„Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
m LanguageTool: typo fix |
Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 1:
{{hreingera}}
'''DSM''' stendur fyrir '''Diagnostic and Statistical Manual of mental disorders''', eða '''Handbók um greiningu og upplýsingar geðsjúkdóma'''.
Orðið geðsjúkdómar er í sjálfu sér rangnefni þar sem orðið felur í sér að geð, eða hugur, sé eitthvað sem er aðskilið frá líkamanum, og sé þess vegna ekki efni heldur einhvers konar andlegt. Ef svo væri er m.a. ljóst að sálfræðingar og geðlæknar stæðu frammi fyrir mun stærra vandamáli en þeir í raun gera (þó svo að það sé nægjanlega stórt fyrir). Ef geðsjúkdómar fælu eitthvað andlegt í sér er ljóst að mun erfiðara væri að rannsaka það en raunin er oftast. Auk þess er afskaplega hæpið að andlegur hlutur, sem þá er ekki efni, bregðist við lyfjagjöfum, eins og raunin er með t.a.m. þunglynt fólk. En af hverju er þá talað um andlega sjúkdóma, eða geðsjúkdóma. Ástæðan er einföld, menn hafa ekki náð að leysa vandamálið með hugann. Þrátt fyrir að vandamálið virðist ef til vill augljóst í fyrstu er lausnin langt í frá einföld (allavegana hafa menn ekki enn þá komið auga á hana). Mýmargir sálfræðingar, heimspekingar, geðlæknar og fólk af fleiri stéttum hefur sett fram kenningar um samband huga og líkama en niðurstaðan er engan vegin ljós. Sálfræðin er þannig eitt síðasta fagið sem enn þá glímir við drauga tvíhyggjunnar (dualism), þ.e. þá kenningu að hugur og líkami sé ekki eitt og hið sama. Það er því af illri nauðsyn sem hugtakið geðsjúkdómar og önnur líkt og andleg röskun er notuð
Í DSM kerfinu er sérhver geðsjúkdómur skilgreindur sem sem klínískt marktæk hegðunar- eða sálfræðilegt sjúkdómsmynstur hjá einstaklingi. Þetta mynstur má jafnframt ekki vera viðbrögð sem búast má við við ákveðnar aðstæður, s.s. við dauða ástvinar heldur verður að víkja frá því sem kalla má eðlilegum viðbrögðum. Þannig verður það að teljast atferlisleg, sálfræðileg eða líkamleg truflun einstaklingsins. Þrátt fyrir að þeir séu skilgreindir út frá því sem víkur frá hinu eðlilega er, jafn mótsagnarkennt og það hljómar, ekki til nein skilgreining á því sem telst vera eðlilegt. Geðsjúkdómar eru enn fremur ekki skilgreindir út frá orsök þeirra (enda oft lítið eða ekkert vitað um hana) heldur þeim einkennum sem eru einkennandi fyrir sjúkdóminn. Ef einstaklingur sýnir ákveðin mörg einkenni ákveðins geðsjúkdóms, s.s. þunglyndis, kvíða eða átröskunar er talað um að hann uppfylli greiningarviðmið sjúkdómsins. Í flestum tilfellum eru einkennin hvorki nægjanleg né nauðsynlegt fyrir greiningu. Það merkir að sjaldnast nægi að einstaklingurinn hafi eitt einkenni, hann verður að uppfylla nokkur, og ekki er heldur nauðsynlegt að hann uppfylli eitt ákveðið einkenni, þ.e. ekkert einkennanna er nauðsynlegt til að einstaklingurinn greinist með geðröskunina. Best er að skýra þetta út með dæmi. Greiningarviðmið almennrar kvíðaröskunar eru eftirfarandi:
| |||