|
== Upphafið ==
Samkvæmt Braekmans hafði hann frá árinu [[1992]] smíðað innlend jafnheiti fyrir þau tökuorð sem ekki höfðu hrein [[samheiti]]. Árið [[2005]] stofnaði hann „Miðstöð háfrónska tungumálsins“ vegna þess að hann var hræddur um að ekkert af nýyrðum hans hlyti góðar viðtökur hjá almenningi ákvað hann að búa til táknrænt athvarf fyrir þau. Fram að því hafði hann sent nokkuð margar tilkynningar um nýyrðasmíð sína inn á fréttahópinn is.islenska á [[Usenet2007]]. Hegðun Braekmans í fréttahópi is.islenska vakti litla hrifningu hjá mörgum og sökum þess ákvað hann að afhenda starf sitt í hendur [[Pétur Þorsteinsson|Pétri Þorsteinssyni]] safnaðarpresti [[Óháði söfnuðurinn|Óháða safnaðarins]].<ref name="fréttablaðið" /> Pétur er nú forseti háfrónsku málhreyfingarinnar. Tungumálið hefur ekki opinbera stöðu á Íslandi né annarstaðar.
== Málhreinsun ==
Samkvæmt fylgendum háfrónskunnar er áherslan það sem þeir kalla ''málgjörhreinsun'', sem er að þeirra sögn ofstækisfyllsta mynd málhreinsunar. Það er að allt sem hægt er að tjá með mannlegum hljóðum er markmið hreintungusinna, jafnvel landaheiti, mannanöfn og efnaheiti. Málhreinsun hófst á [[18. öldin|18. öld]] við stofnun [[Hið íslenska lærdómslistafélag]]s [[1779]] og almennur skilningur á stefnunni vaknaði á [[19. öldin|19. öld]] þegar [[Fjölnismenn]] rituðu tímaritið [[Skírnir - Tímarit Hins íslenzkaFjölnir Bókmenntafélags(tímarit)|SkírniFjölni]].<ref>Guðrún Kvaran. „Hverjir stóðu fyrir hinni veigamiklu málhreinsistefnu á 18. og 19. öld og hvernig var henni framfylgt?“. Vísindavefurinn 26.3.2007. http://visindavefur.is/?id=6555. (Skoðað 21.2.2013).</ref> Dæmi um hafrónsk heiti eru staðarheitin Sigurborg (Cairo) og Góðviðra (Buenos Aires) og mannanöfn eins og Hróbjartur Píll (Robert Peel) og Jón Hrísill (John Russell). Ólíkt ríkjandi íslenskri málstefnu, vilja háfrónverjar útrýma jafnvel þeim [[latína|latnesku]] og [[þýska|þýsku]] tökuorðum sem voru til í því sem kallað hefur verið gullaldaríslenska.
==Ný tákn==
Braekmans skapaði einnig háfrónsk tákn:
# ''Brynfjöreggið'': Tveir hjálmar sem mynda egglaga [[brynja|brynju]], sem er tákn fyrir háfrónsku málverndina.
# ''Fjallbarnið'': Hið slettulausa barn [[Fjallkonan|Fjallkonunnar]], kvengervings Íslands, og [[Bergrisinn|Bergrisans]], sem er einn af verndarvættum Íslands.
# ''Þórsfrónvé'': [[Íslenski fáninn|Íslenskur fáni]] með þórshamri í staðinn fyrir danabrókarkrossinn. Samkvæmt skoðun Braekmans er þjóðfáninn sem nú er til ekki annar en eftiröpun [[Danmörk|danska]] fánans og kærar þakkir fyrir danska kúgun í fortíðinni.
# ''nýyrðaskáldshúfa'': Húfa með víkingahjálmsvígindi í litum íslenska þjóðfánans sem sýnir að nýju baráttu gegn óhreinkun íslenskunnar. Samkvæmt Josefi er munurinn á nýyrðasmiðum og nýyrðaskáldum sá að orðasmíð er hinum síðastnefndum trúarskylda.
