„Niels Bohr“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
KamikazeBot (spjall | framlög) m r2.7.2) (Vélmenni: Bæti við: map-bms:Niels Bohr |
Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 1:
[[Mynd:Niels Bohr.jpg|thumb|Niels Bohr]]
'''Niels Bohr''' ([[7. október]] [[1885]] – [[18. nóvember]] [[1962]]) var [[Danmörk|danskur]] eðlisfræðingur og [[Nóbelsverðlaun í eðlisfræði|nóbelsverðlaunahafi]].
Hann fékk Nóbelsverlaunin fyrir framlag sitt varðandi skilning á uppbyggingu atómsins og skammtafræði. Hann fékk verðlaunin 1922. Bohr leiðbeindi og vann með fjölda af helstu eðlisfræðingum aldarinnar við stofnun sína í Kaupmannahöfn. Hann vann síðar við hlið breskra eðlisfræðinga við Manhattan verkefnið. Bohr giftist Margrethe Nørlund árið 1912, og eitt barn þeirra, Aage Bohr, varð mikilsvirtur eðlisfræðingur sem fékk einnig Nóbelsverðlaunin árið 1975. Bohr hefur verið sagður einn mikilvægast vísindamaður síðustu aldar.
Borh fæddist í Kaupmannahöfn árið 1885. Faðir hans, Christian Bohr, var prófessor við Kaupmannahafnarháskóla. Fjölskylda móður hans hafði efnast af bankastarfsemi. Bróðir hans var Harald Bohr, stærðfræðingur og knattspyrnumaður sem fór á Ólympíuleika með danska landsliðinu. Niels hafði líka áhuga á knattspyrnu, og spiluðu þeir bræðurnir báðir fyrir liðið Akademisk Boldklub, þar sem Niels var í marki.
Árið 1903 byrjaði Bohr í Kaupmannahafnarháskóla, þar sem hann nam upprunalega heimspeki ásamt stærðfræði. En hann varð því afhuga og snéri sér að námi í eðlisfræði. Hann fékk svo doktorsgráðu 1911.
Árið 1910 hitti Bohr Margrethe Nørlund, en hann giftist henni tveimur árum síðar. Þau eignuðust sex börn.
Árið 1922 fékk Bohr Nóbelsverðlaunin í eðlisfræði fyrir rannsóknir sínar á sviði skammtafræða. En hann var frumherji á því sviði.
Árið 1943 frétti Bohr að þýska lögreglan ætlaði að handtaka hann. Danska mótspyrnuhreyfingin náði þó að koma í veg fyrir þetta með því að smygla honum til Svíþjóðar. Skömmu seinna var hann fluttur til Bretlands. Þar var hann kynntur fyrir leyniáætlun sem fól í sér byggingu kjarnorkusprengju (Manhattan áætlunin). Hann var svo fluttur til Bandaríkjana þar sem höfuðstarfsemi áætlunarinnar átti sér stað.
Bohr vann að Manhattan áætluninni í Bandaríkjunum þar sem hann var þekktur undir nafninu Nicholas Baker, af öryggisástæðum. Hlutverk hans var að vera einskonar ráðgjafi. Hann hafði áhyggjur af byggingu þessháttar (kjarnorku) vopna, og tilvonandi vopnakapphlaups.
Bohr var þeirrar skoðunar að að deila ætti rannsóknarniðurstöðum áætlunarinnar með vísindasamfélaginu öllu og þar með rússum. En Winton Churchill var á móti því að deila hugmyndum og þekkingu á þessu sviði með öðrum, sérstaklega þá Rússum.
Eftir stríðið var Bohr fluttur til Kaupmannahafnar. Þar talaði hann fyrir friðsamlegri notkun kjarnorku.
Hann dó svo af völdum hjartaáfalls árið 1962
{{Stubbur|æviágrip}}
| |||