„Megas“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
Kaflaskiptingu lokið |
Tónlistarferill í þremur undirköflum |
||
Lína 15:
Áður en fyrsta [[hljómplata]] hans kom út í Noregi árið 1972 komu út eftir hann þrjú hefti með textum, nótum og teikningum. Þau hétu einfaldlega ''Megas I'' (1968), ''Megas II'' (1969) og ''Megas III'' (1970). Árið 1973 gaf hann heftin þrjú út aftur, endurskoðuð, og bætti fjórða heftinu við, ''Megas IV''. Margt af því efni sem birtist í heftunum átti síðar eftir að rata inn á plöturnar hans.
== Tónlistarferill ==
== Fyrstu plöturnar (1972-1978) ==▼
▲=== Fyrstu plöturnar (1972-1978) ===
Ári áður en þriðja bókin kom út höfðu róttækir stúdentar í Osló fjármagnað fyrstu hljómplötu Megasar. Hann var þá búsettur í Noregi og naut aðstoðar þarlendra tónlistarmanna við gerð plötunnar. Skrifstofa SÍNE annaðist sölu plötunnar, sem kom út í 600 eintökum og seldist fljótlega upp. Fór svo að hún var endurútgefin í tvígang á næstu árum og kláraðist jafnharðan. Platan olli nokkru fjaðrafoki. Margir meðal menntafólks og róttæklinga af yngri kynslóðinni kunnu vel að meta tónlist og texta Megasar, en öðrum þótti hann fara með dylgjur og staðleysur um þjóðhetjur og andans menn, auk þess sem hann væri vita laglaus.
Lína 50 ⟶ 52:
Þar voru allar plötur hans frá 1972-79, auk tveggja nýrra platna. Nefndist sú fyrri ''Gult & svart - andinn'', en þar var hljómleikaupptaka af flutningi Megasar á Passíusálmunum frá 1985. Seinni platan ''Gult & svart - holdið'', geymdi nýjar og eldri upptökur af lögum Megasar frá ýmsum tímum, þ.á.m. nokkur lög sem hann hljóðritaði með Ikarusi. Þegar leið að hausti voru gerðir tveir sjónvarpsþættir þar sem Megas flutti nýja tónlist í samstarfi við hóp ungra hljóðfæraleikara, sem áttu flestir eftir að gera garðinn frægann undir nafninu [[Sykurmolarnir]].
=== Frá góðri trú að upprisu (1986-1994) ===
Í góðri trú, fyrsta sólóskífa Megasar í rúmlega sjö ár, var óbeint afsprengi þeirrar samvinnu en þar voru aðrir hljóðfæraleikarar að verki. Þegar platan kom út í vetrabyrjun 1986 var hún rifin út og aðdáendur Megasar fögnuðu endurkomu meistarans, sem sýndi og sannaði að hann hafði engu gleymt. Hann var jafn meinhæðinn og beittur og áður, en samt kvað við nýjan og tón þar sem Megas vitnaði í dægurlagameistara æskuáranna. Ágengur tónflutningurinn féll eins og hanski að hönd meistarans. Það var ekki um að villast að Megas var endurborinn.
Platan ''Loftmynd'' sem kom út 1987 var síðbúin afmæliskveðja Megasar til Reykjavíkur en borgarbúar héldu upp á 200 ára afmæli með pompi og pragt árið áður. Megasi var ekki boðið að taka þátt í þeirri veislu, enda hefði hann ekki látið tilleiðast að taka þátt í því skjallbandalagi sem myndað var til að hylla gömlu Vík. ''Loftmynd'' dregur upp aðra og dekkri mynd af borgarlífinu en hin skáldin höfðu notað til að mæra borgina, þótt þar bregði einnig fyrir björtum litum. Megas var útnefndur borgarlistamaður og hlaut þriggja ára starfslaun árið 1990, þremur árum eftir útkomu ''Loftmyndar''.
Megas fer í gamalkunnar stellingar annálaskrifara og söguskýranda sem sér hlutina með eigin augum, óháð opinberum gildum og venjum. Það var vænn hópur tónlistarmanna sem vann að plötunni með meistara sínum, þ.á.m. systurnar Björk og Inga Guðmundsdætur. Systurnar komu einnig við sögu á næstu plötu Megasar sem kallast ''Höfuðlausnir''. Þar átti hinn rammgöldrótti [[Hilmar Örn Hilmarsson]] stóran hlut að máli, ásamt Guðlaugi Óttarssyni sem unnið hafði dyggilega með Megasi um nokkurra ára skeið.
