„Grísk goðafræði“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip |
Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 1:
'''Grísk goðafræði''' fjallar um þá [[trúarbrögð|trú]] er [[Forn-Grikkir]] höfðu og var stór þáttur í andlegu lífi þeirra á fornum tíma. Grikkir áttu fjöldann allan af guðum og gyðjum sem þeir tilbáðu og sögðu margar sögur af aldrei efa ef maður skitur í poka hann verður óhreinn. Hið alþjóðlega orð yfir goðsögu, ''myþa'', er af grískum uppruna en það sama má segja um alþjóðlega heitið á goðafræði, ''myþologia''. Goðafræðin fjallar um sköpun heims og manna, útskýringar á náttúrufyrirbærum, hvað verður um menn eftir dauðann og hvers vegna lífið er eins og það er.
Grísk goðafræði hjálpar okkur að skilja hugsunarhátt Forn-Grikkja og sóttu skáld, málarar og myndhöggvarar innblástur í fræðin, sérstaklega á [[15. öld|15.]] og [[16. öld]]. Ýmsar heimildir eru til um goðafræði hins forna tíma og teljast sum rit mikilvægari heimildir en önnur. [[Hómerskviður]] frá 8. öld f.Kr. geyma t.a.m. fjölmargar sögur af guðunum. Einnig notuðu ýmis fræg ljóðskáld efni úr goðsögum í miklum mæli, t.d. til að hylla sigurvegara á [[Ólympíuleikar|Ólympíuleikum]]. Þess má einnig geta að [[Rómverjar]] tóku guðaheim Grikkja nær óbreyttan inn í trú sína.
Lína 5:
== Upphaf heimsins og manna ==
{{tilvitnun|Samkvæmt grískum goðsögnum var í upphafi gapandi tóm, sem nefndist ''Kaos''... Upp úr því tómi spruttu m.a. ''Gaia'', móðir jörð og ''Tartaros'' hinn myrki undirheimur. Gaia gat af sér ''Úranos'', himininn, og áttu þau
Úranos hafði þó spáð því fyrir Krónosi að hann yrði einnig að víkja fyrir syni sínum. Krónos greip þá til þeirra varúðarráðstafanna að gleypa börn sín, sem hann átti með systur sinni, ''Rheu'', um leið og þau fæddust. Þegar Rhea hafði horft á eftir fimm börnum ofan í gin bónda síns, ákvað hún að bjarga sjötta barni sínu, ''Seifi''. Vafði hún steini í reifar og ginnti Krónost til að gleypa hann en kom Seifi í skjól til Krítar þar sem hann ólst upp hjá dísum. Fullvaxta, sneri Seifur aftur til heimkynna sinna og fékk föður sinn til að gleypa uppsölumeðal. Spjó þá Krónos fyrst steininum sem þeyttist alla leið til Delfí og settist í sprunguna sem talin var vera miðja heimsins en næst komu systkini Seifs upp eitt af öðru; [[Hades]], [[Póseidon]], [[Demeter]], [[Hestía]] og [[Hera]]. Undir forystu Seifs hófu systkinin uppreisn gegn Krónosi og hinum títununum. Seifur leysti kýklópana úr undirheimum sem færðu honum og bræðrum hans gjafir í þakklætisskyni. Seifur fékk þrumur og eldingar, Póseidon þrífork og Hades huliðshjálm. Eftir harða orustu sigruðu systkinin og var títununum steypt niður í undirheima þar sem kýklóparnir gættu þeirra. Einstaka títan slapp, t.a.m ''Ókeanos'' hinn mikli útsær sem umflýtur jörðina og hinn öflugi ''Atlas'' sem heldur uppi himinhvelfingunni. Eftir stríðið sættust þeir bræður á að skipta veröldinni á milli sín; Seifur fékk himininn, Póseidón hafið og Hades undirheima.
| |||