„Atlantshaf“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Unnurkidda (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Lína 1:
[[Mynd:Atlantic Ocean - en.png|alt=Mynd af Norður og Suður Atlantshafi|thumb|''Atlantshaf'' ]]
== Atlantshaf ==
[[Mynd:Atlantic Ocean - en.png|alt=Mynd af Norður og Suður Atlantshafi|thumb|'''Atlantshaf'' ]]Atlantshaf' er annað stærsta úthaf heims á eftir [[Kyrrahaf|Kyrrahafinu]] og skipstistskiptist í tvennt það er í Norður -og Suður Atlantshaf. AtlantshafiðÞað þekur um fimmtung jarðar og skilur að meginlönd í austur [[Evrópa|Evrópu]] og [[Afríka|Afríku]] auk meginlanda í [[Norður]] og [[Suður-Ameríka|Suður-Ameríku]] í [[vestur|vestri]]. Í [[austur|austr]]i mætir Atlantshafið [[Indlandshaf|Indlandshafi]] við 20.[[lengdargráða|lengdargráðu]] austur. Hafið tengist einnig [[Kyrrahaf|Kyrrahafinu]] um [[Norður -Íshaf]] í norður og Drakesundi[[Drakesund]]i í suðri.
 
Atlantshafið greinist frá Norður -Íshafi með línu sem liggur frá [[Grænland|Grænlandi]], um [[Ísland]] og [[Svalbarði|Svalbarða]] að [[Noregur|Noregi]] og Suður Íshafinu við 65.[[breiddargráða|breiddargráðu]] suður.
[[Nafn]] hafsins er dregið af títaníinu [[Atlas]] sem myndar súlur Herkúlesar báðum megin við [[Gíbraltarsund]].
[[Flatarmál]] hafsins er 82.440 km² án innhafanna en ef öll innhöf, [[flói|flóar]] og strandhöf eru talin með er flatarmálið 106.460.000 km². Helstu innhöf, flóar og sund Atlantshafsins eru t.d. [[Karíbahaf]],[[Mexíkóflói]],[[Lawrenceflói]],[[Miðjarðarhaf]],[[Svartahaf]],[[Norðursjór|Norðursjó]],[[Grænlandshaf]],[[Noregshaf]] og [[Eystrasalt]].
 
Meðaldýpi hafsins er 3300 m en mesta dýpi er 8380m við [[Puerto Rico]] álninn sem er [[norður|norðan]] við [[eyja|eyjuna]].
Atlantshafið tekur við gríðarlega miklu magni vatns frá meginlöndunum því mörg helstu fljót heims renna til þess, dæmi um þetta eru t.d. St. Lawrence,Missisipi,Amason,[[Kongó]],[[Níger]],[[Rín]] og fl.<ref>http://www.nat.is/heimshofin/atlantshaf_I.htm</ref>
Lína 25 ⟶ 27:
== Hitastig ==
Yfirborðshiti hafsins fer eftir hvers eðlis straumarnir liggja. Miðbaugsstraumurinn flytur sjó frá norðri til suðurs , hann kemur upp að ströndum Norður og Suður Ameríku en á yfirborðinu á þessu svæði er hlýtt sjávarbelti, hins vegar flytja Kanarí og Benguela straumarnir kaldann sjó að miðbaug. Þetta gerir það að verkum að sjórinn er hlýrri við austur og vesturstrendur á beltunum 10°S-30°S og 10°N-30°N.Þetta snýst þó við á hærri breiddargráðum.
 
Í Norður Atlantshafi flytur Labradorstraumurinn kaldan sjó suður að 40°N en Golfstraumurinn flytur hins vegar hlýjann sjó meðfram Noregsströndum. Andstæður eru á milli Suður og Norður Atlanshafsins sem orsakst af yfirborðsstraumum sem verða til vegna ríkjandi vindátta og landslags stranda. Falklandstraumurinn blandast Brasilíustraumnum og Labradorstraumurinn blandast Golfstraumnum sem orsakst af því að yfirborðshiti breytist hratt á stuttri vegalengd en mesta breytingin er þó við Golf og Labradorstraumanna en sú breyting er yfirleitt kölluð „kaldi veggurinn”.
Yfirborðshiti í hitabeltinu stjórnast af loftlagsþáttum en hann er nánast sá sami allstaðar á beltinu og þar af leiðandi er enginn mælanlegur hitamunur á straumum.
 
Í Norður Atlantshafi lækkar hitinn úr 5°C niður í 2 1/2°C á 1000 m dýpi við botninn. Í Suður Atlantshafi er hitamunur frekar breytilegur en hann lækkar í 40°S á 1000-1300 m dýpi og hækkar svo eftir því sem neðar dregur og er 2°C-4°C á 2 km dýpi, þegar komið er á botninn er hitastigið orðið 1°C þar sem Suðurskautssjórinn tekur við. Við Suðurskautið er hitastigið í kringum frostmark og undir á stórum hafsvæðum þar í kring.<ref>http://www.nat.is/heimshofin/atlantshaf_II.htm</ref>
 
Lína 37 ⟶ 41:
Atlantshaf hefur bestu og mest nýttu fiskimið í heiminum, en það gefur af sér um milljónir tonna af fiski á ári bæði til manneldis og iðnaðar. Mest af aflanum fæst á landgrunni og þá helst næringarríkum svæðum þar sem uppstreymi er gott. Mikilvægasta fiskitegundin á Norður Atlantshafi sem hefur verið að gefa mest verðmæti er Þorskurinn en einnig hafa Ýsa, Loðna, Síld, Humar og Makríll gefið nokkuð góð verðmæti. Mikilvægustu tegundirnar í Suður Atlantshafi eru Kolmuni, Túnfiskur og Sardína.<ref>http://www.nat.is/heimshofin/atlantshaf_III.htm</ref>
 
== Tilvísanir ==
<div class="references-small"><references/></div>
{{wikiorðabók|Atlantshaf}}
{{commonscat|Atlantic Ocean|Atlantshafinu}}
 
{{Höf jarðar}}
{{Heimshlutar}}
 
== [[Flokkur:Atlantshaf| ==]]
== Heimildir ==
[[Flokkur:Höf]]
Nordic Adventure Travel.''Atlantshaf I''. Sótt 2.október 2015 af http://www.nat.is/heimshofin/atlantshaf_I.htm
 
 
Nordic Adventure Travel.''Atlantshaf II''. Sótt 2.október 2015 af http://www.nat.is/heimshofin/atlantshaf_II.htm
 
 
Nordic Adventure Travel.''Atlantshaf III''. Sótt 2.október 2015 af http://www.nat.is/heimshofin/atlantshaf_III.htm