„Formerki (tónlist)“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Matti~iswiki (spjall | framlög)
Matti~iswiki (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Lína 1:
[[Mynd:Tonfraedi_formerki.png|thumb|Algeng formerki í nótnaskrift.]]
 
'''Formerki''' í [[tónlist]] sjá um að færa [[nóta (tónlist)|nótur]] á nótnablaði upp eða niður um [[hálftónsbil]]. Til að hækka nóturnótu eruer notaðirnotaður krossarkross (♯) en til að lækka hana eruer notuðnotað bé (b♭). '''Formerki''' eru virk þar til þau eru afturkölluð með afturköllunarmerki (♮). Það merki afturkallar bæði krossa og bé.
 
==Laus formerki==
Laus '''formerki''' eru '''formerki''' sem merkt eru á undan nótunni. Þau endast að næsta taktstriki þar sem þau eru afturkölluð eða ef afturköllunarmerki afturkallar þau. Laus '''formerki''' geta verið bæði krossar og bé og einnig geta nótur verið tvíhækkaðar með exi (x) eða tvílækkuð með tvem béum (bb♭♭). Laus '''formerki''' eru notuð til að bregða útaf [[tóntegund|tóntegundinni]] sem spilað er í meðan föst '''formerki''' eru notuð til að tákna hvaða [[tóntegund]] spilað er í. Þó hægt sé að skrifa alla tónlist einungis með lausum formerkjum þá gæti það reynst óhreinlegt til lengdar.
 
==Föst formerki==
Föst '''formerki''' eru formerki sem sett eru á byrjun nótna strengjanna til að tákna að tilteknar nótur séu alltaf breyttar nema annað sé tekið fram. Þetta er gert til að skilgreina tóntegundir. Dæmi: Ef spilað er í F-dúr sem hefur eitt bé er merkt bé á h strenginn á eftir nótnalyklinum á nótnablaðinu. Þetta er afþví að í F-dúr eru öll H lækkuð í B.
 
Þegar notuð eru föst '''formerki''' eru þau skrifuð í tiltekinni röð eftir því hvernig þau hlaðast upp miða við [[fimmundarhringurinnfimmundahringurinn|fimmundarhringinnfimmundahringinn]]. Föst formerki saman standa einungis af annað hvort krossum eða béum, engar tóntegundir hafa blönduð formerki, þó laus formerki geti verið af öllum toga. [[Nútímatónlist]] hefur oft enga fasta tóntegund en þá eru yfirleitt notuð laus formerki.
 
===Röð fastra formerkja===