Útgáfa síðunnar 2. mars 2013 kl. 10:50 breyta Bragi H (spjall \| framlög) Möppudýr, Stjórnendur 15.565 breytingar m →‎Deilitegundir ← Eldri breyting		Útgáfa síðunnar 2. mars 2013 kl. 14:13 breyta taka aftur þessa breytingu Bragi H (spjall \| framlög) Möppudýr, Stjórnendur 15.565 breytingar Ekkert breytingarágrip Nýrri breyting →
Lína 9: \| classis = [[Fuglar]] (''Aves'') \| ordo = [[Strandfuglar]] (''Charadriiformes'') \| familia = [[~~Tjaldar~~Tjaldaætt]] (''Haematopodidae'') \| genus = ''[[Haematopus]]'' \| species = '''''H. ostralegus''''' Lína 18: \| range_map_caption = Útbreiðsla evrasíska stofnsins. Gulur = aðeins sumar, blár = aðeins vetur, grænn = allt árið. }} '''Tjaldur''' ([[fræðiheiti]]: ''Haematopus ostralegus'') er [[vaðfugl]] af ættbálki [[strandfugl]]a og ~~telst til~~af [[~~tjaldætt~~tjaldaætt]]ar. Er hann þjóðarfugl [[Færeyjar\|Færeyja]]. == Útbreiðsla ==▼ Tjaldar eru útbreiddir varpfuglar við strendur [[Norður-Evrópa\|Norðvestur-Evrópu]]. Varpútbreiðsla er einnig nokkuð samfelld um miðbik [[Austur-Evrópa\|Austur-Evrópu]] og [[Asía\|Vestur-Asíu]] slitrótt austast í norðanverðri Asíu. Á [[Ísland]]i eru tjaldar algengir varpfuglar á láglendi í öllum landshlutum, einkum í grennd við sjó en sums staðar leita þeir nokkuð inn til lands.▼ Á sumrin halda tjaldar sig aðallega í sand- og malarfjörum, á [[leirur\|leirum]] eða öðrum landsvæðum nærri ströndu. Þeir sækja einnig talsvert á tún og upp með ám langt inn til landsins en á veturna halda þeir eingöngu til með ströndum.▼ == Einkenni == Lína 30 ⟶ 25: \| ''Vænghaf: 80 – 85 cm.''<ref>{{cite web \|url=http://www.heimaslod.is/index.php/Tjaldur\|title=Tjaldur\|publisher=Heimaslóð\|accessdate=1. mars\|accessyear=2013}}</ref> ~~Í varpbúningi~~Tjaldurinn er ~~tjaldurinn~~meðal stærstu vaðfugla. Hann er svartur að ofan og niður að bringu, en hvítur undir. Fætur eru rauðbleikir og gildvaxnir, og [[goggur]]inn rauðgulur og langur, hliðflatur og lítið eitt uppsveigður. Gumpur er hvítur og augu rauð. ▲== Útbreiðsla == ▲Tjaldar eru útbreiddir varpfuglar við strendur [[Norður-Evrópa\|Norðvestur-Evrópu]]. Varpútbreiðsla er einnig nokkuð samfelld um miðbik [[Austur-Evrópa\|Austur-Evrópu]] og [[Asía\|Vestur-Asíu]] slitrótt austast í norðanverðri Asíu. Á [[Ísland]]i eru tjaldar algengir varpfuglar á láglendi í öllum landshlutum, einkum í grennd við sjó en sums staðar leita þeir nokkuð inn til lands. ▲Á sumrin halda tjaldar sig aðallega í sand- og malarfjörum, á [[leirur\|leirum]] eða öðrum landsvæðum nærri ströndu. Þeir sækja einnig talsvert á tún og upp með ám langt inn til landsins en á veturna halda þeir eingöngu til með ströndum. Tjaldar halda gjarna hópinn margir saman og getur verið talsverður atgangur og hávaði í þeim. == Fæða == Í fjörum lifa Tjaldar mest á [[Kræklingur\|kræklingi]] og öðrum [[skeldýr]]um sem þeir opna með sterkbyggðum goggi sínum en á landi á ýmsum [[skordýr]]um og ormum eins og [[Ánamaðkur\|ánamaðk]].<ref name="Visindavefurinn">{{cite web \|url=http://visindavefur.hi.is/svar.php?id=61987\|title=Hvernig eru egg tjaldsins?