„Skírdagur“: Munur á milli breytinga

Síðasta kvöldmáltíðin hefur verið listarmönnum mjög hugleikið viðfangsefni í gegnum aldirnar. Veggmynd [[Leonardo da Vinci]] (1452-1519) í [[Mílanó]] á [[Ítalía|Ítalíu]] er sjálfsagt þekktust þeirra.]]

'''Skírdagur''' er síðasti [[fimmtudagur]] fyrir [[Páskar|páska]]. Hann var upphafsdagur hinnar fornu páskahátíðar [[Gyðingar|Gyðinga]]. Þennan dag minnast [[kristni]]r þess að kristur þvoði fætur lærisveinanna fyrir hina ''heilögu kvöldmáltíð'' sem kölluð hefur verið [[síðasta kvöldmáltíðin|síðusta kvöldmáltíðin]].

Lýsingarorðið ''skír'' merkir ''hreinn, óblandaður; skær, bjartur; saklaus'' og vísar nafnið þannig til þess að Jesús þvoði fætur lærisveina sinna. Sögnin skíra merkir að hreinsa og hin upphaflega merking þess að barn sé skírt er þess vegna hreinsun. Skírdagur ásamt [[öskudagur|öskudeginum]] var öðrum fremur talinn dagur [[iðrun]]ariðrunar og afturhvarfs.

Skírdagur og [[föstudagurinn langi]] eru gjarnan nefndir einu nafni ''bænadagar'' og hefur sú nafngift verið algeng um land allt til skamms tíma. En þessir tveir dagar hafa einnig borið fleiri nöfn þó að þau hafi ekki tíðkast um allt land. Í Þingeyjarsýslum var orðið ''skírdagshelgar'' algengt heiti á þessum helgidögum og aðalheiti þeirra í máli fólks fyrr á tíð.

Í katólskum sið var klukkum hringt á skírdag, eða kvöldið áður, í síðasta sinn fram að páskum og ljós deyfð í kirkjum. Eins var [[altari]] þvegið og olía vígð og varð hann fljótt aflausnardagur syndara.

Eftir [[siðaskiptin]] hefur frekar verið litið á skírdag sem lok [[Langafasta|föstu]] og haldið upp á hann með mat. Heimildir eru um það frá [[18. öld|18.]] og [[19. öld]] að hnausþykkur rauðseyddur [[mjólkurgrautur]] hafi víða verið skammtaður á skírdagsmorgun áður en menn héldu til kirkju. En slíkur grautur þótti mikið lostæti hér áður fyrr á [[Ísland]]i, og er hans ósjaldan getið sem sérstaks hátíðaréttar. Grauturinn þótti þó auka mönnum svo [[Viðrekstur|vind]], að sagt er að ekki hafi verið þefgott í kirkjunum á skírdag. <ref>[http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=2667282 Fróðleiksmolar um páskana; grein í Degi 1982]</ref>