„Sykra“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip
mEkkert breytingarágrip
Lína 1:
[[Mynd:D-glucose-chain-2D-Fischer.png|thumb|right|120px|[[Glúkósi]], [[einliður|einliða]] sykra]]
'''Sykrur''' eða '''Kolvetni''' eru í [[efnafræði]]nni hýdröt kolefnis með almennu formúluna C<sub>n</sub>(H<sub>2</sub>O)<sub>m</sub>. Þau verða flest til við ljóstillífun plantna og eru jafnframt forðanæring þeirra, svo og annarra lífvera. Sykrur skiptast upp í ''[[einliður]]'' eða ''[[einsykrur]]'', sem eru minnstu [[sameind]]irnar, því næst koma ''[[tvísykrur]]'', sem eru tvær einsykrur tengdar saman, næst ''[[fásykrur]]'' sem eru úr tveimur til níu einsykrum og svo að síðustu ''[[fjölsykrur]]'' sem eru tíu eða fleiri einsykrur, sem mynda stórar sameindir. ''Matarsykur'' eða það sem við köllum '''[[sykur]]''' (einnig reyrsykur) í daglegu tali, er tvísykra og er samsett úr einsykrunum [[glúkósi|glúkósa]] og [[frúktósi|frúktósa]]. Fjölsykrur eru gerðar úr stórsameindum af einsykrum þær flokkast sem mjölvi og beðmi. Mjölvi er forðanæring plantna, við fáum mikla orku úr mjölva. Finnst í ávöxtum, grænmeti, kornmeti o.fl. Beðmi er í frumuvegg plantna. Maðurinn getur ekki melt beðmi en grasbítar, svo sem jórturdýr, lifa samlífi með örverum sem geta melt það. Við þurfum trefjar fyrir meltinguna af því að þær t.d mýkja hægðir.
 
Hægt er að rita flestar sykrur C<sub>n</sub>(H<sub>2</sub>O)<sub>m</sub> þar sem m og n gildið er þrír eða hærri tala og oftast er sama hlutfall vetnis og súrefnis og í vatni. Einföldustu sykrurnar eru því C<sub>3</sub>(H<sub>2</sub>O)<sub>3</sub> og eru kallaðar 3C-sykrur og fæst nafnið af kolefnisfjöldanum í sykrunni.