„Múhameð“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
VXR8 (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
VXR8 (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Lína 11:
}}
'''Múhameð''' (محمد ''Muhammad'') er, samkvæmt [[íslam]], síðasti spámaður [[Guð]]s á jörðinni. Hann var uppi frá 570 til [[632]].
Markar fæðing hans eins konar nýja tíma í [[Mið-Austurlönd|Mið-Austurlöndum]] þar sem hann fæðist um svipað leiti og fornöldinni lýkur.
Múhameð er sá spámaður sem [[Allah]] sendi síðastan, en áður hafði hann sent Adam, Nóa, [[Móses|Móse]] og [[Jesús frá Nasaret|Jesú]].<ref name="Trúarbrögð mannkyns">{{bókaheimild|höfundur=Sigurbjörn Einarsson|titill=Trúarbrögð mannkyns|ár=1994|útgefandi=Skálholt|ISBN=9979826290}}</ref> Múhameð taldi sig kominn til að fullkomna verk eldri spámanna og taldi sig upphaflega til [[Kristni|kristinna]] og [[Gyðingar|Gyðinga]].
 
Ef litið er á [[Kóraninn]] sem verk Múhameðs, en ekki guðs, tryggir það honum sess sem skapara mikils menningarafreks.<ref name="Íslam Eðli og áhrif trúarbragða">{{bókaheimild|höfundur=Jón Ormur Halldórsson|titill=Íslam Eðli og áhrif trúarbragða|ár=1993|útgefandi=Heimskringla|ISBN=9979305053}}</ref>
 
Múhameð lagði mesta áherslu á gjafmildi, greiðasemi, lausn fanga og ættrækni. Hann var mjög á móti [[Útburður|útburði]] meybarna, sækir hann það til [[Kristni|kristinna]] nágranna sinna og [[Gyðingar|Gyðinga]].<ref name=Alfræðiorðabók>{{bókaheimild|höfundur=Dóra Hafsteinsdóttir og Sigríður Harðardóttir|titill=Íslenska alfræðiorðabókin|ár=2000|útgefandi=Örn og Örlygur|ISBN=9979550007}}</ref>
 
Dauða Múhameðs bar brátt að og því hafði hann ekki valið eftirmann sinn og síðan hafa staðið deilur á milli hópa múslima um hver hann sé.<ref name="Trúarbrögð mannkyns">{{bókaheimild|höfundur=Sigurbjörn Einarsson|titill=Trúarbrögð mannkyns|ár=1994|útgefandi=Skálholt|ISBN=9979826290}}</ref>
Lína 25:
Móðir Múhameðs dó þegar hann var 6 ára gamall og afi hans þegar hann var 8 ára. Eftir að afi hans dó var honum komið í fóstur hjá frænda sínum Abu Talib voldugum ættbálkahöfðingja í Mekka.
 
Múhameð var af [[Hasjimætt]], sem er hliðarætt [[Kúreisj-ættbálks]] sem var voldugasta ættin í Mekku[[Mekka]].<ref name="Trúarbrögð mannkyns">{{bókaheimild|höfundur=Sigurbjörn Einarsson|titill=Trúarbrögð mannkyns|ár=1994|útgefandi=Skálholt|ISBN=9979826290}}</ref> Ættin var voldug í krafti verslunar og réð yfir helgidóminum [[Kaba]].<ref name=Alfræðiorðabók>{{bókaheimild|höfundur=Dóra Hafsteinsdóttir og Sigríður Harðardóttir|titill=Íslenska alfræðiorðabókin|ár=2000|útgefandi=Örn og Örlygur|ISBN=9979550007}}</ref> [[Arabíuskaginn|Arabía]] byggði sterklega á ættartengslum á þessum tíma.
 
Múhameð átti seinna eftir að fylgja frænda sínum í verslunarleiðangra og fræðast um umheiminn.
Múhameð giftist auðugri ekkju sem hét Khadijah árið [[595]], og eignaðist með henni sex börn, tvo syni sem dóu í æsku og fjórar dætur. Aðeins eitt barnanna, hún [[Fatíma]], eignaðist barn og er hún ættmóðir Sjíta[[Sjía|Sjía-manna]]. MúhammeðMúhameð átti margar konur eftir að Kadisja dó.<ref name="Trúarbrögð mannkyns">{{bókaheimild|höfundur=Sigurbjörn Einarsson|titill=Trúarbrögð mannkyns|ár=1994|útgefandi=Skálholt|ISBN=9979826290}}</ref> Öll börnin voru fædd áður en hann byrjaði að kenna íslam.
 
