|
Nafnháttur er nafn sagnarinnar {{skammstsem|nh.}} (nafnorðsmynd), svipað og [[fall_(málfræði)|nefnifall]] [[nafnorð]]s, og þekkist á [[smáorð]]inu ([[nafnháttarmerki]]nu) „að“ sem undanfara; „að vera“, „að fara“, „að geta“ og svo framvegis. Sagnir í nafnhætti enda oftast á ''-a'' ; „lesa“, „skrifa“, „skoða“.
nanananananan
=== Lýsingarháttur ===
==== Lýsingarháttur nútíðar ====
{{aðalgrein|Lýsingarháttur nútíðar}}
Lýsingarháttur nútíðar {{skammstsem|lh. nt.}} endar alltaf á -andi; „hlæjandi“, „hrífandi“, „sofandi“ og svo framvegis. Hann gegnir líku hlutverki og [[lýsingarorð]]. Sérstæður lýsingarháttur nútíðar verður stundum að [[nafnorð]]i; „nemandi“, „verjandi“, „eigandi“ og svo framvegis og hafa slík orð fært sig í flokk nafnorða. Oft er orði, orðstofni eða forskeyti aukið framan við lýsingarhátt nútíðar og telst orðið þá [[lýsingarorð]]; til dæmis: „hálfgrátandi“ og „óalandi“.
==== Lýsingarháttur þátíðar ====
{{aðalgrein|Lýsingarháttur þátíðar}}
Lýsingarháttur þátíðar {{skammstsem|lh. þt.}} gegnir einnig líku hlutverki og [[lýsingarorð]] og er stundum nefndur ''lýsingarorð þolandans'' vegna þess að oftast á hann við eitthvað sem einhver verður fyrir; til dæmis: „hann var ''skammaður''“, „hún var ''lamin''“. Lýsingarháttur þátíðar endar á ''-ð, -d, -t'' eða ''-inn/-in, -ður, -dur, -tur'' og fær endingar eftir kynjum og tölum eins og lýsingarorð, einn fallhátta; til dæmis „''brennt'' barn forðast eldinn“, „engin verður ''óbarinn'' biskup“, „hann er ''kominn''“. Lýsingarháttur þátíðar er notaður með sögnunum „hafa“, „vera“, „verða“; til dæmis: „hún hafði ''sofið''“, „hann er ''valinn''“, „hann verður ''sóttur''“. Lýsingarháttur þátíðar kemur einnig oft fyrir með sögnunum „geta“, „eiga“ og „fá“; til dæmis: „ég get ''farið''“, „hann fær engu ''ráðið''“, „þú átt það ''skilið.''“. Stundum er orði, orðstofni eða forskeytið aukið framan við lýsingarhátt þátíðar; til dæmis: „útsofinn“, „alfarnir“, „ókomnir“ og ætti þá að greina hann sem lýsingarorð.
== Tengt efni ==
|