''Höfuðlausnir'' leið fyrir annarlegan og harðan hljóm er fylgdi stafrænni tækni sem hélt innreið sína og réð ríkjum í hljóðverum landsins um tíma í lok níunda áratugarins. Þetta varð síðasta platan sem Megas gerði fyrir Grammið, sem var í andaslitrunum, ef ''Bláir draumar'' eru undanskildir. Bláir draumar var nafnið á samstarfsverkefni Megasar og Bubba Morthens sem kom út 1988 og var ætlað að seljast í bílhlössum á jólavertíðinni.
Nú hefur Megas dregið lögin sín sjö út úr þessari samsuðu og gefið út ásamt átta aukalögum og tíu demóum á geislaplötunni Englaryk í tímaglasi. Það liðu tvö ár þar til Megas lagði sitt eigið fé að veði til að fjármagna gerð plötunnar ''Hættuleg hljómsveit og glæpakvendið Stella'' sem kom út 1990. Það verk var gefið út í 2999 tölusettum eintökum og Megas afhenti sjálfum sér Bullplötu, þar sem ljóst var frá upphafi að platan næði ekki [[Söluviðurkenning fyrir tónlist|gullsölu]] sem miðaðist við 3000 eintök í þá daga. Þetta uppátæki Megasar stuðaði suma útgefendur en gladdi að sama skapi bræður skáldsins og systur í andanum.
Enn liðu tvö ár á milli platna hjá Megasi, sem notaði tímann m.a. til að endurheimta útgáfuréttindi allra sinna platna, áður en hann gerði samning við Skífuna um útgáfu plötunnar ''Þrír blóðdropar'' 1992. Sem fyrr voru það Hilmar Örn og Gulli Óttars sem lögðu mest til plötunnar ásamt Megasi. Í kjölfar ''Blóðdropanna'' kom 20 laga safnútgáfan ''Paradísarfuglinn'' 1993, með úrvali laga frá ferlinum að viðbættu nýja laginu Þóra og nýrri hljóðritun lagsins Ef þú smælar framan í heiminn, þar sem Björn Jörundur Friðbjörnsson söng dúett með Megasi.
Þar með hófst samstarf Megasar og hljómsveitarinnar [[Nýdönsk|Nýdanskrar]], sem kristallaðist í hljómleikum sem haldnir voru í hátíðarsal Menntaskólans við Hamrahlíð árið eftir. Tónleikarnir voru hljóðritaðir og þóttu takast það vel að afraksturinn var gefinn út á plötunni ''Drög að upprisu'' 1994. Sama ár kom út skáldsagan Björn og Sveinn, eða makleg málagjöld eftir Magnús Þór Jónsson. Það hefur löngum verið skrafað og skeggrætt um líferni Megasar, neyslu hans á margvíslegum efnum þessa heims og annars, að ekki sé minnst á meint andlát hans og upprisu.
=== Samstarf og senuþjófnaður (1996-) ===
Margt af því sem flogið hefur manna á milli hefur verið með miklum ólíkindablæ. Megas hefur haft lúmskt gaman af þessum furðusögnum og jafnvel ýtt undir þær af stráksskap með nafngiftum á plötum sínum. Dæmi um þetta er ''Til hamingju með fallið'', sem hann gerði í samvinnu við Pjetur Stefánsson mynd- og tónlistarmann 1996. Það þurfti ekki meira til en viðeigandi plötutitil til að endurnýja flökkusögurnar sem fóru á kreik um söngvaskáldið Megas og bárust landshorna á milli á augabragði.
Næsta samstarfsverkefni Megasar og Pjeturs Stefánssonar var ''Fláa veröld'' sem kom út ári síðar 1997 á merkinu Falleg, eins og fyrri platan, sem er útgáfufyrirtæki þeirra félaganna. Megas hefur jafnan tekið upp fleiri lög en komist hafa með góðu móti fyrir á plötum hans. Aukheldur hefur hann átt það til að semja heilu bálkana þannig að sum lögin hafa orðið 10-15 mínútna löng ef allar vísurnar eru sungnar.
Þetta hefur oftar en ekki valdið vanda því það hefur lengi verið lenska að miða tímalengd geisladiska við 40-50 mínútur. Þetta er arfur frá þeim tíma þegar menn gáfu tónlist eingöngu út á vínílplötum, því þær báru ekki meira magn. Með tilkomu geisladisksins hafa þessi mörk aukist til muna því það er hægt að koma rúmlega 75 mínútum af tónlist á hvern disk. Megas barðist lengi fyrir því að fylla diska sína af tónlist, en það var ekki fyrr en með samstarfi þeirra Pjeturs sem hann gat látið verða af þessu. Þess vegna er ''Til hamingju með fallið'' um 73 mínútur og ''Fláa veröld'' rúmar 76 mínútur að lengd.