== Byrjar að kenna íslam ==
Árið [[610]] fékk Múhameð vitrun frá erkienglinum Gabríel sem sagði honum að hann væri spámaður Guðs og bæri að breiða út boðskap hans, þrem árum seinna byrjaði Múhameð að predika opinberlega í Mekka, flestir sem á hann hlustuðu virtu hann ekki viðlits en nokkrir hlustuðu á hann og hann byrjaði að safna um sig litlum hóp fylgjenda.
 
Þegar fylgjendum Múhameðs fjölgaði fóru ættbálkaleiðtogarnir í Mekka að óttast að hann gæti ógnað stjórn þeirra yfir [[Mekka]]. Bæði kona Múhameðs og frændi dóu árið [[619]] en eftir dauða frændans naut hann ekki lengur verndar Hashim ættbálksins. Þá neyddist hann til að senda hluta þeirra í skjól til [[Axum ríkis]] sem er í dag á sama landsvæði og [[Eþíópía]] en sjálfur náði hann að leita skjóls innan ættar sinnar. Það kom að öll ættin hans var bannfærð.<ref name="Trúarbrögð mannkyns">{{bókaheimild|höfundur=Sigurbjörn Einarsson|titill=Trúarbrögð mannkyns|ár=1994|útgefandi=Skálholt|ISBN=9979826290}}</ref>
 
Múhameð taldi boðskap sinn samhljóða trú Gyðinga en með því var hann að reyna að kaupa sér vinskap þeirra. Hann bauð kristnum og Gyðingum að halda trú sinni ef þeir borguðu ákveðinn skatt, en það endaði með því að hann gerði allar eignir þeirra upptækar. En heiðingja vildi hann kúga til trúar.<ref name="Trúarbrögð mannkyns">{{bókaheimild|höfundur=Sigurbjörn Einarsson|titill=Trúarbrögð mannkyns|ár=1994|útgefandi=Skálholt|ISBN=9979826290}}</ref>
 
Þjóðernisvitund Múhammeðs fer að aukast og hann býr til útvalningarsögu fyrir þjóð sína. Hann segir: „Hið helga stríð, dsjihad, sé hin fremsta skylda við Allah“[[Allah]]“. Hann sagði að trúin hafi brenglast hjá „ritþjóðunum“ og að það væri köllun hans að leiðrétta það. Hann fór að gera jafnmikið úr sérstöðu sinni gagnvart Gyðingum og hann gerði úr hvað þeir voru líkir áður. Hann lýsti því yfir að [[íslam]] væri nýr átrúnaður og um leið þjóðleg arabísk trúarbrögð með því að nú áttu menn að snúa sér til Mekku[[Mekka]] þegar þeir bæðust fyrir en áður snéru þeir til [[Jerúsalem]]. Einnig var tíma föstunnar breytt, áður átti að [[fasta]] á [[Friðþæging|friðþægingardegi]] [[Gyðingar|Gyðinga]] en nú átti að fasta í mánuðinum [[ramadan]], en í þeim mánuði sagði MúhammeðMúhameð[[Kóraninn]] hafi verið opinberaður.<ref name="Trúarbrögð mannkyns">{{bókaheimild|höfundur=Sigurbjörn Einarsson|titill=Trúarbrögð mannkyns|ár=1994|útgefandi=Skálholt|ISBN=9979826290}}</ref>
 
== Flóttinn frá Mekka ==
Árið [[622]] eftir fjölda hótana og ofsókna flúðu Múhameð og fylgjendur hans frá Mekka til [[Medina]] þar sem hann aflaði sér margra fylgismanna. Þessi flótti er kallaður Hijira, það er við þessa dagsetningu sem [[múslimar]] miða dagatal sitt EH (Eftir Hijira). Óvinsemd milli Mekka og Medina óx stöðugt, árið [[624]] réðst Múhameð með hóp 300 múslima á úlfaldalest frá Mekka. Árásin mistókst og íbúar í Mekka ákváðu að senda lítinn her til Medina til að útrýma múslimum.
 
Boðskapur Múhameðs féll vel að hugmyndum [[Gyðingar|Gyðinga]] sem bjuggu í [[Medina]]. Það var litið alvarlegum augum hjá Aröbum að Múhameð skyldi flytja til [[Medina]] því með því varð bræðralag trúarinnar æðra ættartengslum. Í þessum nýju heimkynnum Múhameðs fóru stjórnmálahæfileikar hans að segja til sín og náði hann á skömmum tíma nær öllum völdum í sínar hendur. Hann kom því þannig fyrir að öllum málum skyldi skotið til [[Allah]] og spámanns hans.<ref name="Trúarbrögð mannkyns">{{bókaheimild|höfundur=Sigurbjörn Einarsson|titill=Trúarbrögð mannkyns|ár=1994|útgefandi=Skálholt|ISBN=9979826290}}</ref>
 
15. mars árið 624 börðust múslimar og íbúar Mekka nálægt [[Badr]]. Þó að herlið Mekka væri tvöfalt fjölmennara tókst múslimum að vinna sigur.
 