==Dæmi um háfrónsk nýyrði==
* afn: [[frumeind]], af 'efni'.
* beinstál: kalsín, kelki. Heiti þess er dæmi um notkun kenninga í vísindamáli.
* bleðmi: pappír, af blað og beðmi. Pappír er hreint beðmi.
* bænahöll: dómkirkja
* Brosmærin: [[Mona Lisa]]
* eindla, eindlingur: kvarkur, af ‘eind’ og smækkunarviðskeytinu ‘-la’ eða ‘-lingur’.
* eyktla, eyktlingur: stundarfjórðungur, af 'eykt' og smækkunarviðskeytinu ‘-la’ eða ‘-lingur’.
* heljarblý: [[plútón]], af 'Hel', jafngildi rómverska guðsins Pluto og 'blý' (lead). Öll nöfn á frumefnum handan blýs eru samsetningar af ‘blý’, t.d.. ægisblý (neptún)), þórsblý (þórín)
* geimgat: [[svarthol]], af 'geimur' og 'gat'.
* ginnungahvellur: [[Miklihvellur]]. Forskeytið 'ginnunga' þýðir bæði 'mikill' og ‘frum-‘ og er það hið hentugasta forskeyti í þessu tilfelli.
* gnæfingi: giraffe, af 'gnæfur'.
* Guðmey: María, af 'Guð' og '–mey'.
* haðarrúnir: Blindraletur, af 'Höður' (hinn blindi ás í norrænni goðafræði) og 'rún'.
* Helgi Smári: Patrekur, af 'Helgi' og 'Smári'. Smári er þjóðtákn Írlands og var tákn Partreks fyrir heilaga þrenningu.
* hljóðla: jóðla, af 'hljóða' og sagnaviðskeytið ‘–la’, sem virðist lúta að endurtekinni athöfn og vísir til sífelldra skiptinga milli brjóst- og mjóraddar (falsettu).
* Hlynland: [[Kanada]], af 'hlynur' (maple) og 'land' (country). Landið er nefnt eftir hlynblaði í þjóðfánanum.
* kjálkagálkn: krókódíll, af 'kjálki' (jaw) og 'gálkn' (monster). Krókodílar hafa sterkasta kjálka allra núverandi rándýra og Deinosuchus, einn af forfeðrum krókodílanna hafði sterkasta kjálka allra rándýra í sögu lífsins,
* kóngaborð: chess, from 'kóngur' (king) and 'borð' (board).
* Miðvesturfljót: [[Mississippifljót|Mississippi]] (Mikilvægasta fljót í [[Miðvesturríkin|Miðvesturríkjunum]]).
* Morguneyjar: [[Japan]]. Nafn þjóðarinnar er kínverskt að uppruna (Jeh-pun, sólrís).
* Múspellsmilska: Molotov cocktail. Í fornmálinu 'milska' þýddi ‘blanda úr miði og öli’ og er því hægt að nota orð þess í staðin fyrir ‘kokkteill’.
* niftungur: beta-eind, af 'nifteind'.
* nýgarn: nælon, fyrsti fullkomlega tilbúinn gervivefnaður NÚtímans.
* Nykrafljót: [[Níl]]. Orðið ‘nykur’ þýddi ‘nílhestur’ í fornmálinu.
* rákakóngur: tigrisdýr, af 'rák' og 'kóngur'.
* reyksæla: [[níkótín]], af 'reykur' og 'sæla'. Samheiti er ‘vindilbeiskja’, af ‘vindill’ og ‘beiskja’, af ‘beiskjuefni’.
* sjáaldursbeiskja: [[atrópín]], af ‘sjáaldursjurt’ (atropos belladona) og 'beiskja' (beiskjuefni, lýtingur). Atrópín víkkar ljósop augans.
* Sjöhæðir: [[Róm]]aborg.
* skyppill: kengúra, af ‘skoppa’. Orðið er smiðað á grundvelli hljóðlíkingar við enska gælunafn ‘skippy’.
