„John F. Kennedy“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Xqbot (spjall | framlög)
m Vélmenni: lt:John F. Kennedy er gæðagrein; útlitsbreytingar
Ekkert breytingarágrip
Lína 4:
== Æviágrip ==
John Fitzgerald Kennedy fæddist í [[Brookline]] í [[Massachusetts]] ríki þann 29. maí árið 1917. Hann var [[kaþólska kirkjan|kaþólskur]] af [[Írland|írskum]] ættum og útskrifaðist með próf í [[stjórnmálafræði]] frá [[Harvard]]-háskóla árið 1940. Hann gengdi herþjónustu í [[seinni heimstyrjöldin]]ni sem yfirmaður á [[PT-109 tundurskeytabátur|tundurskeytabát]] í [[Kyrrahafið|Kyrrahafinu]] og sat á [[Bandaríkjaþing]]i frá árinu 1947 til ársins 1960 er hann var kjörinn forseti. Kennedy kvæntist [[Jacqueline Bouvier Kennedy|Jacqueline Bouvier]] þann 12. september árið 1953 og eignuðust þau tvö börn: [[Caroline Bouvier Kennedy]], sem fæddist árið 1957, og [[John F. Kennedy yngri]], sem fæddist árið 1960.
 
== Þingmaður ==
Eftir að hafa lokið herþjónustu í [[seinni heimsstyrjöldin]]ni sneri hann sér að stjórnmálum. Fyrir tilstilli og stuðning föður síns, [[Joseph P. Kennedy|Josephs P. Kennedy]] eldri sem var mjög valdamikill og er talinn hafa beitt sér óeðlilega fyrir son sinn<ref> {{cite book | last1 = Hersh | first1 = Simon | title = The Dark Side Of Camelot | publisher = Back Bay Books | date = 1. september 1998 | accessdate = 1. október| accessdate = 2010 | isbn = 0316360678}}</ref>, náði hann kjöri fyrir demókrata til [[fulltrúadeild Bandaríkjaþings|fulltrúadeildar]] Bandaríkjaþings árið 1947. Hann sat þar til ársins 1953 þegar hann var kjörinn [[Öldungadeild Bandaríkjaþings|öldungadeildarþingmaður]] fyrir [[Massachusetts]]. Hann gengdi þeirri stöðu uns hann var kjörinn forseti árið 1960 þegar hann sigraði frambjóðanda [[Repúblikanaflokkurinn|repúblíkana]], [[Richard Nixon|Richard M. Nixon]] með litlum mun.
 
== Forsetatíð ==
Kennedy var næst yngstur til að gegna embætti forseta, á eftir [[Theodore Roosevelt]] og yngstur til að vera kjörinn, 43 ára. Af málum sem settu mark sitt á valdatíð hans má nefna [[Svínaflóainnrásin]]a, Kúbudeiluna<ref>Róbert F. Sigurðsson. „Um hvað snerist Kúbudeilan?“. Vísindavefurinn 16.9.2009. http://visindavefur.is/?id=51907. (Skoðað 24.7.2012).</ref> svokölluðu, þegar Sovétmenn hófu flutning kjarnorkuflauga til [[Kúba|Kúbu]], bygging [[Berlínarmúrinn|Berlínarmúrsins]], [[geimkapphlaupið]] við [[Sovétríkin]], mannréttindabaráttu Bandaríkjamanna af afrískum uppruna og upphaf [[Víetnamstríðið|Víetnamstríðsins]]. Kennedy þótti hófsamur í skoðunum og viljugur til friðsamlegra lausna á vandamálum sem meðal annars sýndi sig í Kúbudeilunni. Einnig hafa ýmsir haldið því fram átökin í Víetnam hefðu ekki þróast út í það mikla stríð sem varð ef Kennedy hefði náð að sitja út kjörtímabil sitt til ársins 1964<ref>{{cite web | url = http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,975284,00.html | title = If Kennedy Had Lived | accessdate = 30. september| accessyear = 2010}}</ref>.
 
Fræg eru orð sem hann mælti í innsetningarræðu sinni: „Spurðu ekki hvað land þitt getur gert fyrir þig heldur hvað þú getur gert fyrir land þitt“<ref> {{cite web | url = http://www.whitehouse.gov/about/presidents/johnfkennedy | title = John F. Kennedy | accessdate = 29. september| accessyear = 2010}}</ref>.
 
== Morðið á Kennedy ==
Kennedy var ráðinn af dögum þann 22. nóvember 1963 í [[Dallas]] í Texasríki í Bandaríkjunum. [[Lee Harvey Oswald]] sem ákærður var fyrir morðið var myrtur tveimur dögum síðar af [[Jack Ruby]], áður en réttað var yfir honum. Í kjölfarið fór fram mikil rannsókn á vegum FBI og [[Warren-nefndin|Warren-nefndarinnar]] og úrskurðaði hún að Oswald hefði verið einn að verki. Miklar getgátur hafa þó ávalt verið um að svo hafi ekki verið og árið 1976 var sett á fót sérstök rannsóknarnefnd (e. HSCA) á vegum fulltrúadeildar [[Bandaríkjaþing]]s sem rannsaka átti meðal annars morðið á Kennedy. Nefndin komst að þeirri niðurstöðu að Lee Harvey Oswald hefði verið að verki en líklega sem hluti af samsæri, án þess að getið væri sérstaklega um hverjir hefðu átt þar hlut að máli<ref> {{cite web | url = http://www.archives.gov/research/jfk/select-committee-report/ | title = Report of the Select Committee on Assassinations of the U.S. House of Representatives | accessdate = 30. september| accessyear = 2010}}</ref>.
 
== Tilvísanir ==