergrisum“. Einnig kemur fram að „hann þarf minna svefn en fugl“ (Snorra-Edda), sér jafnt nótt og dag, heyrir grasið gróa og ull á sauðum. Hefur með öðrum orðum þá bestu eiginleika, sem vörður þarf að búi yfir. Loki kallar samt þetta líf hans „ljótt“ og skopast að því að hann standi ætíð með örðugu baki, þ.e.það er uppréttur og hvíldarlaus, og er það gagnstætt því, sem segir í Grímnismálum. Sem önnur goð - að undanskldumundanskyldum [[Þór]] - á Heimdallur reiðskjóta. Hestur hans heitir Gulltoppur (Snorra-Edda), en aðalgripur hans er [[Gjallarhorn]] og er svo [[hvellt]] að heyrist í alla heima þegar í það er blásið. Horn voru upphaflega notuð til að merkjasendingar manna á milli í orustum. <ref>Hinir merku eirlúðrar, er fundist hafa í jörðu, einkum í [[Danmörk]]u, oftast tveir og tveir saman frá eiröld eru forkunnar vel gerðir og hljóðið í þeim öskurhvellt; þeir eru sannnefnd Gjallarhorn.</ref> Höfundur Völuspár lætur í ljós, að Óðinn hafi geymt hornið hjá [[Mímir|Mími]] undir [[Yggdrasill|Yggdrasli]], líklega til þess að það gæti verið til taks, þegar mest þyrfti á því að halda fyrir [[ragnarök]]. Þá er hornið aftur á lofti og hann blæs hátt - til að kveðja til bardaga viðurbúnaðar („mjötuðr kyndisk / at enu gamla Gjallarhorni“).

Þótt hann sé vörður goða á Himinbjörgum, er hann þó stundum meðal þeirra sjálfra, t.d.til dæmis þegar hann gaf ráðið, að Þór skyldi fara í kvenföt og leika [[Freyja|Freyju]] (Þrymskv. 14), og stendur þar; „vissi hann vel fram / sem vanir aðrir“, þetta er þó varla svo að skilja sem hann sé hér talinn vanaættar, en ráðið bendir á viturleik hans. Sömuleiðis var hann við staddur bálför [[Baldur]]s (Húsdrápa).

Engar sérstakar sögur fara af Heimdalli, sem ekki var von, nema ein, og átti hann þá við [[Loki|Loka]], en því miður er frásögnin um það mjög ófullkomin; þeirrar sögu getur í [[Húsdrápa|Húsdrápu]]. Snorri segir, að Heimdallur og Loki hafi synt í selalíkjum út til Singasteins (= hinn forni steinn? af *sinigr = gotn. sineigs = gamall?) til þess að keppa um Brísingamen, og lítur út fyrir að Heimdallur hafi náð því. Svo fékk Freyja það. Merking þessa atburðar er með öllu óviss, en Heimdallur og Loki eru mótstæðingarandstæðingar; er það af því að Loki er hinn svarni óvinur goða og Heimdallur vörður þeirra. Í ragnarök á Heimdallur víg við Loka og fellir hvor annan (Snorra-Edda).

Um vopn Heimdallar er ekki getið nema að því leyti, að höfuð er kennt og kallað „hjör (sverð) Heimdalls“; sbr. vísu [[Grettir|Grettis]] og Snorra-Eddu, [[Skáldskaparmál]] 69. kap.; en í 8. kap. í Skskm. er það öfugt, og sverðið kallað „Heimdalar höfuð“, því að „hann var lostinn mannshöfði í gögnum“ - af Loka -, og er höfuð síðan nefnt „mjötuðr (þ.það e.er bani) Heimdallar“. Hvorttveggja getur ekki sameinast, því að sverð Heimdallar getur ekki orðið það sverð, sem hann var drepinn með. En orðið „mjötuðr Heimdallar“ lítur ekki sérlega tortryggilega út og ólíklegt að Snorri hafi búið það til sjálfur, og eftir þessu kennir hann líka sjálfur í [[Háttatal]]i.