== Snýr vörn í sókn ==
[[Múslimar]] álitu að sigurinn við Badr hefði unnist fyrir tilskipan [[Allah]], eftir sigurinn rak Múhameð alla gyðinga út úr borginni og eftir það voru nánast allir íbúar Medina múslimar.
 
Árið [[625]] réðst Abu Sufyan hershöfðingi frá Mekka á Medina með 3000 menn, þó að Abu Sufyan hefði unnið bardagann þá missti hann of marga menn til þess að elta múslimana inn í Medina.
Lína 56:
Eftir bardagann var öllum karlmönnum og táningsdrengjum úr Banu Qurayza ættbálknum slátrað og konurnar og börnin voru seld sem þrælar.
 
[[Allah]] bauð að það ætti að brjóta alla til hlýðni við sig og söfnuð sinn.<ref name="Trúarbrögð mannkyns">{{bókaheimild|höfundur=Sigurbjörn Einarsson|titill=Trúarbrögð mannkyns|ár=1994|útgefandi=Skálholt|ISBN=9979826290}}</ref> „Berjizt við þá, unz lokið er áþján og trúin á [[Allah]] ríkir öllum ofar. Láti þeir af, er [[Allah]] kunnugt um gerðir þeirra; en snúi þeir við, skuluð þér vita, að [[Allah]] mun vernda yður. Hann er hjálparhellan og verndarinn bezti.“<ref name=Kóran>{{bókaheimild|höfundur=Helgi Hálfdánarson þýddi|titill=Kóraninn|ár=2003|útgefandi=Mál og menning}}</ref>
 
== Snýr aftur til Mekka ==
Árið [[628]] voru [[múslimar]] orðnir svo voldugir að Múhameð þorði að snúa aftur til Mekka sem friðsamur pílagrímur. Með honum í för voru 1600 [[múslimar]]. Eftir nokkrar samningaviðræður var samningur undirritaður í smábænum al-Hudaybiyah nálægt Mekka, sem gaf múslimum leyfi til að ferðast til Mekka í pílagrímsferðir. Samingurinn var rofinn árið [[630]] og Múhameð réðst á Mekka með yfir 10.000 menn.
Þegar íbúar Mekka sáu fjölda liðsmanna Múhameðs þá gáfust þeir upp án nokkurrar mótspyrnu. Átta árum eftir að Múhameð flúði frá Mekka sneri hann aftur sem sigurvegari.
 
[[632]] í sinni síðustu för til Mekku[[Mekka]] hélt hann ræðu á fjallinu [[Arafat]] þar sem hann hvatti menn sína til sáttvísi, hófsemdar í hefndum og að fara vel með konur sínar. Hann sagði að allir [[múslimar]] væru bræður. Í þessari för fylgdu honum þúsundir manna alls staðar af [[Arabía|Arabíu]] til Mekku[[Mekka]] og er löggild fyrirmynd síðari pílagrímsferða[[pílagrímsferð]]a múslima.<ref name="Trúarbrögð mannkyns">{{bókaheimild|höfundur=Sigurbjörn Einarsson|titill=Trúarbrögð mannkyns|ár=1994|útgefandi=Skálholt|ISBN=9979826290}}</ref>
 
Múhameð dó 8. júní árið [[632]], 63 ára gamall eftir skammvinn veikindi (talið er að hann hafi þjáðst af [[Malaría|malaríu]]). Rúmum 100 árum eftir dauða hans höfðu [[múslimar]] lagt undir sig stór landsvæði allt frá miðausturlöndum til Spánar.
 
Þegar [[múslimar]] hófu útrás út af [[Arabíuskaginn|Arabíuskaga]] og lögðu undir sig Miðausturlönd[[Mið-Austurlönd]] og [[Norður-Afríka|Norður-Afríku]] þá slepptu þeir því að herja á [[Axum-ríki]]. Þjóðsagan segir að það sé vegna þess að MúhammeðMúhameð sjálfur hafi sagt að láta eigi þá í friði í þakklætisskyni fyrir hjálpina fyrrum.<ref>{{bókaheimild|höfundur=Fréttablaðið|ár=8. nóvember 2014|bls=48}}</ref>
 
Er [[arabar]] lögðu undir sig lönd þá fóru þeir fram undir svörtum fána líkt og liðsmenn IS[[ISIS]] gera í dag, enda telja þeir sig vera réttkjörna arftaka Múhameðs.<ref name=Morgunblaðið>{{bókaheimild|titill=Morgunblaðið|ár=9. nóvember 2014|bls=6}}</ref>
 
== Tilvísanir ==