„Kræklingur“: Munur á milli breytinga

'''Kræklingur''' ([[fræðiheiti]]: ''Mytilus edulis'') einnig nefndur '''bláskel''', '''krákuskel''' eða '''kráka''' er [[lindýr]] ([[samlokur|samloka]]) af [[ætt (flokkunarfræði)|ætt]] [[sæskeljar|sæskelja]]. Hann er algengur í [[fjara|fjörum]] á kaldtempruðum svæðum bæði á norður- og suðurhveli jarðar.

Við Ísland er kræklingur algengur alls staðar kringum landið nema við suðurströndina. Kræklingur þrífst vel við [[árós]]a og myndar sums staðar þéttar breiður. Kræklingur er algengastur í [[fjara|fjörum]] en finnst einnig neðan fjörunnar eða allt niður í 30 - 40 metra dýpi. Yfirleitt festa kræklingar sig við undirlag með [[spunaþráður|spunaþráðum]] en ef undirlagið er mjúkt þá festa þeir sig hver við annan og mynda klasa sem liggja lausir á botninum.

Skeljar kræklings eru tvær. Þær eru þunnar með hvössum röndum. Skeljarnar tvær eru tengdar saman á hjör sem hefur 1 - 4 litlar griptennur. Fullorðnar skeljar eru blásvartar á ytra borði en ungar skeljar eru brúnleitar. Innra borð skeljanna er bláhvítt. Oft eru [[hrúðurkarl]]ar og [[mosadýr]] á skeljunum. Kræklingur festir sig með spunaþráðum. Stærsti kræklingur sem veiðst hefur við Ísland var 11 sm að lengd og 133 gramma þungur.

[[Möttull]] klæðir skeljarnar að innan og stjórnar inn og útstreymi vatns í möttulholið, dælir sjó gegnum [[tálkn]]in og gefur frá sér kalk til að mynda og gera við skel. Kræklingur sem er 50 - 55 mm langur dælir 4 lítrum af sjó á klukkustund. Í möttulinn safnast [[forðanæring]] og í honum eru [[kynkirtill|kynkirtlar]]. Tálknin liggja undir möttlinum, þau sjá um öndun og sía fæðu úr sjónum sem fer í gegnum þau. Kræklingur hefur tvo samdráttarvöðva og er hlutverk þeirra að opna og loka skeljunum og halda þeim lokuðum. Hreyfitæki kræklinga er fóturinn. Hann er yfirleitt dökkbrúnn. Víð fótinn eru kirtlar sem framleiða spunaþræðina sem dýrið notar til að festa sig við fast undirlag eða við hvort annað. Kræklingur er sérkynja, kvendýrin má þekkja á því að þau hafa appelsínugula kynkirtla en kynkirtlar karldýra eru rjómagulir.

Kræklingur verður [[Kynþroski|kynþroska]] á fyrsta ári. Kræklingur hrygnir á vori eða sumri. Kvendýrin hrygna 5 - 12 milljónum eggja. Frjóvgun verður í sjónum þegar sæðisfruma hefur synt egg uppi og sameinast því. Úr frjóvguðum eggjum þroskast sviflægar [[lifrfa|lirfur]] sem nærast á smáum [[svifþörungar|svifþörungum]]. Lirfurnar [[myndbreyting|myndbreytast]] og mynda þunna gagnsæja skel. Kræklingalirfa berst með straumum þangað til full myndbreyting hefur átt sér stað. Sviflæga stigið stendur í nokkrar vikur en síðan myndast skel og fóturinn vex og lirfan myndar spunaþræði til að festa sig við undirlag. Lirfan getur nú notað fótinn til sunds og til að færa sig.