„Óman“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Sweepy (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Sweepy (spjall | framlög)
added
Lína 32:
símakóði = 968 |
}}
'''Óman''' ([[arabíska]]: العربية eða ''Saltanat Umān'', سلطنة عُمان er land á suðausturströnd [[Arabíuskaginn|Arabíuskagans]] með landamæri að [[Sameinuðu arabísku furstadæmin|Sameinuðu arabísku furstadæmunum]] í norðvestri, [[Sádí-Arabía|Sádí-Arabíu]] í vestri og [[Jemen]] í suðvestri. Óman á strandlengju að [[Arabíuhaf]]i í suðri og [[Ómanflói|Ómanflóa]] í austri. Landið liggur á hernaðarlega mikilvægum stað við mynni [[Persaflóasamstarfsráðið|Persaflóa]] þar sem landhelgi þess og [[Íran|Írans]] liggja saman. Óman á tvær [[útlenda|útlendur]] í Sameinuðu arabísku furstadæmunum, [[Madha]] og [[Musandam]] sem skagar út í [[Hormússund]].
 
Óman var á áhrifasvæði ýmissa stórvelda í fornöld en þegar höfðingjar snerust til íslam á [[7. öldin|7. öld]] stofnuðu þeir ríki undir stjórn [[ímam|ímams]] og [[íbadismi]] varð ríkjandi trúarbrögð. [[Portúgal|Portúgalir]] náðu [[Múskat (borg)|Múskat]] á sitt vald árið [[1507]] og héldu borginni til [[1650]] fyrir utan stutt skeið þegar [[Tyrkjaveldi]] náði henni af þeim. Þeir reistu þar virki til að verja siglingaleiðir sínar. Soldánarnir [[Nasir bin Murshid]] og [[Sultan bin Saif]] ráku Portúgali burt um miðja [[17. öldin|17. öld]] og árið [[1698]] ráku þeir Portúgali burt frá [[Sansibar]] og öðrum eyjum við austurströnd [[Afrikaner Weerstandsbeweging|Afríku]]. Árið [[1737]] réðust [[Persía|Persar]] á Óman og eftir nokkurra ára styrjöld komst núverandi soldánsfjölskylda til valda. Ríkið hagnaðist á [[þrælahald|þrælaverslun]] í Afríku og Óman varð stórveldi. Árið [[1913]] skiptist soldánsdæmið í [[ímamatið Óman]] inni í landi og [[soldánsdæmið Múskat]] við ströndina. Á [[1951-1960|6. áratugnum]] reyndi soldáninn að auka völd sín í ímamatinu sem leiddi til uppreisnar þar og [[stríðið um Jebel Akhdar|stríðsins um Jebel Akhdar]]. Að lokum náði soldáninn yfirtökunum með aðstoð [[Bretland|Breta]] og leiðtogar ímamatsins flúðu til Sádí-Arabíu. Árið [[1964]] fundust [[Jarðolía|olíulindir]] í Óman en þær eru þó ekki miklar samanborið við sum nágrannalöndin. Eftir að [[arabíska vorið]] hófst 2011 hafa mótmæli gegn soldáninum farið vaxandi. Hann hefur lofað þinginu meiri völdum en um leið beitt aukinni hörku gegn gagnrýni á [[Internetið|Internetinu]]. Sex aðgerðasinnar fengu fangelsisdóma og háar fjársektir árið 2012 fyrir að gagnrýna stjórnina á netinu.