„Nautgripur“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
m Tók aftur breytingar 213.167.147.220 (spjall), breytt til síðustu útgáfu EmausBot |
|||
Lína 19:
'''Nautgripur''' ([[fræðiheiti]]: ''Bos taurus'') er [[klaufdýr]] af [[ættkvísl]]inni ''[[Bos]]''. Nautgripir eru jafnframt [[jórturdýr]]. [[Carolus Linnaeus]] skilgreindi ættkvíslina sem þrjár ólíkar tegundir, ''Bos taurus '' sem evrópsku nautgripina, ''Bos indicus'' [[sebú]]inn og loks [[úruxi]]nn, ''Bos primigenius'', sem er útdauð tegund frum-evrópskra nautgripa.
== Nafngiftir ==
Nautgripir eða stórfé er nafn yfir alla hjörðina eða dýr í fleirtölu. Karldýrin kallast naut, tarfur eða tuddi á meðan kvendýrin nefnast kýr. Afkvæmi kúnna eru kálfar, og skiptast þeir í kvígukálfa og nautkálfa.
Kvígur kallast eldri kálfar, sérstaklega þegar þær hafa fengið í sig kálf. Kvígur sem hafa borið einu sinni kallast fyrsta-kálfs-kvígur en eftir annan burð falla þær undir skilgreininguna ''kýr''. Gelt naut kallast ''uxi'' eða ''geldingur'' á meðan graðnaut kallast ''griðungur''.
== Lífeðlisfræði ==
[[Mynd:Cow with calf dsc06514.jpg|thumb|left|250px|Bleikskjöldótt kýr með nautkálfi]]
Þar sem nautgripir eru jórturdýr þá melta þeir tugguna í tveimur skrefum. Kýr hafa fjóra magasekki sem kallast keppur, laki, vinstur og vömb. Gripirnir jórtra með því að elgja upp lítið meltri tuggu (þ.e.a.s. selja henni upp í munnholið), tyggja hana þá aftur og kyngja henni síðan enn á ný og þá taka bakteríur vambarinnar við og brjóta niður [[tréni]]ð í átunni.
Kýrnar ganga 9 mánuði með kálfinn en [[fæðing]] kálfsins kallast burður.
{{wiktionary|kýr|kýr}}
== Tenglar ==
|