„Saffran“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip |
Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 21:
Saffran hefur verið þekkt löngu fyrir Krist. Fyrstu heimildir um saffran er að finna í [[Asía|Asíu]] en nú er saffran ræktað í flestum Miðjarhafslöndum, [[Mið-Asía|Mið-Asíu]] og [[Kína]]. Saffran var mikið notað á tímum [[Rómaveldi|Rómverja]] en þeir fluttu það inn í miklu magni frá [[Grikkland hið forna|Grikklandi]]. Ekkert virtist vera um notkun Saffrans í [[Evrópa|Evrópu]] frá falli Rómaveldis fram á 8. öld þegar [[Márar]] hófu ræktun á því á [[Spánn|Spáni]]. Márar eru [[Íslam|múslimar]] og orðið saffran er komið frá [[arabíska]] orðinu „za’fran“ sem þýðir „yrði gulur“. [[Feneyjar]] skömmtuðu saffran til Evrópu og voru með sérstaka söluskrifstofu sem sá eingöngu um [[viðskipti|viðskipti]] með saffran. Þetta var gert vegna þess að [[Ítalía|Ítalir]] voru mjög eigingjarnir á saffran og vildu ekki að aðrar Evrópuþjóðir kæmust upp á lag með að rækta það. Samt sem áður tókst nokkrum Evrópuþjóðum að verða sér úti um lauka eða fræ saffranjurtarinnar og hófu ræktun hennar. Talið er að upphafsmaður saffranræktunar á [[England|Englandi]] hafi verið enskur [[pílagrímur]] sem á að hafa stolið lauk í [[Trípólí]] og falið í göngustaf sínum. Í [[Þýskaland|Þýskalandi]] voru þeir farnir að rækta saffran á 15. öld og um tíma var dauðarefsing við sölu á fölsuðu saffrani.<ref>Þráinn Lárusson. (2000). ''Krydd: uppruni, saga og notkun''. Mál og menning: Reykjavík.</ref>
== Notkun
Aðeins þarf smáveigis af saffrani til þess að gefa lit í [[hrísgrjón]], sem það er oftast notað með. Bragðið fellur vel af [[hvítlaukur|hvítlauk]], [[fiskur|fiski]] og einnig er það haft í nokkrum sósum. Saffran er notað í ítalska, [[Frakkland|franska]] og spænska matargerð eins og í ítalska réttinn [[risotto]], spænska hrísgrjónaréttinn [[paella]] og frönsku fiskisúpuna [[bouillabaisse]].<ref>Haraldur Teitsson. (2002). ''Kryddbókin: upplýsingar um kryddjurtir og náttúruleg bragðefni''. Pottagaldrar: Kópavogur.</ref><ref>Þráinn Lárusson. (2000). ''Krydd: uppruni, saga og notkun''. Mál og menning: Reykjavík.</ref>
Til þess að ná sem mestu úr [[krydd|kryddinu]] við notkun eru tvær aðferðir. Annars vegar að rista þræðina á heitri pönnu, mylja þá og setja síðan í heitt vatn eða soð í stutta stund áður en þeir eru notaðir. Ef það á að nota þræðina heila er best að leggja þá í bleyti í að minnsta kosti 15 mínútur fyrir notkun og helst lengur því það tekur Saffran allt að fjóra tíma til þess að skila bragðinu að fullnustu.<ref>Þráinn Lárusson. (2000). ''Krydd: uppruni, saga og notkun''. Mál og menning: Reykjavík.</ref>
[[Mynd:paella.jpg|thumb|Paella hrísgrjónaréttur]]
== Plantan ==
Blómið er nefnt ''Crocus Sativus'' það er purpuralitað og í miðju þess eru þrír örfínir rauðir þræðir. Þessir þræðir eru fræni blómsins og þeir eru saffranið sjálft. Eftir að frænið hefur verið skilið frá blóminu er það þurrkað. Þurrkunin getur verið tvenns konar, sólþurrkun sem er mjög afkastalítil aðferð og hin aðferðin er þurrkun við eld frá viðarkolum en þá er fræninu dreift á silkidúk og hann hengdur yfir lítinn eld frá [[viðarkol|viðarkolum]]. Saffran er til í nokkrum gæðaflokkum. Á [[Indland|Indlandi]] eru tveir meginflokkar sá fyrri kallast ,,mongra” sem er hágæða saffran og ,,lachcha” það þýðir að saffranið getur innihaldið fræfla sem eru bragðlitlir og jafnvel bragðlausir. Á Spáni eru þrír meginflokkar og þeir tilgreina hvar saffranið er ræktað, jafnframt er töluverður gæðamunur á þeim.
== Kostnaður ==
Saffran er dýrasta [[krydd|krydd]] veraldar. Heimsmarkaðsverð saffrans er
[[
[[
==
<div class="references-small"><references/></div>
== Heimildir ==
* Þráinn Lárusson. (2000). ''Krydd: uppruni, saga og notkun''. Mál og menning: Reykjavík.
* Haraldur Teitsson. (2002). ''Kryddbókin: upplýsingar um kryddjurtir og náttúruleg bragðefni''. Pottagaldrar: Kópavogur.
== Tenglar ==
Lína 47 ⟶ 45:
* http://en.wikipedia.org/wiki/Saffron
{{Stubbur}}▼
[[Flokkur:Krydd]]
[[Flokkur:Sverðliljuætt]]
▲{{Stubbur}}
[[af:Saffraan]]
| |||