„Teitur Gunnlaugsson“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Navaro (spjall | framlög)
m Lagaði tengil.
Ekkert breytingarágrip
Lína 1:
'''Teitur Gunnlaugsson ríki''' (d. eftir [[1467]]) var íslenskur höfðingi og [[lögmaður]] á [[15. öld]]. Hann var stórauðugur átti eignir í Skagafirði og Hornafirði, og bjó lengst af í [[Bjarnanes]]i í [[Nesjahreppur|Nesjum]] við [[Hornafjörður|Hornafjörð]], og var stórauðugur. Ætt hans er óþekkt, en líklega var hann Skagfirðingur í föðurætt en Hornfirðingur í móðurætt.
 
Sagnir sem voru skráðar meira en hálfri annari öld síðar segja að Teitur varhafi verið annar helsti andstæðingur [[Jón Gerreksson|Jóns Gerrekssonar]] biskups. Hann oghafi varverið handtekinn og hafður í haldi í [[Skálholt]]i ásamt [[Þorvarður Loftsson|Þorvarði Loftssyni]]. Þorvarður slapp þó um haustið en Teitur sat í varðhaldi veturinn [[1432]]–[[1433]], fram til páska. Sagan segir að hann hafi komist undan þegar veisla var haldin í Skálholti og þeir sem áttu að gæta Teits urðu drukknir og týndu lyklunum en þjónustustúlka á staðnum fann þá og opnaði fyrir Teiti, svo að hann komst undan. Í [[Árbækur Espólíns|Árbókum Espólíns]] segir að hann hafi tekið stúlkuna með sér austur í Hornafjörð, gefið henni tuttugu hundraða jörð og gift hana ríkum manni.
 
Um sumarið 1433 fóru þeir Teitur, Þorvarður og [[Árni Einarsson Dalskeggur]] að biskupi, drekktu honum í [[Brúará]] en drápu sveina hans. Er sagt að Teitur og menn hans hafi sundriðið [[Hvítá (Árnessýslu)|Hvítá]] við Þengilseyri og hafi það aldrei verið gert fyrr. Sama sumar var Teitur kosinn lögmaður á [[Alþingi]] og kann það að hafa átt sinn þátt í því að engin eftirmál urðu vegna biskupsdrápsins. Teitur var tvívegis lögmaður norðan og vestan, [[1433]]–[[1437]] og [[1444]]–[[1453]] og lögmaður sunnan og austan 1441–1450, og því um allt land [[1444]]–[[1450]]. Þessi ártöl eru þó óviss því ekki er vitað með vissu hverjir gengdu lögmannsembættunum á 15. öld.
 
Teitur er einn þeirra sem nefndir eru í hyllingarbréfi [[Eiríkur af Pommern|Eiríks konungs af Pommern]] [[1431]] og taldi hann Eirík eina löglega konunginn þaðan í frá, því þótt Eiríkur væri settur af [[1440]] vildi Teitur aldrei hylla annan konung að Eiríki lifandi, hvorki [[Kristófer af Bæjaralandi]] né [[Kristján 1.]], fyrr en [[1459]], þegar hann var leystur frá eið sínum með alþingisdómi, en þá var Eiríkur látinn. Hann virðist hafa verið mjög valdamikill og í miklum metum, þar sem hann komst upp með að neita að hylla konungana. þótt hirðstjórar reyndu ítrekað að fá hann til þess.
 
Kona Teits er óþekkt. Eina barn þeirra sem vitað er til að hafi átt erfingja var Kristín, kona Þorleifs Árnasonar bónda í [[Glaumbær (bær)|Glaumbæ]] í [[Skagafjörður|Skagafirði]], sem var sonarsonur [[Vatnsfjarðar-Kristín Björnsdóttir|Vatnsfjarðar-Kristínar]] og dóttursonur [[Loftur Guttormsson|Lofts Guttormssonar]] ríka. Þeirra sonur var [[Teitur Þorleifsson]] lögmaður, sem erfði Bjarnaneseignir eftir afa sinn og spunnust um þær miklar deilur á 16. öld. Óskilgetinn sonur Teits Gunnlaugssonar var Gunnlaugur Teitsson lögréttumaður. Engin ætt er þekkt frá Kristínu en þorri Íslendinga er kominn af Gunnlaugi.
 
== Heimildir ==