„Míkhaíl Gorbatsjov“: Munur á milli breytinga

'''Mikhaíl Sergejevítsj Gorbatsjev''' ([[Rússneska]]:Михаи́л Серге́евич Горбачёв; framburður: /mixaˈɪɫ serˈgejevɪtʃ gərbaˈtʃof/) (fæddur [[2. mars]] [[1931]] í Privolnoje). Síðasti [[leiðtogi]] [[Sovétríkin|Sovétríkjanna]] 1985-1991. Gorbachev gekk í kommúnistaflokkinn 1952, kvæntist Raisu í september 1953, fór fyrir sendinefnd Sovíetríkjanna í Belgíu 1972-1974, kom til fundar við [[Ronald Reagan]] á Íslandi 1986. Við dauða [[Konstantín Tsjernenko]] varð Gorbatsjev aðalritari Kommúnistaflokks Sovétríkjanna 11. mars 1985, þar sem hann reyndi að breyta pólitísku kerfi [[Sovétríkin|Sovétríkjanna]] og dreifa efnahag landsins betur. Hann reyndi að breyta ásýnd flokksins með „glasnost“[[glasnost]] (opnun) og „perestroika“[[perestroika]] (endurskipulagning) en talið er að það hafi orðið kommúnistaflokknum að falli og þar með valdið sundrungu Sovíetríkjanna. Ólíkt fyrirrennurum sínum sendi hann ekki sovéskar herdeildir til að kveða niður frelsisbaráttu íbúa Mið-Evrópu 1989. Hann meinaði ekki þýsku ríkjunum sameiningu 1990 og hlaut [[Friðarverlaun Nóbels]] 1990. Hann var andvígur sundrungu Sovétríkjanna 1991. Hann var settur í þriggja daga stofufangelsi af harðlínumönnum í ágúst 1991. Hann sagði af sér embætti 25. desember 1991. <ref name="test1,1">[http://www.gorby.ru/en/gorbachev/biography/ Gorby], Skoðað 8. desember 2013.</ref>

Fæddist bændasonur í [[Stavropol Krai]] í suðvestur [[Rússlandi]]. Fjölskylda hans var hálf rússnesk og hálf úkraínsk. Faðir hans, Sergey Andreyevich Gorbachev, var bóndi á sameignabóndabýli sem barðist í seinni heimsstyrjöldinni og móðir hans, Maria Panteleyevna Gorbachev, vann á sameignabóndabýli eða Kolkhoz. Gorbachev ólst mest megnis upp hjá afa sínum og ömmu áður en hann byrjaði í skóla. Þar gekk honum mjög vel og varð fljótt mjög áhugasamur um það að læra og hafði áhuga á öllu nýju sem hann lærði. Hann hafði sérstaklega mikinn áhuga á leiklist. Leiklistahópurinn sem hann var í setti einu sinni upp leikrit sem þau ferðuðust milli bæja og þorpa með, sýndu fyrir smá aur og notuðu gróðann í að kaupa 35 skópör handa fátækustu börnunum í skólanum sem höfðu þurft að vera berfætt fram að því.<ref name="1,2">[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/238982/Mikhail-Gorbachev Britannica], Skoðað 8. desember 2013.</ref>Hann vann sjálfur á eins bóndabýlum og foreldrar sínir og gekk 15 ára til liðs við [[Komsomol]] sem var ungliðahreyfing kommúnista. Árið1952Árið 1952 hóf Gorbachev lögfræðinám við háskólann í [[Moskvu]] og gerðist hluti af [[Sovíeska kommúnistaflokknum]]. Hann útskrifaðist með lögfræðigráðu 1955 og varð virkur þátttakandi í bæði [[Komsomol]] hreyfingunni og innan kommúnista flokksinskommúnistaflokksins.Meðan á lögfræðináminu stóð kynntist Gorbachev eiginkonu sinni, Raisu Titarenko, sem var ári yngri en hann og að læra heimspeki í sama skóla. Þau giftu sig 25. September, 1953.<ref name="1,3">[http://www.gorby.ru/en/gorbachev/biography/ Gorby], Skoðað 8. desember 2013.</ref>

Þann 11. Mars valdi stjórnmálanefnd[[Stjórnmál|stjórnmála]][[nefnd]] miðstjórnar flokksins[[Miðstjórnarflokkur|miðstjórnarflokksins]] lögfræðinginn Mikhaíl Gorbachev til þess að gegna starfi aðalritara innan [[Kommúnistaflokkur|Kommúnistaflokksins]]. Hann hafði smátt og smátt unnið sér betri sess innan flokksins og þrátt fyrir fyrsta flokks einkunnir í lögfræðináminu hafði hann helgað líf sitt stjórnmálunum. Gorbachev minntist tíma [[Nikita Khrushchev]] sem tíma opnunar og bjartsýni, tilraunum til þess að endurbæta sovíetkerfið, og leit á það sem skyldu sína að halda því áfram sem [[Nikita Khruhchev|Khrushchev]] hafði byrjað á. Í upphafi valdatíð hans hafði hann ómótaðar hugmyndir um hvernig skyldi umbylta kerfinu, en byrjaði á að reyna að koma aga á ríkisfjármálin og skipta út gömlum íhaldsmönnum fyrir unga og efnilega menn sem eins og hann vildu sjá breytingar á kerfinu.

