„Þjóðlagarokk“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
m Cessator færði Fólkrokk á Þjóðlagarokk |
Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 1:
{{hreingerning}}
{{Tónlistarstefna
| nafn =
| bakgrunns-litur = crimson
| litur = white
| uppruni = Fyrri hluti sjöunda áratugarins í [[Bretland|Bretlandi]] & [[Bandaríkin|Bandaríkjunum]]
| hljóðfæri = [[rafmagnsgítar]] – [[bassi]] – [[Tromma|trommur]] – [[orgel|hammondorgel]] – [[fiðla]] - [[söngur]] - [[Gítar|kassagítar]] - [[munnharpa]]
| vinsældir = Um miðjan sjöunda áratuginn og í gegnum áttunda áratuginn. Á sér
| tengdar-stefnur = [[rafmagnað
}}
'''
[[The Byrds]] voru brautryðjendur í tónlistarstefnunni og lögðu þeir grunninn að stefnunni sem aðrar hljómsveitir fóru svo eftir. Þegar að leið á sjöunda áratuginn fóru fleiri og fleiri hljómsveitir að notafæra sér órafmögnuð hljóðfæri eins og var gert í þjóðlagatónlistinni en í stíl við
▲'''Fólkrokk''' (e. ''folk rock'', einnig '''þjóðlagarokk''') er [[tónlistarstefna]] sem kom fram á sjónarsviðið um miðjan [[1961-1970|sjöunda áratug]] [[20. öldin|tuttugustu aldar.]] Fólkrokk blandar saman [[þjóðlagatónlist|þjóðlagatónlistarstíl]] með [[rokk]]hljóðfærum.<ref>DigitalDreamDoor:100 Greatest Folk Rock Songs</ref> Einn mest sérkennandi eiginleiki tónlistarstefnunnar er klingjandi og hringjandi gítarhljómur með tærum samhljómandi söngvum.<ref>Allmusic:Explore: Folk-Rock</ref> Nátengdar stefnur eru því þjóðlagatónlist og rokktónlist á sjöunda áratugnum en seinna með mótmælendatónlist.<ref>Britannica:folk rock</ref>
▲[[The Byrds]] voru brautryðjendur í tónlistarstefnunni og lögðu þeir grunninn að stefnunni sem aðrar hljómsveitir fóru svo eftir. Þegar að leið á sjöunda áratuginn fóru fleiri og fleiri hljómsveitir að notafæra sér órafmögnuð hljóðfæri eins og var gert í þjóðlagatónlistinni en í stíl við fólk rokkið sem hafði í gegnum sjöunda áratuginn þróað sinn eigin hljóm og þar með fóru hljómsveitir frá grunninum sem The Byrds höfðu lagt, þar sem þeir notuðu rafmögnuð hljóðfæri. Menn eins og [[Bob Dylan]] komu á þessari breytingu sem var undir miklum áhrifum [[Bítlarnir|Bítlanna]].<ref>Gendron, Bernard (2002) p. 180</ref><ref>Allmusic:Explore: Folk-Rock</ref> Á næstu þrem áratugunum voru bæði rafmögnuð líkt og órafmöguð hljóðfæri orðin algeng í öllum kimum stefnunnar.<ref>Allmusic:Explore: Folk-Rock</ref>
== Saga ==▼
▲Fólkrokk náðu gífurlegum vinsældum í bæði [[Bretland]]i og [[Bandaríkin|Bandaríkjunum]] þar sem tónlistarmenn á borð við Bob Dylan, The Byrds, [[Simon and Garfunkel]], [[Mamas and Papas]], [[Buffalo Springfield]] og margir fleiri voru leiðandi. Senan var rík af listamönnum í Bretlandi og Bandaríkjunum sem nutu heilli á [[Ísland|Íslandi]], en þó var engin fólkrokksena í gangi á Íslandi á þessum afdrifaríka tíma.<ref>Britannica:folk rock</ref>