* sómaherji: samúrai.
* tíðniafstæði: Doppler-hrif
==Háfrónsk heiti á stórum tölum==
* miklund: milljón. Leitt af 'mikil-hund-rað'. Lýsingarorðið 'mikill' er þýðing á [[gríska]] orðinu 'megas', sem er rót forskeytisins mega- (milljónfaldur).
* þursund: miljarður. Leitt af 'þurs-hund-rað'. Nafnorðið ‘þurs’ er þýðing á grísku orðinu 'gigas', sem er rót forskeytisins ‘giga-‘ (miljarðfaldur).
Forskeyti 'þús-' (þusundfaldur) og 'þurs-' (miljarðfaldur) eru notuð til að smiða heiti á eftirfarandi þrem töluorðum: þús-þursund (þúsund miljarðar, billjón), þurs-miklund (miljarður milljóna, billjarður) and þurs-þursund (miljarður miljarða, trilljón). Formálinn 'X-mælt þúsund' er notaður fyrir tölur hærri en 10<sup>18</sup>. Í íslensku orðsifjabókinni, uppflettiorðið 'kvinkvilljón' (10<sup>30</sup>) er þýdd ‘fimmmælt milljón’.
{| {{prettytable}}
!colspan="4"|'''Heiti stórra talna'''
|-
|10<sup>x</sup> || '''Háfrónska''' || '''Íslenska''' || '''Bresk enska'''
|-
|10<sup>3</sup> || þúsund || þúsund || thousand
|-
|10<sup>6</sup>|| miklund (mikill, mégas) || milljón || million
|-
|10<sup>9</sup>|| þursund (þurs, gigas) || milljarður || billion
|-
|10<sup>12</sup>|| þúsþursund || billjón || trillion
|-
|10<sup>15</sup>|| þursmiklund || billjarður || quadrillion
|-
|10<sup>18</sup>|| þursþursund || trilljón || quintillion
|-
|10<sup>21</sup>|| sjömælt þúsund || trilljarður || sixtillion
|-
|10<sup>24</sup>|| áttmælt þúsund || kvaðrilljón || septillion
|-
|10<sup>27</sup>|| nímælt þúsund || kvaðrilljarður || octillion
|-
|10<sup>30</sup>|| tímælt þúsund || kvintilljón || nonillion
|}
==Staðarheiti==
Braekmans þýðir öll ensk staðarheiti.
* Ashley: Eskiló (af 'ash' (askur) og 'léah' (–ló, eins og í Osló)).
* Barnoldswick: Bjarnólfsvé. ‘bústaður ‘Beornwulf’’. Síðari liðurinn ‘wick’ er ekki skyldur nafnorðinu ‘vík’, heldur latneska orðinu ‘vicus’, sem er rót enska orðsins ‘village’. Rétta íslenska jafnheitið er ‘vé’ í gömlu merkingunni ‘bústaður’.
* Boston: Bótólfssteinn (steinn Bótwulfs (Bótólfur)).
* Brighton: Bjarthjálmstún (Bústaður sem var nefndur eftir Beorthelm (Bjarthjálmur)).
* Bristol: Brúarstó (samkomustaður við brúna’. Fornenska ‘stow’ = Íslenska ‘stó’.)
* Cambridge: Grantabrú (Nefnd eftir ánni Granta. Breyting ‘Grant-‘ í ‘Cam-‘ orsakast af normannskum áhrifum).
* Canterbury: Jótbretaborg (Ekki 'Kantaraborg'!). Fornenska 'Cantwareburg' þýddi ‘virki kentverjanna’. Háfrónska þýðingin á Kent er 'Jótbretland'.
* Ruston Parva: Litla-Hróarstún (Bústaður sem var nefndur eftir ‘Hróari’. Latneska viðbót ‘parva’ þýðir ‘lítill’).
* Selby: Seljubær (Bær sem var nefndur eftir seljum.)
== Tilvísanir ==
| 