Wikipedia

„Rostungur“: Munur á milli breytinga

Fletta í gegnum breytingarskrá
← Eldri breytingNýrri breyting →
Efni eytt Efni bætt við
MyndræntWiki-texti
Cessator (spjall | framlög)
50.763 breytingar
Ekkert breytingarágrip
Lína 67:
 
== Rostungar við Ísland ==
Rostungar eru nú á tímum sjaldgæfir flækingar við Íslandsstrendur. Talsverðar beinaleifar rostunga hafa þó fundist á Íslandi, einkum á [[Vesturland]]i. Það er því sýnt að rostungar hafi verið tíðir flækingar við strendur Íslands allt fram á 19. öld, en aðallega á [[Vestfirðir|Vestfjörðum]], [[Snæfellsnes]]i og sunnanverðum [[Faxaflói|Faxaflóa]].
 
Engar ritaðar heimildir eru til um rostunga eða rostungaveiðar á [[landnámsöld]]. Komur rostunga hingað verða síðan aðeins til sem frásagnir af undantekningum. Hins vegar eru allnokkur [[örnefni]] sem benda til þessa að rostungar hafi ekki verið mjög sjaldgæf sjón hér við land fyrr á öldum. Rostungur var í upphafi Íslandsbyggðar nefndur '''rosmhvalur''' og eru ''Romshvalanes'' (eða ''Rosmhvalanes'') á fleiri en einum stað, þar að auki nokkur ''Hvallátur'' sem talið er að eigi við rostunga en ekki hvali.<ref>Svavar Sigmundsson. [http://visindavefur.hi.is/?id=4861. „Hvaðan kemur nafn eyjaklasans Hvalláturs á Breiðafirði?“]. ''Vísindavefurinn'' 30.3.2005. http://visindavefur.is/?id=4861 (Skoðað 26.3.2007).</ref>
 
== RomshvalirRosmhvalir í fornsögum Íslendinga ==
Þótt '''rosmhvala''' (Rosmarusrosmarus-hvala) sé ekki getið sem lífveru í fornsögum Íslendinga kemur nafnið fram á nokkrum stöðum í staðarnafninu '''Rosmhvalanes'''. Núna gengur þetta nes undir nafninu Reykjanes.
 
[http://is.wikipedia.org/wiki/Landn%C3%A1mab%C3%B3k [Landnámabók]] segir svo frá í 45. kafla:▼
 
»{{tilvitnun2|Ketill gufa hét maður Örlygsson, Böðvarssonar, Vígsterkssonar; Örlygur átti Signýju Óblauðsdóttur, systur Högna hins hvíta. Ketill son þeirra kom út síð landnámatíðar; hann hafði verið í vesturvíking og haft (úr) vesturvíking þræla írska; hét einn Þormóður, annar Flóki, þriðji Kóri, fjórði Svartur og Skorrar tveir. Ketill tók '''Rosmhvalanes'''; sat hann hinn fyrsta vetur að Gufuskálum, en um vorið fór hann inn á Nes og sat á Gufunesi annan vetur.«}}▼
▲[http://is.wikipedia.org/wiki/Landn%C3%A1mab%C3%B3k Landnámabók] segir svo frá í 45. kafla:
 
Landnámabók segir svo frá í 101. kafla:
▲»Ketill gufa hét maður Örlygsson, Böðvarssonar, Vígsterkssonar; Örlygur átti Signýju Óblauðsdóttur, systur Högna hins hvíta. Ketill son þeirra kom út síð landnámatíðar; hann hafði verið í vesturvíking og haft (úr) vesturvíking þræla írska; hét einn Þormóður, annar Flóki, þriðji Kóri, fjórði Svartur og Skorrar tveir. Ketill tók '''Rosmhvalanes'''; sat hann hinn fyrsta vetur að Gufuskálum, en um vorið fór hann inn á Nes og sat á Gufunesi annan vetur.«
 
»{{tilvitnun2|Steinunn hin gamla, frændkona Ingólfs, fór til Íslands og var með Ingólfi hinn fyrsta vetur. Hann bauð að gefa henni '''Rosmhvalanes''' allt fyrir utan Hvassahraun, en hún gaf fyrir heklu flekkótta og vildi kaup kalla; henni þótti það óhættara við riftingum.«}}▼
 
[http://is.wikipedia.org/wiki/Landn%C3%A1mab%C3%B3k[Grettis Landnámabóksaga]] segir svo frá í 10112. kafla:
▲»Steinunn hin gamla, frændkona Ingólfs, fór til Íslands og var með Ingólfi hinn fyrsta vetur. Hann bauð að gefa henni '''Rosmhvalanes''' allt fyrir utan Hvassahraun, en hún gaf fyrir heklu flekkótta og vildi kaup kalla; henni þótti það óhættara við riftingum.«
 
»{{tilvitnun2|Þorkell máni hafði þá lögsögu. Var hann þá beiddur úrskurðar. Honum kveðst það lög sýnast að nokkuð hefði fyrir komið þótt eigi væri fullt verð "því að svo gerði Steinunn hin gamla við Ingólf afa minn að hún þá af honum '''Rosmhvalanes''' allt og gaf fyrir heklu flekkótta og hefir það ekki rift orðið.«}}▼
 
[http://is.wikipedia.org/wiki/Grettis_saga Grettissaga] segir svo frá í 12. kafla:
 
▲»Þorkell máni hafði þá lögsögu. Var hann þá beiddur úrskurðar. Honum kveðst það lög sýnast að nokkuð hefði fyrir komið þótt eigi væri fullt verð "því að svo gerði Steinunn hin gamla við Ingólf afa minn að hún þá af honum '''Rosmhvalanes''' allt og gaf fyrir heklu flekkótta og hefir það ekki rift orðið.«
 
== Tilvísanir ==
Lína 103 ⟶ 100:
* {{Vísindavefurinn|3256|Hver er munurinn á kyrrahafsrostungi og atlantshafsrostungi?}}
* {{Vísindavefurinn|4861|Hvaðan kemur nafn eyjaklasans Hvalláturs á Breiðafirði?}}
* [http://www.timarit.is/titlebrowse.jsp?issueID=435553&pageSelected=6&lang=0 ''Karlaklúbbur„Karlaklúbbur rostunganna í Alaska''Alaska“; grein í ''Lesbók Morgunblaðsins'' 1987]
 
{{Hreifadýr við Ísland}}
 
[[Flokkur:Hreifadýr]]▼
[[Flokkur:Norðurslóðir]]▼
 
{{Tengill ÚG|de}}
{{Tengill ÚG|fr}}
 
▲[[Flokkur:Hreifadýr]]
▲[[Flokkur:Norðurslóðir]]
 
[[ang:Horshwæl]]
Sótt frá „https://is.wikipedia.org/wiki/Rostungur“