„Bill Clinton“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Addbot (spjall | framlög)
m Bot: Flyt 118 tungumálatengla, sem eru núna sóttir frá Wikidata á d:q1124
Xqbot (spjall | framlög)
m Vélmenni: en:Bill Clinton er gæðagrein; útlitsbreytingar
Lína 1:
[[Mynd:Bill Clinton.jpg|thumb|right|Bill Clinton]]
'''William Jefferson Clinton''', best þekktur sem '''Bill Clinton''', (skírður '''William Jefferson Blythe'''; f. [[19. ágúst]] [[1946]]) er [[BNA|bandarískur]] [[lögfræðingur]] og [[stjórnmál]]amaður, sem gegndi embætti 42. [[forseti Bandaríkjanna]] frá [[20. janúar]] [[1993]] til [[20. janúar]] [[2001]]. Hann tók við embættinu þegar hann var 46 ára og er því þriðji yngsti forseti Bandaríkjanna. Áður en hann varð forseti hafði hann setið í nær tólf ár sem [[fylkisstjóri Arkansas]]. Hann er giftur [[Hillary Clinton|Hillary Rodham Clinton]], [[Öldungadeild Bandaríkjaþings|öldungadeildarþingmanni]] fyrir [[New York-fylki|New York]], sem bauð sig fram til forsetaembættis BNA í kosningum [[2008]]. Síðustu embættisár hans einkenndust af stjórnmálahneyksli þar sem hann var sakaður um að hafa borið [[ljúgvitni]] og reynt að hamla réttvísinni í málum sem vörðuðu samband hans við [[Monica Lewinsky|Monicu Lewinsky]] og áreitni við fyrrum starfsmann Arkansas-fylkis, [[Paula Jones|Paulu Jones]], sem ákærði hann.
== Forsetaferill ==
Bill Clinton hefur verið lýst sem nýdemókrata.<ref> {{cite web | url = http://www.dlc.org/ndol_ci.cfm?kaid=127&subid=173&contentid=252794 | title = Bill Clinton, New Democrat | accessdate = 2010-10-14 | date = 2004-07-25 | work = DLC}}</ref> Nokkur af stefnumálum hans, til dæmis [[fríverslunarsamningur Norður-Ameríku]] og [http://en.wikipedia.org/wiki/Welfare_reform velferðarumbætur], hafa verið tengd við [http://en.wikipedia.org/wiki/Third_Way_%28centrism%29 miðjuflokksstefnu]“ <ref> {{cite web | url = http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9F0CE5D91F39F935A35751C1A965958260 | title = Essay; Looking Beyond Peace | accessdate = 2010-10-14 | last = Safire | first = William | date = 1993-12-06 | work = New York Times}}</ref> en það er stefna sem gengur að stórum hluta út á að samtvinna hægristefnu og vinstristefnu innan markaðsmála og samfélagsmála. Annars hafa flest stefnumál hans verið vinstra megin.Í valdatíð Clintons var lengsta vaxtatímabil á friðartímum innan hagkerfis Bandríkjanna frá upphafi.<ref> {{cite web | url = http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/02/02/AR2008020202521.html | title = Bill Clinton's Legacy | accessdate = 2010-10-14 | last = Baker | first = Peter | date = 2008-02-03 | work = The Washington Post}}</ref><ref> {{cite web | url = http://www.history.com/topics/bill-clinton | title = Bill Clinton | accessdate = 2010-10-14 | work = History.com}}</ref>Clinton var fyrsti forsetinn síðan [[Franklin D. Roosevelt]] var og hét til að verða endurkjörinn forseti og þar með þjóna tvö heil kjörtímabil sem forseti Bandaríkjanna.
== Eftir forsetaembætti ==
Þegar Clinton hætti sem forseti sýndu kannanir að fleiri voru ánægðari með störf hans en nokkurs annars forseta síðan í [[seinni heimsstyrjöldin|Seinni heimsstyrjöldinni]]<ref> {{cite web | url = http://uspolitics.about.com/od/polls/l/bl_historical_approval.htm | title = "Historical Presidential Approval Ratings - End Of Term Plus Current Ratings | accessdate = 2010-10-14 | work = Uspolitics.about.com}}</ref>. Hann hefur verið virkur í mannúðarmálum sem og ræðumennsku. Hann stofnaði [[líknarsjóður|líknarsjóðinn]] [[William J. Clinton Foundation]] til að vekja athygli á alþjóðamálum eins og meðferð og úrræði við [[HIV]]/[[AIDS]] og [[Heimshlýnun|hnattrænni hlýnun]]. Árið [[2004]] gaf hann út sjálfsævisöguna „[http://en.wikipedia.org/wiki/My_Life_%28Bill_Clinton_autobiography%29 My Life]“ og tók auk þess þátt í forsetaframboði konu sinnar, Hillary Clinton, árið [[2008]]. Síðar tók hann þátt í forsetaframboði [[Barack Obama]] árið [[2009]]. Sama ár var Bill Clinton kjörinn sérstakur [[sendifulltrúi]] til [[Haítí]]<ref> {{cite web | url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/8056762.stm | title = Bill Clinton to be UN Haiti envoy | accessdate = 2010-10-14 | date = 2009-05-19 | work = BBC News | publisher = BBC}}</ref> og árið [[2010]] stofnaði hann, ásamt [[George W. Bush]], líknarsjóðinn [[Clinton Bush Haiti Fund]].
== Monica-Lewinsky hneykslið ==
Bill Clinton átti í kynferðislegu sambandi við 22 ára gamla stúlku, [[Monica Lewinsky]], árið [[1995]]. Hún var lærlingur innan [[Hvíta húsið (Washington, D.C.)|Hvíta hússins]]. Rannsókn á málinu varð á endanum til þess að Bill Clinton var dreginn fyrir [[landsdómur|landsdóm]] árið [[1998]] sökum þess að hann laug til um málið þegar hann var eiðsvarinn. Hann var síðar sýknaður eftir [[21]] daga réttarhöld þingsins árið [[1999]].
== Whitewater ádeilan ==
[[Whitewater]] hneykslið vísar til þess þegar Bill og Hillary Clinton áttu í fasteignaviðskiptum með viðskiptafélögum sínum, [[Jim McDougal]] og konu hans, [[Susan McDougal]], varðandi fyrirtæki þeirra, [[Whitewater Development Corporation]]. Þetta viðskiptatækifæri mistókst og rannsókn á málinu árið [[1993]] leiddi í ljós að Bill Clinton, sem ríkisstjóri [[Arkansas]], hafði þrýst á [[David Hale]] til að lána McDougal hjónunum $300.000. Clinton hjónin hafa ekki verið ákærð fyrir þátttöku sína í þessu máli og halda fram sakleysi sínu.
{{Töflubyrjun}}
Lína 19:
{{Töfluendir}}
 
== Heimildir ==
<div class='references-small'>
<references/>
Lína 39:
[[Flokkur:Forsetar Bandaríkjanna|Clinton, Bill]]
[[Flokkur:Demókratar|Clinton, Bill]]
 
{{Tengill GG|en}}