„Þorsteinn Erlingsson“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip |
Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 1:
'''Þorsteinn Erlingsson'''
Foreldrar hans hétu Þuríður Jónsdóttir og Erlingur Pálsson. Miklir erfiðleikar voru við fæðingu hans og var það Skúla lækni að þakka að Þorsteinn lifði hana af. Þorsteinn átti tvíburasystur, Helgu, sem var skírð í höfuðið á ömmu þeirra og Þorsteinn sömuleiðis látinn heita í höfuðið á fósturafa sínum. Amma Þorsteins, Helga Erlingsdóttir, bjó þá ásamt seinni manninum sínum, Þorsteini Einarssyni, í Hlíðarendakoti í Fljótshlíð, sem eins og margir vita, eru sögustaðir Njálu. Þorsteinn fékk þó ekki að vera lengi heima því foreldrar hans bjuggu í mikilli fátækt og aðeins eins mánaðar gamall var hann tekinn í fóstur af Helgu, ömmu hans, og Þorsteini fósturafa hans. Hann átti heima í Hlíðarendakoti þangað til hann var 18 ára gamall. Hann naut mikillar umhyggju í Hlíðarendakoti af öllum þeim sem bjuggu með honum og minntist hann þessa tíma vel. Þorsteinn fór að yrkja ungur, hann var skapstór en líka viðkvæmur og kom blanda af þessu tvennu víða fram í ljóðum hans. Meðal náfrænda Þorsteins var móðurbróðir Helgu í Hlíðarendakoti, Páll Jónsson. Páll var prestur og var mjög vinsæll maður á sinni tíð. Hann var einnig skáld. Fólki þótti hann gáfaður og ágætlega hagorður, en hafði ekki metnað né tíma til þess að sinna skáldskapinu. Þorsteinn hafði miklar mætur á Páli og minntist hans oft.
Lína 13 ⟶ 15:
Í Kaupmannahöfn vann Þorsteinn fyrir sér með stundakennslu en lifði samt í fátækt. Um 1890 kvæntist hann danskri ekkju sem sennilega hefur bjargað honum frá hungursdauða, og upp úr því fór hann að birta ný ljóð á prenti. Hann sneri aftur til Íslands árið 1895 á vegum Valtýs Guðmundssonar til þess að kanna fornar húsarústir. Á Íslandi kynntist hann sautján ára stúlku, Guðrúnu Jónsdóttur, og heillaðist gersamlega af henni. Hann varð þó að fara aftur til Kaupmannahafnar og sneri loks heim fyrir fullt haustið 1896. Konan hans kom til hans sumarið eftir en var þó bara í nokkra mánuði, þá fór hún aftur til Danmerkur og áttu þau aðeins bréfaskipti eftir það. Margt bendir til þess að Þorsteinn elskaði hana ekki, hún fékk engin ástarljóð frekar en landið hennar. Á Íslandi sneri hann sér að blaðamennsku og var ritsjóri Bjarka á Seyðisfirði og síðan Arnfirðings á Bíldudal. Hann fluttist til Reykjavíkur árið 1902 og bjó þar síðan til æviloka. Á þeim árum hitti hann Guðrúnu Jónsdóttur aftur og varð hún þá seinni kona hans. Þau eignuðust saman tvö börn. Þrátt fyrir það að þau lifðu í fátækt, þar sem tekjur af ristörfum og stundakennslu Þorsteins voru litlar, voru þau hamingjusöm enda elskuðu þau hvort annað. Þorsteinn lést svo úr lungnabólgu 28. september árið 1914, sem var daginn eftir 56. afmælið hans.
Þótt Þorsteinn Erlingsson mætti teljast sem blanda af bæði rómantísku – og raunsæisskáldi, vilja flestir flokka hann sem raunsæisskáld. Meginástæða fyrir því er sú að raunsæisljóðin sem hann orti þegar hann dvaldi í Kaupmannarhöfn ertu talin vera merkilegustu ljóð eftir hann. Þau voru byltingarljóð sem höfðu mun meiri áhrif en rómantísku ljóðin hans. Þorsteinn hafði þó óveruleg áhrif á skáldakynslóðina sem kom fram um aldamótin, miðað við vinsældir hans meðal almennings. Skýring á því er eflaus sú hve lítil endurnýjun fólst í formi ljóða hans. Honum tókst þó að forðast þær klunnalegu umorðanir sem einkenndu mikið af kveðskap 19. aldar. Þorsteinn gaf út ljóðabók árið 1897 sem hét
Vert er að minnast á menningarkvæði sem hann orti sem olli frægasta hneyksli íslenskra bókmennta í útlöndum sem var kallað Raskhneykslið, árið 1887.
== Heimild ==
* ''Sýnisbók íslenskra bókmennta frá 1550 til 1900'', Kristján Eiríksson tók saman, Reykjavík 2003.
| |||