„Berggangar“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Reykholt (spjall | framlög)
mEkkert breytingarágrip
Reykholt (spjall | framlög)
myndir
Lína 1:
[[Mynd:Dolerite Dykes in Migmatitic Gneiss Kosterhavet Sweden 2.jpg|thumbnail|Dolerite í Bandaríkjunum]]
[[Mynd:2014-04-29 13-35-26 Iceland - Hofsós Hofsós.JPG|thumbnail|Á Tröllaskagi]]
'''Berggangar''' (e. dykes) myndast við að bráðin [[bergkvika]] úr iðrum jarðar eða frá grunnstæðari [[kvikuhólf]]um, brýtur sér leið upp í gegn um [[jarðskorpa|jarðskorpuna]] eða þrýstir sér út í sprungur og storknar. Berggangar eru því alltaf yngri en bergið í kring. Oftast liggja þeir því sem næst hornrétt á jarðlagastaflann í kring. Hallandi gangar eru þó víða. Algengasta gerð hallandi ganga eru svokallaðir keilugangar (e. cone sheets) en þeir myndast gjarnan í [[megineldstöð]]vum. Gangar geta einnig verið láréttir (eða legið samsíða jarðlagastaflanum sem þeir eru í). Slíkir gangar nefnast syllur (e. sills). Berggangar eru oft aðfærslukerfi bergkviku að [[eldstöð]] eða hafa myndast við lárétt [[kvikuhlaup]] út frá eldstöð. Berggangar geta verið úr [[basalt]]i, [[andesít]]i eða [[líparít]]i. Þeir geta verið margir kílómetrar að lengd. Breidd þeirra er oftast einungis einn til tveir metrar. Þeir geta þó verið mun þynnri og einnig þykkari. Stærstu gangar á Íslandi eru margir tugir metra að þykkt.