Á [[Flokksþing|flokksþingi]] [[Kommúnistaflokkur|kommúnistaflokksins]] í febrúar 1986 lét Gorbachev fyrst til skara skríða. [[Perestrojka]] varð orð fundaris en það þýddi endurskipulag og skyldi nota til þess að umbylta samfélaginu og efnahag landsins. Einstaklingsframlag var ekki lengur bannorð og var fólki gefið leyfi til þess að stofna eigin fyrirtæki, en það hafði lengi verið bannað í [[Sovíetríkin|Sovíetríkjunum]]. Ef efnahagurinn átti að taka við sér yrði að leyfa litlum og meðalstórum fyrirtækjum, sem ekki væru í eigu ríkisins, að blómstra. Vinna þurftu bug á þeirri [[firring|firringu]] að almenningur ætti ekki að fá að taka þátt í stjórnun ríkisins og koma frekar valdinu til fólksins með [[lýðræði]] og félagslegu [[Jafnrétti|jafnrétti]]. Umskiptin virtust erfið þar sem fara þurfti inn að innsta kjarna kerfisins til þess að hægt væri að hafa áhrif og hvatti elítan þar til mikilla andstöðu.

Það var svo ekki fyrr en 1988 sem Gorbachev kynnti stefnu sína [[Glasnost]] eða opnun samfélagsins. Sú aðgerð taldi Gorbachev að myndi auka gegnsæi allra ríkisstofnanna og koma á [[upplýsingafrelsi]]. Aftur lenti hann í eins mótstöðu og með perestroiku-stefnuna en mótstaðan var núna ekki bara hjá forréttindafólki heldur líka hjá [[Þjóðernishyggja|þjóðernissinnum]], [[Kommúnistar|harðlínukommúnistum]] og fleiri hópum.

Við fall [[Berlínarmúrinn|Berlínamúrsins]] árið 1989 jukust vandamál Gorbachev. Landið var á barmi [[borgarastyrjöld|borgarastyrjaldar]], var að leysast upp í frumeindir sínar og menn voru ráðþrota á öllum vígstöðvum, þar sem kommúnismanum var smátt og smátt sópað frá völdum um alla Austur Evrópu. Sovíetríkinn voru nú á barmi hruns og var skuldinni skellt á Gorbachev. Það skipti ekki máli að vandamálið ætti upptök sín í upphafi áttunda áratugsins en ekki 1985, heldur bara það að fólki hefði ekki liðið svo illa í marga áratugi. Árið 1991 var reynt að steypa Gorbachev af stóli til þess að hægt væri að snúa við þeirri [[þróun]] sem hann hafði komið af stað og var hann settur í [[stofufangelsi]] við [[Svartahaf]]. Það var þó orðið of seint og voru [[sovíetríkin]] búin að vera. Í júní 1991 var kosinn nýr [[forseti]] [[Rússland|Rússlands]] og hafði Gorbachev þá misst nánast öll völd sem forseti Sovíetríkjanna, en þeirri stöðu hafði hann sinnt síðan 1990. 25 desember 1991 var sovíeski fáninn tekin niður af [[Kremlin]] í síðasta skiptið og Gorbachev sagði af sér sem forseti Sovíetríkjanna.<ref name="1,4">[http://skemman.is/stream/get/1946/6345/18114/1/Lokaritger%C3%B0_Karl_F._Thorarensen.pdf Skemman], Skoðað 8. desember 2013.</ref>

Árið 1990 fékk Mikhail Gorbachev [[friðarverðlaun Nóbels]]. Gorbachev var mikilvægur hluti í því að koma á betri samskiptum milli austurs og vesturs og betrumbæta þannig alþjóðleg samskipti til muna. Hann kom á ákveðinni sátt milli Banda- og Sovíetríkjanna með kröftugum friðarviðræðum við þáverandi forseta þeirra [[Ronald Reagan]] og mætti segja að hann hafi leyft [[Austurblokkin|austurblokkinni]] að leysast upp. Á valdatíð hans hafði hröð framleiðsla fyrir [[Kjarnorkuvopn|kjarnorkuvopna kapphlaupið]] farið dalandi og erjur milli landa minnkað. Valnefnd friðarverðlaunanna gaf það út í Október 1990 að þrátt fyrir að margir hefðu haft áhrif á þessar framfarir, hefði Gorbachev á svo víðtækan og umfangsmikinn hátt haft áhrif að hann ætti helst skilið viðurkenninguna og heiðurin af verðlaununum. Með stefnu sinni um Glasnost hafði honum tekist opna hið sovíeska samfélag, bæði að innan sem og út á við, sem leiddi til skyrksskyrkingu alþjóðlegs trausts. Fannst nefndinni Gorbachev hafa haft svo mikil áhrif á alþjóðleg friðarmál að það myndi veita möguleika á því að alheims þjóðfélagið gæti frekar byrjað að vinna úr sínum erjum tengdum hugmyndafræði, [[Trúarbrögð|trúarbrögðum]] og annarskonar menningarlegum mismunmun.<ref name="1,5">[http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1990/press.html Nobel Prize], Skoðað 8. desember 2013.</ref>