Útgáfa síðunnar 6. júlí 2013 kl. 09:32 breyta Addbot (spjall \| framlög) 39.741 breyting m Bot: Flyt 13 tungumálatengla, sem eru núna sóttir frá Wikidata á d:q211101 ← Eldri breyting		Útgáfa síðunnar 29. mars 2014 kl. 18:15 breyta taka aftur þessa breytingu Xqbot (spjall \| framlög) Vélmenni 58.604 breytingar m Vélmenni: fr:Diathèse er fyrrum úrvalsgrein; útlitsbreytingar Nýrri breyting →
Lína 16: Fyrir kemur að germynd lítur út sem miðmynd, t.d. ''þú '''stökkst''' út í lækinn''. Til að greina á milli er hentugt að skipta um persónu eða tölu; ''þú stökkst út í lækinn - > ég stökk út í lækinn'' - sem leiðir í ljós germynd þar eð endingin ''-st'' verður að vera í öllum persónum í miðmynd. === Miðmyndarsögn === Sumar sagnir eru aðeins til miðmynd (t.d. sagnirnar ''nálgast'', ''vingast'', ''óttast'', ''öðlast'', ''ferðast'', ''heppnast'' og ''kallast'') og eru þær kallaðar ''[[miðmyndarsögn\|miðmyndarsagnir]]''. === Miðmyndarending === '''Miðmyndarending''' er endingin ''-st'' (áður ''-zt'' og í forníslensku ''-sk'')<ref name= "Íslenskt mál">http://www.timarit.is/titlebrowse.jsp?issueID=425850&pageSelected=9&lang=0 Íslenskt mál 264. þáttur</ref> sem bætt er við germyndina til að mynda miðmynd. Miðmyndarendingin ''-st'' fellur niður á eftir ''-st'' eða ''-sst'' í germynd: Lína 28: * hittast: Höfum við hist? ==== Miðmyndarendingin í forníslensku ==== Um árið [[1200]] endaði ''-umk'' í [[fyrsta persóna\|fyrstu persónu]] [[eintala\|eintölu]] þar sem ''-mk'' hlutinn er komin af orðinu '''mik''' (gömul mynd [[persónufornafn~~\|persónufornafnsins~~]]sins '''mig'''),<ref name="vísinda">[http://www.visindavefur.hi.is/svar.php?id=6986 Á hvaða sviði málfræðinnar hafa mestar breytingar orðið frá forníslensku til dagsins í dag?]</ref> og í öllum öðrum beygingarmyndum endaði hún á ''-sk'' sem er komið orðinu '''sik''' (sem er gömul mynd [[afturbeygt fornafn\|afturbeygða fornafnsins]] '''sig''').<ref name="vísinda"/> Upp úr [[1200]] fær [[fyrsta persóna\|1. persóna]] einnig endinguna ''-sk''/''-zk'' í staðin fyrir ''-mk''.<ref name="Íslenskt mál"/><ref name="vísinda"/> Hætt var að nota ''-sk'' um lok [[13. öld\|13. aldar]] (um [[1300]]) og endingin ''-z'' notuð í staðinn. Á [[14. öld]] komu endigarnar ''-zt'' og ''-zst'' fram (og virðist [[framburður]]inn þá orðinn ''st'' eins og hann er núna)<ref name="Íslenskt mál"/> en á [[15. öld]] er endingin ''-zt'' nær eingöngu notuð. Á [[15. öld]] koma fram nýjar endingar; ''-nzt'' og ''-zt'' og síðar ''-nst'' og ''-st''. Á [[17. öld]] var farið að bæta við endinguna ''-st'' þannig að hún varð ''-ustum'' (berj''ustum''). Á [[18. öld]] endurvöktu [[málhreinsun]]armenn gömlu miðmyndarendinguna ''-umst'' og er það endingin sem notuð er í dag (köll''umst'', berj''umst'', elsk''umst''..) Lína 112: * ''Henni '''var hjálpað.''''' === Hin nýja þolmynd === Hin '''hefðbundna þolmynd''' sem notuð hefur verið í gegnum tíðina er notuð af bæði eldri og yngri málnotendum. * Ég var beðin að læra heima í gær. Lína 121: == Tengt efni == * [[Aflagssögn]] * [[Geld þolmynd]] * [[Miðmyndarsögn]] == Heimildir == Lína 131: <references/> == Frekara lesefni == * {{bókaheimild\|höfundur=Kristján Árnason\|höfundur2=Jörgen Pind\|titill=Íslensk tunga I\|útgefandi=Almenna bókafélagið\|ár=2005\|ISBN=ISBN 9979-2-1900-9}} * {{bókaheimild\|höfundur=Guðrún Kvaran\|titill=Íslensk tunga II\|útgefandi=Almenna bókafélagið\|ár=2005\|ISBN=ISBN 9979-2-1900-9}} * {{bókaheimild\|höfundur=Höskuldur Þráinsson\|titill=Íslensk tunga III\|útgefandi=Almenna bókafélagið\|ár=2005\|ISBN=ISBN 9979-2-1900-9}} ~~{{Tengill ÚG\|fr}}~~ [[Flokkur:Málfræði]]

„Sagnmyndir“: Munur á milli breytinga