Sömu sögu er að segja um plötuna ''Svanasöngur á leiði - ný íslensk einsöngslög'' sem Megas gerði í félagi við Jón Ólafsson píanista og fyrirtæki hans Eyrað árið 2000. Platan sú spannar rúmlega 70 mínútur og segja má að Megas fari þar aftur til upphafsins. Píanóið er eina undirleikshljóðfærið við söngrödd Megasar á ''Svanasöngnum''. Það sem er merkilegt við plötuna öðru fremur eru tengslin sem skapast á þennan hátt við æsku Megasar, því hann samdi sín fyrstu lög á píanóið í foreldrahúsum í Norðurmýrinni.
Eggert Þorleifsson átti hugmyndina að samstarfi Megasar og Jóns Ólafssonar og stýrði upptökum, sem fóru fram í sal Tónlistarskóla [[Félag íslenskra hljómlistarmanna|Félags íslenskra hljómlistarmanna]] við Rauðagerði í ágúst 2000. Sumarið 2001 kom út geislaplatan ''Haugbrot: glefsur úr neó-reykvískum raunveruleika'' þar sem Megas les valda kafla úr bók sinni um Björn og Svein Skotta, eða Ótímabær sögubrot af Birni og Sveini (lesin og ólesin) eins og segir í geislabæklingi. Jafnframt les hann Á [[Þingvellir|Þingvelli]] árið 0 (með niðurtalningu) og Plaisir d'Amour#20 ,,Kveðja", við undirleik Hilmars Arnar, Gulla Óttars og bræðranna [[Danny Pollock|Danna]] og [[Mike Pollock|Mikka Pollock]].
Útgefandi þessarar sérstæðu sagnaplötu Megasar var Ómi, dótturfyrirtæki Eddu. Um haustið kom út hefðbundara verk Far þinn veg, þar sem Megas efndi enn á ný til samstarfs við fornvini sína Guðlaug Óttarsson, Kristinn Árnason, Gunnar Hrafnsson og Birgi Baldursson, auk hinnar ungu söngkonu Söru Guðmundsdóttur. Platan var unnin í Gróðurhúsinu, hljóðveri Valgeirs Sigurðssonar sem unnið hefur mikið með Björk Guðmundsdóttur.
Árið 2002 markar enn ein tímamótin á ferli Megasar. Það eru liðin 30 ár frá því að fyrsta platan kom út. Til að halda upp á þann áfanga með veglegum hætti var efnt til endurútgáfu á helstu plötum meistarans. Megas lagði drjúga hönd á vinnsluna ásamt Stefáni Ingólfssyni. Áhersla var lögð á vandaða hljóðvinnslu og heildarrými hvers disks er nýtt til fullnustu. Þar af leiðandi var aukalögum bætt inn á allar útgáfurnar þannig að aðdáendur Megasar fengu mikið fyrir sinn snúð. Sum laganna, sem komu út í fyrsta sinn, voru upphaflega hugsuð sem hluti af viðkomandi plötu, en voru sett á hilluna vegna plássleysis. Önnur lög eru frá æfingaferlinu eða prufutökur, hljómleikaefni og hljóðritanir úr útvarps- eða sjónvarpsþáttum.
Árið 2006 kom svo næsti skammtur af endurútgáfum á verkum Megasar er 4 plötur kom út í samskonar skrautbúningi og áður auk þess sem Sena gaf út tribjútplötuna Pældu í því sem pælandi er í en þar fluttu ýmsir listamenn lög og texta Megasar með sínu nefi.
Árið 2007 var ár Megasar ef svo má að orði komast en það ár gaf Megas út tvær plötur með nýju efni. Á plötunum safnaði Megas í kringum sig afskaplega hæfileikaríkum hópi tónlistarmanna sem hann nefndi Senuþjófana en sveitina skipuðu Sigurður Guðmundsson, Nils Olof Törnqvist, Mikael Svensson og Guðmundur Kristinn Jónsson, allir einnig kenndir við reggísveitina [[Hjálmar (hljómsveit)|Hjálma]] auk Guðmundar Péturssonar gítarsnillings. Úr því samstarfi komu plöturnar ''Frágangur'' og ''Hold er mold''.
Er Megas og Senuþjófarnir byrjuðu að æfa saman í byrjun árs 2007 datt Megas í þannig stuð að fljótlega var ljóst að hann hafi samið allt of mörg lög á eina plötu og var um of gott umframefni að ræða til að sleppa því. Þetta mætti kalla ritflóð því að ekki var um ritstíflu að ræða þarna hjá meistara Megas. Farið var yfir allt efnið og ákveðið var að dreifa lögunum á tvær plötur, annars vegar á ''Frágang'' og hins vegar á ''Hold er mold''.
== Frá góðri trú að upprisu (1986-1994) ==
| |||