„Valdaránið í Tékkóslóvakíu 1948“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
mEkkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Lína 1:
{{Tvöföld mynd|right|Edvard Beneš.jpg|120|Bundesarchiv Bild 183-R90009, Budapest, II. Weltfestspiele, Festumzug, tschechische Delegation (cropped KG).jpg|130|Edvard Beneš (1884-1948).|Klement Gottwald (1896-1953).}}
'''Valdaránið í Tékkóslóvakíu 1948''' átti sér stað í febrúar [[1948]] og var mikilvægur atburður í [[Kalda stríðið|Kalda stríðinu]]. Með valdaráninu tóku [[kommúnismi|kommúnistar]] öll völd í ríkisstjórn [[Tékkóslóvakía|Tékkóslóvakíu]] með stuðningi [[Stalín]]s í [[Sovétríkin|Sovétríkjunum]]. Í augum vesturlanda var Stalín þar með að tryggja stöðu sína sín megin við [[Járntjaldið]]. Þessi atburður varð því til þess að flýta fyrir stofnun [[Marshalláætlunin|Marshallaðstoðarinnar]] og [[Atlantshafsbandalagið|Norður-Atlantshafsbandalagsins]]. Strangt til tekið var ekki um valdarán að ræða þar sem forseti Tékkóslóvakíu skipaði ráðherrana en Kommúnistaflokkur Tékkóslóvakíu var við völd fram að falli [[Berlínarmúrinn|Berlínarmúrsins]] 1990.
 
Í þingkosningunum sem haldnar voru 1946 í Tékkóslóvakíu fengu kommúnistar flest atkvæði, 31.2%, og mynduðu [[samsteypustjórn]] með öðrum flokkum. Eftir um hálft kjörtímabilið höfðu óvinsældir kommúnista aukist og ljóst þótti að þeir myndu tapa fylgi í kosningunum sem áttu að fara fram í maí 1948. Tveir helstu áhrifamenn við valdaránið voru [[Edvard Beneš]] sem var [[forseti Tékkóslóvakíu]] 1935-38, 40-45 og 45-48 og [[Klement Gottwald]] sem var forsætisráðherra frá árinu 1946 til 1948 þegar hann tók við af Beneš sem forseti í júní. Gottwald þrýsti á Beneš að skipa ríkisstjórn kommúnista þótt þeir hefðu ekki fengið svo afgerandi meirihluta í lýðræðislegum kosningum árið 1946. Beneš lét hins vegar undan þrýstingi Gottwalds sem tók við af honum sem forseti. Gottwald var forseti Tékkóslóvakíu í fimm ár, fram að dauðadegi sínum árið 1953 jafnframt því sem hann var formaður [[Kommúnistaflokkur Tékkóslóvakíu|Kommúnistaflokks Tékkóslóvakíu]] 1929–1953.
 
{{Kalda stríðið}}