Þjóðlaga tónlist hafði sífellt verið að stækka og stækka á sjötta og sjöunda áratugnum og það hlaut að koma sá tíma þar sem hún yrði hluti að ríkjandi stefnum tónlistar sem höfðaði til fjöldans.<ref>Britannica:folk rock</ref> Táningar sem höfðu alist upp við rokk tónlist og fyrirlitu þjóðlagatónlist, urðu þroskaðari þegar þeir fóru í [[Menntaskóli|menntaskóla]] og kynntu sér annað efni, þá sérstaklega ungir [[Tónlistarmaður|tónlistarmenn]] sem höfðu opin huga fyrir öðrum stefnum. Fólk rokk varð til með þessari kynslóð.<ref>About:Oldies Music Glossary: "Folk-rock"</ref> Með þessu varð þjóðlagatónlist og rokk tónlist fyrir endanlegum breytingum. Nú var rokk tónlist ekki sömu augum litin á. Tónlistin sem var sköpuð aðeins í þeim eina tilgangi sem afþreyingi varð fyrir áhrifum þeim eiginleika þjóðlagatónlistar að vera meðvituð um sjálf sitt og öðlaðist einlægari tilgang.<ref>Britannica:folk rock</ref> Eftir að Bítlarnir fóru að hlusta á ungan Bob Dylan og hans amerísku þjóðlagatónlist, byrjuðu þeir að semja lögin sín með þjóðlaga-ívafi með lögum eins og [[
=== Undanfari þjóðlagarokks ===
▲==Saga==
▲Þjóðlaga tónlist hafði sífellt verið að stækka og stækka á sjötta og sjöunda áratugnum og það hlaut að koma sá tíma þar sem hún yrði hluti að ríkjandi stefnum tónlistar sem höfðaði til fjöldans.<ref>Britannica:folk rock</ref> Táningar sem höfðu alist upp við rokk tónlist og fyrirlitu þjóðlagatónlist, urðu þroskaðari þegar þeir fóru í [[Menntaskóli|menntaskóla]] og kynntu sér annað efni, þá sérstaklega ungir [[Tónlistarmaður|tónlistarmenn]] sem höfðu opin huga fyrir öðrum stefnum. Fólk rokk varð til með þessari kynslóð.<ref>About:Oldies Music Glossary: "Folk-rock"</ref> Með þessu varð þjóðlagatónlist og rokk tónlist fyrir endanlegum breytingum. Nú var rokk tónlist ekki sömu augum litin á. Tónlistin sem var sköpuð aðeins í þeim eina tilgangi sem afþreyingi varð fyrir áhrifum þeim eiginleika þjóðlagatónlistar að vera meðvituð um sjálf sitt og öðlaðist einlægari tilgang.<ref>Britannica:folk rock</ref> Eftir að Bítlarnir fóru að hlusta á ungan Bob Dylan og hans amerísku þjóðlagatónlist, byrjuðu þeir að semja lögin sín með þjóðlaga-ívafi með lögum eins og [["I'm a Loser"]] sem kom út á plötunni þeirra [["Beatles for Sale"]] árið 1964. The Byrds, sem urðu fyrir áhrifum Bítlanna og voru núþegar aðdáendur Dylans, ákváðu að flytja [["Mr. Tambourine Man"]] eftir Dylan með rafmögnuðum hljóðfærum. Hægt er að heyra þar eitt af fyrstu fólk rokk lögunum, þar sem rokk hljóðfæri eru notuð við flutning á nútíma þjóðlagi. Lagið varð afskaplega vinsælt og leyddi til sprengingar í fólk rokk stefnunni, sumarið 1965, þar sem meðal annars Simon and Garfunkel lagið [["The Sounds of Silence"]] var endurútgefið með rafmögnuðum hljóðfærum í undirspili. Við þessa sprengingu breytti Bob Dylan sjálfur um stefnu og varð rafmagnaður sem olli miklum deilum meðal þjóðlagaunnenda sem sökuðu hann um að selja sig.<ref>About:Oldies Music Glossary: "Folk-rock"</ref> Með þessu varð fólk rokk stimplað inn sem stór kraftur í tónlistarsenu heimsins. Tvem árum fyrir umdeilanlegu stefnubreytingu Bob Dylans hafði fólk [[popp]] hópurinn [[Peter, Paul and Mary]] náð miklum vinsældum með þeirra nútíma túlkun á laginu hans [["Blowin' in the Wind"]]. Það var aðeins tímaspursmál um það hvenær Dylan sjálfur yrði fyrir áhrifum hópa í kringum sig sem þá höfðu hægt og rólega orðið meira og meira fyrir áhrifum þjóðlagatónlistar og ekki lengur hugsunarlaus afþreying, heldur tónlist með boðskapi.<ref>Britannica:folk rock</ref>
== Tónlistarstíll ==▼
Tónlistin einkennist af einlægum textum og tærum flutningi,
