„Egilsstaðir“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Lína 3:
'''Egilsstaðir''' eru bær sunnan [[Lagarfljót]]s á [[Fljótsdalshérað]]i, skammt frá Lagarfljótsbrú. Frá miðri 20. öld hefur bærinn þróast hratt sem helsta verslunar- og þjónustumiðstöð Austurlands, enda mætast þar þjóðvegir úr öllum áttum.
 
fgt
== Saga ==
Í skrifuðum heimildum er getið um Egilsstaði sem þingstað frá fimmtándu öld. Getið er um [[Eyvindará]] í [[Droplaugarsonasaga|Droplaugarsonasögu]] og [[Fljótsdæla saga|Fljótsdælu]].
Þéttbýlismyndun á Egilsstöðum má rekja til [[Jón Bergsson|Jóns Bergssonar]] (1855-1923), stórbónda, sem lagði grunninn að aukinni verslun og þjónustu á Egilsstaðabýlinu með byggingu á stóru íbúðarhúsi þar í upphafi 20. aldar. Húsið var einnig nýtt til ferðaþjónustu. Jón keypti jörðina Egilsstaði í lok 19. aldar vegna staðsetningar en hann á að hafa sagt: „Hér verða vegamót“, sem reyndust orð að sönnu.
<ref>{{cite web
|url=http://www.simnet.is/egilsstadir/sagan.htm
|title=Um sögu Egilsstaðabæjar
|accessdate=2011-05-30
}}</ref>
Ásamt öðrum hafði Jón einnig frumkvæði að stofnun [[Kaupfélag Héraðsbúa|Kaupfélags Héraðsbúa]] (KHB) með aðsetur þar árið 1909.
<ref>{{cite web
|url=http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=4282470
|title=Pöntunarfjelag Fljótsdalshéraðs
|accessdate=2011-05-30
}}</ref>
<ref>{{cite web
|url=www3.hi.is/~ajonsson/kennsla_2004/Verkefni_bygg/Egilsstadir.doc
|title=Austur-Hérað
|accessdate=2011-05-30
}}</ref>
Brýr yfir Lagarfljót og Eyvindará og „akbraut" yfir Fagradal fylgdu í kjölfarið. Í framhaldinu var póst- og símaþjónustu fyrir austurland valinn staður á Egilsstöðum.<ref>{{cite web
|url=http://www.vegagerdin.is/um-vegagerdina/sagan/sogulegar-upplysingar/1903/nr/585
|title=Akbrautin um Fagradal
|publisher=Austri, 17. janúar 1903, 13. árg., 2. tbl.
|accessdate=2011-05-30
}}</ref>
 
Árið [[1947]] var stofnað kauptún að frumkvæði stjórnvalda, með lögum frá Alþingi. Var það einsdæmi á þeim tíma að stjórnvöld hefðu forgöngu um stofnun nýs sveitarfélags og að byggðinni væri valinn staður af [[skipulagsnefnd ríkisins]] með þeim ásetningi að þar rísi þéttbýli. Kauptúnið varð hluti af nýjum hreppi, '''Egilsstaðahreppi''', og lögðu nágrannahrepparnir [[Vallahreppur]] og [[Eiðahreppur]] land til hans. Í lögum um stofnun Egilsstaðahrepps var ákveðið að hreppurinn skyldi ná yfir jarðirnar Egilsstaði, [[Kollsstaðir|Kollsstaði]] og [[Kollsstaðagerði]] í Vallahreppi og jarðirnar [[Eyvindará]], [[Miðhús]] og [[Dalhús]] ásamt eyðibýlinu [[Þuríðarstaðir|Þuríðarstöðum]] í Eiðahreppi. Land undir kauptúnið var tekið eignarnámi úr landi [[Sveinn Jónsson|Sveins Jónssonar]] á Egilsstöðum og greitt af ríkissjóði samkvæmt mati.<ref>{{cite web
|url=http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=121195&pageId=1656288&lang=is
|title=Einstæð stofnun í sögu íslenskra sveitarfélaga.
|publisher=Morgunblaðið, 23. maí 1987.
|accessdate=2011-11-18
}}</ref>
 
Við stofnun sveitarfélagsins var fjöldi íbúa aðeins 110 manns. Bærinn fór fljótt að vaxa og dafna og hafði íbúafjöldinn tífaldast árið [[1980]], og nam þá 1.133 manns. Egilsstaðir fengu kaupstaðarréttindi sem '''Egilsstaðabær''' árið [[1987]]. Í ársbyrjun [[2011]] hafði íbúafjöldi Egilsstaða tvöfaldast á þrem áratugum og nam hann þá 2.257 manns.
<ref>{{cite web
|url=http://www.hagstofa.is
|title=Hagstofa Íslands, mannfjöldi
|accessdate=2011-05-30
}}</ref>
 
Hinn [[7. júní]] [[1998]] sameinaðist Egilsstaðabær [[Vallahreppur|Vallahreppi]], [[Skriðdalshreppur|Skriðdalshreppi]], [[Eiðahreppur|Eiðahreppi]] og [[Hjaltastaðarhreppur|Hjaltastaðarhreppi]] undir nafninu ''[[Austur-Hérað]]''. Austur-Hérað varð svo hluti Fljótsdalshéraðs árið [[2004]].
 
== Þekktir einstaklingar tengdir Egilsstöðum ==