\|publisher=Vísindavefurinn\|accessdate=2. mars\|accessyear=2013}}</ref> == Varp == [[Mynd: Haematopus ostralegus MHNT.jpg\|left\|~~150px~~100px\|thumb\|Tjaldsegg]]▼ ''Egg, ~~Lengd~~lengd: 5,5 sentimetrar''▼ \| ~~breidd~~''Breidd: 3,9 sentimetrar''▼ \| ''Fjöldi: 3 - 4'' ~~== Hreiðurgerð og varp ==~~ ▲[[Mynd: Haematopus ostralegus MHNT.jpg\|left\|150px\|thumb\|Tjaldsegg]] Sandfjörur og malarfjörur, grandar og fjörukambar eru helstu varpstaðir tjalda. Á varptímanum halda þeira sig einnig á melum, snöggum óræktarmóum, áreyrum og túnum. Stundum verpa tjaldar jafnvel á umferðareyjum eða í órækt rétt við umferðaræðar í [[þéttbýli]]. Á síðustu árum hafa þeir einnig orpið á byggingum í [[Reykjavík]] þar sem möl er á þökunum. Hreiðurlautin er nokkuð misdjúp, stundum talsvert djúpur bolli en oftast grunn skál. Yfirleitt raða fuglarnir smásteinum eða skeljabrotum í skálina en einnig smákvistum eða þangklóm. Egg í hreiðri eru venjulega þrjú en stundum fjögur eins og er algengast hjá vaðfuglum. ~~Tjaldsegg~~Tjaldseggin eru brún eða gráleit með svörtum rákum og því vel til þess fallin að falla inn í umhverfi sitt. Þau eru mun kringlóttari og snubbóttari í mjórri endann en önnur vaðfuglsegg, sem jafnan eru perulaga. Eggin klekjast út á tuttugu og einum til tuttugu og sjö dögum og skiptast kvenfuglinn og karlfuglinn á að liggja á eggjunum.<ref name="Visindavefurinn"></ref> ▲* Lengd: 5,5 sentimetrar ▲* breidd: 3,9 sentimetrar * fjöldi: 3 - 4 == Deilitegundir == Lína 47 ⟶ 51: == Tjaldur á Íslandi== [[Mynd: Haematopus ostralegus-02 (xndr).jpg\|left\|250px\|thumb\|Tjaldar halda gjarna hópinn margir saman og talsverður hávaði í þeim.]] Tjöldum hefur fjölgað á Íslandi það sem af er þessari öld. Í byrjun aldarinn voru þeir langalgengastir við [[Faxaflói\|Faxaflóa]] og [[Breiðafjörður\|Breiðafjörð]] en sjaldséðari með ströndum á landinu norðvestan- og norðanverðu. Nú halda þeir sig einnig mun meira inni í landi en áður. Þessi umskipti eru að einhverju leyti talin tengja hlýnandi veðurfari framan af öldinni en aukin ræktun kann einnig að hafa haft sín áhrif þar sem tjaldar leita talsvert á tún til þess að afla sér fæðu. Flestir íslenskir tjaldar eru [[farfugl]]ar en slæðingur, (2.000 - 3.000 fuglar), ~~heldur~~halda til við suður- og vesturströndina á veturna en þeim fer þó fækkandi sem og fleiri vaðfuglum sem hafa haft vetursetu hér á landi.<ref>{{cite web \|url=http://www.ruv.is/frett/tjaldur-ad-hverfa\|title=Tjaldur að hverfa\|publisher=ruv.is\|accessdate=1. mars\|accessyear=2013}}</ref> Farfuglar fara að sjást á ströndum í seinni hluta mars en heldur seinna inn til landsins eftir vetrardvöl erlendis. Frá varpstöðvunum hverfa fuglarnir í lok ágúst og byrjun september. Tjaldar verpa hvarvetna með ströndinni. Álitið er að á Íslandi kunni vera um 10.000 - 20.000<ref name="Visindavefurinn"></ref> varppör sem er tiltölulega lítill hluti af heildarstofni tegundarinnar í heiminum. == Tilvísanir == <div class="references-small"><references/></div> {{Wikilífverur\|Haematopus_ostralegus\|tjöldum}} {{commons\|Haematopus_ostralegus\|tjöldum}} [[Flokkur:~~Tjaldar~~Tjaldaætt]] [[af:Bonttobie]]

„Tjaldur“: Munur á milli breytinga