„Írland“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip
Cessator (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Lína 1:
[[Mynd:Ireland.NASA.jpg|thumb|right|[[Gervihnattamynd]] í réttum litum af „eyjunni grænu“ eins og Írland er stundum kallað]]
'''Írland''' ([[írska]]: ''Éire'', [[enska]]: ''Ireland'') er þriðja stærsta [[eyja]] [[Evrópa|Evrópu]] á eftir [[Stóra-Bretland]]i og [[Ísland]]i. Hún liggur vestan við Stóra-Bretland og [[Írlandshaf]] en að [[Atlantshaf]]i í vestri. Eyjunni er [[Skiptar eyjar|skipt]] upp annars vegar í [[Norður-Írland]] sem er hluti af [[Bretland]]i og hins vegar [[Írska lýðveldið]] sem tekur yfir bróðurpartinn af eyjunni sunnanverðri. Íbúar Írlands eru um 5,6 milljónir, þar af búa 4 milljónir í Írska lýðveldinu en íbúum þess hefur farið hratt fjölgandi síðari ár vegna mikillar efnahagsuppsveiflu.HVAÐ ER ÍRLAND STÓRT!!!!!!!
 
== Saga Írlands ==
Skipting eyjunnar í „norður“ og „lýðveldi“ er tiltölulega nýleg þróun en sú skipan komst á árið [[1920]] eftir nokkur hundruð ár af kúgun og misheppnuðum byltingum gegn völdum [[England|Englendinga]] yfir eyjunni. Írland hefur verið í byggð í um það bil 9000 ár en lítið er þó vitað um tíman fyrir [[kristni]]töku, einu heimildirnar eru nokkrar frásagnir [[Rómverjar|Rómverja]], írsk [[ljóð]] og [[þjóðsögur]] auk [[fornleifar|fornleifa]]. Fyrstu íbúarnir komu um 8000 f. Kr. á [[steinöld]], þeir reistu mikla steina sem oft var raðað eftir [[stjörnufræði]]legum mynstrum. Á [[bronsöld]] sem hófst um [[2500 f. Kr.]] hófst framleiðsla á ýmsum munum og vopnum úr [[BUDDERgull]]i og bronsi. [[Járnöld]]in á Írlandi er yfirleitt samtengd [[Keltar|Keltum]] sem tóku að nema land á eyjunni í nokkrum bylgjum á milli [[8. öld f.Kr.|8.]] og [[1. öld f.Kr.|1. aldar f.Kr.]] Keltarnir skiptu eyjunni upp í 5 eða fleiri [[konungdæmi]]. Rómverjar kölluðu Írland: „Hiberníu“ en lítið er vitað um samband þeirra við þjóðflokka Hiberníu. Árið 100 e. Kr. skrásetti [[Ptólemíus]] landafræði eyjunnar og þjóðflokka hennar af mikilli nákvæmni.WAZA!!!
 
Talið er að árið [[432]] hafi [[Heilagur Patrekur]] komið til Írlands og hafið að snúa íbúunum til Kristni. Hin nýju trúarbrögð mörkuðu endalok [[Drúídar|drúídahefðanna]]. Írskir fræðimenn lögðu stund á [[Latína|latnesk]] fræði og kristna [[guðfræði]] í [[Klaustur|klaustrunum]] sem blómstruðu á Írlandi á þessum tíma, og stóðu reyndar framar öðrum evrópskum fræðimönnum í því að varðveita latínuna í gegnum hinar „[[myrku miðaldir]]“. Þessari gullöld lauk með innrásum [[Víkingar|Víkinga]] sem hófust á [[9. öld]] og stóðu í u.þ.b. 200 ár, Víkingarnir rændu klaustur og bæi og stofnuðu marga bæi á ströndum Írlands.
Lína 21:
Áður fyrr var Írlandi skipt upp í fjögur [[konungsríki]]. Syðst var [[Munster]], með höfuðborg sína í [[Cork]]; [[Leinster]] var í austri, og var [[Dyflinn]] höfuðborg þess. Nyrst var [[Ulster]], sem spannar það svæði sem nú er [[Norður-Írland]] (að [[County Monaghan|Monaghan-sýslu]], [[County Donegal|Donegal-sýslu]] og [[County Cavan|Cavan-sýslu]] undanskildum). Belfast var höfuðborg Norður-Írlands lengst af. Loks var [[Connaught]] í vestri, en höfuðborg þess var [[Galway]].
 
Þessi skipting er enn notuð í dag, en hvert þeirra er kallað sér ''umdæmi'' eða ''hérað''.tippi, kúkkur, pppppppppppppppppiiiiiiiiiiiiissssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssss
 
== Sýslur og héröð Írlands ==