▲Fyrrum fólkrokk (e. "proto-folk rock") er tónlistarstefna sem varð til á undan fólkrokki og er talið vera upprunalega fólkrokkið, á undan The Byrds og Bítlunum. Þó að fólk rokkið varð til úr samblöndu af [[Ameríka|amerísku]] þjóðlaga stefnunni og [[Breska Innrásin|bresku innrásinni]], þá hafði efni verið til á undan því. Tónlistarmenn í Bandaríkjunum á borð við [[Jackie DeShannon]] og [[The Beau Brummels]] og [[The Springfields]] í Bretlandi höfðu allir gefið út nútíma tónlist með þjóðlaga-ívafi. Lög eins og [["Laugh, Laugh"]] og [["Just a Little"]] með The Beau Brummels urðu vinsæl og "Just a Little" náði meira að segja #8 á Bandaríska smáskífu listanum.<ref>Unterberger, Richie (2002) pp. 125-126</ref><ref>Allmusic:Laugh, Laugh song review</ref><ref>Whitburn, Joel (2008) p. 69</ref>
▲==Tónlistarstíll==
▲Tónlistin einkennist af einlægum textum og tærum flutningi, þ.e.a.s. Ekki hefur unnið mikið á tónlistinni heldur reynt að halda tónlistinni eins nálægt því og hún væri flutt á staðnum. Hljóðfæri sem eru algeng meðal stefnunnar eru rafmagns bassagítarar og gítarar en líka órafmagnaðir. Trommur og munnhörpur. Hægt er að heyra mikla fjölbreytni í tónlistinni hvað varðar hljóðfæri vegna áhrifa þjóðlaga. Sækir tónlistin þá mest í áhrif frá keltneskum þjóðlögum og filippískum. Erfitt er oft að segja til um hvort að lag sé meira rokk lag eða þjóðlag þegar hvað varðar fólk rokk hljómsveitir þar sem blandan getur verið flókin. T.d. Gæti hljómsveitin sótt til þjóðlags fyrir melódíu en spilað með rafmögnuðum hljóðfærum eða flutt rokk lag órafmagnað með óhefbundnum hljóðfærum án rafmagns. Þess vegna eru t.d. Margar ballöður eins og [["Bridge over Troubled Water"]] eftir Simon and Garfunkel taldar vera fólk rokk vegna flytjandans, en eru í raun eitthvað annað, eins og í þessu tilviki, er lagið hefbundin mjúk rokk ballaða. Tónlistarmenn í senunni eiga það til að fara á tónleikaferðalag með annarri sveit sem er hreint og beint þjóðlagasveit. Hægt er að nefna [[Urubamba]] tónlistarhópinn frá [[Argentína|Argentínu]] og [[Úrúgvæ]] sem ferðaðist með [[Paul Simon]] mikið.<ref>Boleadora:URUBAMBA - ALBUM NOTES</ref>
Textar geta fjallað um allt frá himni til jarðar. Bob Dylan átti það til að nota lögin sín til þess að skoða samfélagið í heild sinni og vandamál nútímans, þá líka til þess að mótmæla.
Lína 28:
Lög gátu verið í einföldum 4/4 takti og hröð í stíl við rokkið, eða í hætti þjóðlaga og þá allt frá því að vera 2/4 til 9/8 og bæði hröð eða hæg. Einkenni stílsins er fjölbreytni.
== Undirstefnur ==
=== Miðaldaþjóðlagarokk ===
=== Þjóðlagaþungarokk ===
Með nýrri undirstefnum fólk rokksins, þjóðlaga þungarokk varð til upp úr [[1991-2000|10. áratugnum]] þar sem margar rafmagnaðar fólk rokk hljómsveitir urðu fyrir áhrifum þungarokksins og sköpuðu nýja stefnu. Stefnan er stór í dag meðal þungarokks og vinsælar hljómsveitir á borð við [[Ensiferum]], [[Finntroll]] og [[Turisas]] leiða stefnuna í dag. Á Ísland er þjóðlaga þungarokk vinsæll meðal þungarokks aðdáenda og má nefna hljómsveitina [[Skálmöld]] sem leiðandi sveit senunnar hér á landi. Líkt og nafnið gefur til kynna þá er tónlistin blanda af þjóðlaga tónlistarstíl og þungarokki, sem skapar afar melódískt og fjölbreytt þungarokk.
|