„Mannkynssaga“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
m Removing Link GA template (handled by wikidata) |
mEkkert breytingarágrip |
||
Lína 2:
'''Mannkynssaga''' er [[saga]] [[maðurinn|mannkyns]] sem hefst á [[fornsteinöld]], en [[jarðsaga]] er saga [[jörðin|jarðarinnar]], þar á meðal saga [[líf]]s áður en maðurinn kom til. Sá tími sem engar [[ritheimild]]ir eru til um er kallaður [[forsögulegur tími]] en með [[skrift]] og rituðum heimildum hefst [[sögulegur tími]]. Forsögulegur tími hefst á fornsteinöld en upphaf [[nýsteinöld|nýsteinaldar]] markast af [[landbúnaðarbyltingin|landbúnaðarbyltingunni]] (milli 8000 og 5000 [[f.o.t.]]) í [[frjósami hálfmáninn|frjósama hálfmánanum]]. Á [[bronsöld]] þróuðust stór menningarríki sem eru kölluð [[vöggur siðmenningar]]: [[Mesópótamía]], [[Egyptaland hið forna]] og [[Indusdalsmenningin]].
Hefðbundin [[sagnaritun]] skiptir sögu ólíkra heimshluta í ólík tímabil. Til dæmis er algengt að notast við [[konungsætt]]ir til að afmarka söguleg tímabil eins og gert er í [[saga Kína|sögu Kína]]. Í mörgum heimshlutum eru til einhvers konar „klassísk“ tímabil, miðtímabil og nútími, en þessi tímabil ná gjarnan yfir ólík tímaskeið. Í [[saga Indlands|sögu Indlands]] nær til dæmis klassíska tímabilið frá 230 f.o.t. til 1200 e.o.t., „miðtímabil“ frá 1200 til um 1600 og nýöld frá 1600 til okkar daga. Í [[saga Ameríku|sögu Ameríku]] nær „klassíska“ tímabilið frá 200 til 900 þegar [[majar]] mynduðu stór menningarríki, en tímabilið frá 900 til upphafs landvinningatímans 1519 er kallað „póstklassíska“ tímabilið. Í [[samtími|samtímanum]] tvinnast saga ólíkra heimshluta saman vegna [[hnattvæðing]]arinnar.
Mannkynssagan nær yfir um 2,4 milljón ár, frá því ættkvíslin ''[[Homo]]'' kom fyrst fram á sjónarsviðið til okkar daga. Fyrir um 200.000 árum þróuðust [[nútímamaður|nútímamenn]] og allar aðrar tegundir af ættkvíslinni dóu smám saman út. Landbúnaðarbyltingin átti sér stað fyrir um 10.000 árum og um 5.000 árum síðar tóku menn að notast við ritmál svo sögulegur tími er í raun agnarlítill hluti af mannkynssögunni mældur í árum.
| |||