„Lýðstjórnarlýðveldið Kongó“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
m Tók aftur breytingar 46.239.250.48 (spjall), breytt til síðustu útgáfu Addbot
mEkkert breytingarágrip
Lína 12:
|tungumál = [[franska]]
|höfuðborg = [[Kinsasa]]
|stjórnarfar =Lýðveldi
|titill_leiðtoga = [[Forseti Austur-Kongó|Forseti]]<br />[[Forsætisráðherra Austur-Kongó|Forsætisráðherra]]
|nöfn_leiðtoga = [[Joseph Kabila]]<br />[[Augustin Matata Ponyo]]
|staða = Sjálfstæði
|staða_athugasemd = frá [[Belgía|Belgíu]]
|atburður1 = Dagur
|dagsetning1 = [[30. júní]], [[1960]]
|stærðarsæti = 1211
|flatarmál = 2.345.410409
|flatarmál_magn = 1_E11_m²
|flatarmál = 2.345.410
|hlutfall_vatns = 3,3%
|fólksfjöldi = 5575.225507.478308
|mannfjöldaár =2013
|mannfjöldasæti = 2319
|íbúar_á_ferkílómetra = 2429,3
|gjaldmiðill = [[kongólskurkongóskur franki]]
|tímabelti = [[UTC]]+1 - [[UTC]]+2
|tld = cd
|símakóði = 243
|VLF = 55|VLF_ár = 2014|VLF_á_mann = 694|VLF_sæti = 92|VLF_á_mann_sæti = 185}}
}}
'''Austur-Kongó''' (''République Démocratique du Congo, þýtt sem Lýðræðislega Lýðveldið Kongó'') er land í [[Mið-Afríka|Mið-Afríku]] og þriðja stærsta land [[Afríka|álfunnar]]. Það hefur áður heitið '''Belgíska Kongó''', '''Kongó-Kinsasa''' og '''Saír''' (til [[1997]]). Það á landamæri að [[Vestur-Kongó]] í vestri, [[Mið-Afríkulýðveldið|Mið-Afríkulýðveldinu]] og [[Súdan]] í norðri, [[Úganda]], [[Rúanda]], [[Búrúndí]] og [[Tansanía|Tansaníu]] í austri, og [[Sambía|Sambíu]] og [[Angóla]] í suðri. Aðgangur að sjó er um 40 [[km]] breiða ræmu við [[Gíneuflói|Gíneuflóa]].
 
Elstu mannvistarleifar í Kongó eru um 80.000 ára gamlar. Þar risu ríki eins og [[Lundaríkið]], [[Lubaveldið]] og [[Konungsríkið Kongó]] við ósa [[Kongófljót|Kongófljóts]]. Fyrsti Vesturlandabúinn sem kannaði vatnasvið Kongófljóts var [[Henry Morton Stanley]] sem síðar aðstoðaði [[Leópold 2. Belgíukonungur|Leópold 2.]] konung [[Belgía|Belgíu]] við að gera landið að einkanýlendu sinni sem hann kallaði [[Fríríkið Kongó]]. Leópold kom á [[gúmmítré|gúmmíplantekrum]] og stýrði nýlendunni af mikilli grimmd sem hneykslaði alþjóðasamfélagið. Að lokum féllst [[Ríkisstjórn Belgíu|Belgíustjórn]] á að taka stjórn nýlendunnar yfir vegna þrýstings frá öðrum Evrópuríkjum. Austur-Kongó fékk sjálfstæði árið [[1960]] og fyrsti forseti landsins var [[Patrice Lumumba]]. Árið [[1965]] leiddi [[Joseph Mobutu]] leiddi herforingjabyltingu gegn honum. Árið 1971 breytti hann nafni landsins í Saír. Mobutu var einræðisherra og nýtti aðstöðu sína til að hagnast persónulega á auðlindum landsins. Í kjölfar [[borgarastyrjöldin í Rúanda|borgarastyrjaldarinnar í Rúanda]] braust [[Fyrsta styrjöldin í Kongó|borgarastyrjöld]] út í austurhluta landsins sem lyktaði með því að Mobutu flúði land og nafni landsins var aftur breytt. [[Önnur styrjöldin í Kongó]] hófst árið 1998 og stóð til 2003. Eftir að stríðinu lauk hafa reglulega blossað upp staðbundin átök í landinu. [[Kynferðisofbeldi]] er útbreitt, og [[sjúkdómsfaraldur|sjúkdómar]] og [[hungursneyð|hungursneyðir]] herja á íbúana.
 
Íbúar Austur-Kongó eru yfir 75 milljónir talsins. Landið er nítjánda fjölmennasta land heims og það fjórða fjölmennasta í Afríku. Í landinu búa um 200 þjóðarbrot sem flest tala [[bantúmál]]. Frumbyggjar landsins eru [[pygmíar]] sem eru aðeins um 600.000. Um 95% íbúa landsins eru [[kristni|kristnir]], þar af um helmingur [[rómversk-kaþólska kirkjan|rómversk-kaþólskir]]. Landið á miklar náttúruauðlindir og er stærsti [[kóbalt|kóbaltframleiðandi]] heims en langvinnur ófriður hefur orðið til þess að íbúar landsins eru með einar lægstu meðaltekjur í heimi.
 
{{Stubbur|afríka}}