„Sálgreining“: Munur á milli breytinga

Freud setti fyrstur fram kenningar um sálgreiningu, en uppruna þeirra má m.a. rekja til dvalar hans í [[París]] á árunum [[1885]]-[[1886]] hjá franska [[taugalæknir|taugalækninum]] [[Jean Martin Charcot]]. Þar kynntist Freud sefasjúklingum, [[sefasýki]], og [[dáleiðslu]] sem meðferðaraðferð. Freud hélt aftur til [[Vín]]ar og opnaði þar sína eigin [[Læknastofa|læknastofu]].

Þetta þýðir að margt í mannlegri breytni eigi rót í ómeðvituðum sálrænum ferlum eða sálrænni ætlan en get m.a. birst mismælum okkur, gleymsku, einhverju sem við „fáum á heilann“, vanrækslu, o.s.frv. Dulvitund er, eins og orðið gefur til kynna, eitthvað sem við erum okkur ekki meðvituð um og getum þvi átt erfitt með að henda reiður á.

Samkvæmt kenningunni, stjórna hvatir dulvitundinni, en í upphafi nefndi Freud þessar hvatir libido (sem er latina og merkir: „ég þrái“) og sem taugasérfræðingur taldi hann þær tengjast og mótast af tilfinningu okkar fyrir líkamanum oog þá einkum þeim hlutum hans sem eru næmastir fyrir örvun. Hann taldi þránna eða lífshvötina því hafa eitthvað með kynhvötina að gera. Hvatakenningin breyttist síðan þannig að Freud gerði ráð fyrir tveimur andstæðum öflum: Dauðahvöt og lífshvöt. Lífhvötin birtist helst í þránni til að bindast öðrum, m.a. í gegnum kynhvötina, en dauðahvötin í árásarhvöt sem m.a. raungerðist í stríði og og ófriði milli manna. Freud var þróunarsinni og kenningar hans mótast m.a. af kenningum [[Charles Darwin|Darwin]] [[vellíðunarlögmál]]. Freud taldi því að hvatirnar bæru m.a. vitni um dýrslegar leifar uppruna okkar ([[Darwinsismi]]) og mótuðust af vellíðunarmarkmiðum vellíðunarlögmálsins.

Hvatir mannsins fylgja honum allt frá fæðingu, og meira að segja á bernskuskeiði telur Freud að [[kynhvöt]] sé vöknuð. Þá skiptir hann kynhvöt barna í mismunandi stig s.s. munn og kynfærastig, en útfrá þessari hugmynd um kynhvöt barna kemur [[Ödipusarduldin]] til sögunnar, en hún segir að á ákveðnum aldri laðist drengir kynferðislega að mæðrum sínum. Drengir þróa þá með sér óttablandna virðingu fyrir feðrum sínum, vegna hræðslu við afbrýðissemi föðursins. Þetta kallast vönunarótti, því drengir hræðast að verða geldir af föður sínum skyldi hann komast að hrifningu sonar síns á konu sinni. Þetta gæti einnig verið dulin ástæða þess að drengir líta oft upp til feðra sinna og reyna að líkjast þeim á ákveðnum skeiðum. Álíka duld er hjá stelpum, nema með öfugum formerkjum. Nefnist það [[Elektruduld]].

Þessar hvatir birtast í persónuleikalíkani Freuds þar sem hann telur persónuleikann þrískiptan: [[Sjálfið]], [[yfirsjálfið]] og [[Það (Freud)|það]]. Sjálfið er miðstöð ákvarðana og eins konar sáttasemjari milli þess og yfirsjálfsins. Þaðið er hið dýrslega í okkur og á í eilífri baráttu við yfirsjálfið sem geymir hinu samfélagslegu boð og bönn, hvað sé réttast að gera og hvað sé rangt. Hafi yfirsjálfið alltaf yfirhöndina, og aldrei er fengin útrás fyrir því sem menn vilja samkvæmt því, þá getur það birst í taugaveiklun eða öðrum geð/sálrænum kvillum. Það er því ekki alltaf endilega rétt það sem yfirsjálfið segir sjálfinu að gera, og verður mannskepnan einhvern tímann að fá útrás hvata sinna.