„Frankfurt (Oder)“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Luckas-bot (spjall | framlög)
m r2.7.1) (robot Bæti við: eu:Frankfurt (Oder)
Gessi (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Lína 15:
| Flatarmál: || 147 km²
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Mannfjöldi: || 61 þúsund60.330 <small>(31. desemberdes 20082010)</small>
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Þéttleiki byggðar: || 415409/km²
|---- bgcolor="#FFFFFF"
| Hæð yfir sjávarmáli: || 19 m
Lína 35:
Frankfurt hét áður ''Frankenforde'' og ''Franckvurde''. Þjóðverjar voru áður almennt kallaðir frankar. Furt merkir árvað. Bærinn var reistur af þýskum mönnum (ekki slövum) á hentugum stað þar sem auðveldara var að komast yfir ána Odru.<ref>Geographische Namen in Deutschland. Duden. 1993. Bls 102.</ref>
 
== SöguágripSaga Frankfurts ==
 
=== Upphaf ===
Lína 48:
[[Mynd:Marienkirche FFO.jpg|thumb|Maríukirkjan nær gjöreyðilagðist í heimstyrjöldinni síðari]]
[[1806]] hertóku Frakkar borgina og héldu henni til [[1813]]. Frakkar settu upp herstöð í Frankfurt og notuðu hana sem bækistöð fyrir Rússlandsleiðangur [[Napoleon Bonaparte|Napoleons]]. [[1811]] var háskólanum lokað í borginni. Ástæðan fyrir því var sú að Humboldt-háskólinn í Berlín var stofnaður og fóru nemendur því þangað. Því var háskólinn í Frankfurt færður til [[Breslau]], sem þá var enn hluti af Prússlandi. Breslau er í Póllandi í dag. Eftir ósigur Napoleons í [[Rússland]]i veturinn 1812/13, streymdu franskir hermenn í gegnum Frankfurt frá [[janúar]] til [[mars]] 1813. Síðustu hermennirnir brenndu brúna yfir ána Odru af ótta við Rússa. Síðustu Frakkar yfirgáfu borgina 17. mars. Borgin sjálf kom ekki við sögu í [[Heimstyrjöldin fyrri|heimstyrjöldinni fyrri]]. En [[heimstyrjöldin síðari]] reyndist borginni hörmungartími. Fyrstu loftárásir hófust [[1944]]. Frá og með janúar [[1945]] tók borgin við þúsundum flóttamanna úr austurhéruðum Þýskalands, enda voru Rússar að hrekja þýska herinn í vesturátt. Talið er að um 300 þúsund flóttamenn hafi á vormánuðum 1945 haft viðdvöl í Frankfurt. Þegar Rússar nálguðust var borginni breytt í stórt hervígi, enda var þetta helsta leiðin til Berlínar. Borgarbúum var meinað að yfirgefa borgina og næstu vikur fylltust borgarbúar ótta. Sjálfsmorð og gripdeildir voru daglegt brauð. Menn voru skotnir fyrir litlar sakir. Í febrúar kom [[Joseph Goebbels]] til Frankfurt til að stappa stálinu í hermenn og almenna borgara. Tveimur mánuðum seinna, [[16. apríl]], hófst stórsókn Rússa, bæði með stórskotaliðinu og með loftárásum rússneska flughersins. Skemmdir urðu gífurlegar og mannfallið mikið. Mikið æði greip um sig. Nasistar sprengdu brúna yfir Odru en allt kom fyrir ekki. Rússar hertóku borgina en Þjóðverjar flúðu hver sem betur gat. 93% miðborgarinnar hafði þá brunnið til kaldra kola. Frankfurt varð hluti af sovéska hernámssvæðinu. Með tilfærslu Póllands í stríðlok varð áin Odra landamæraá milli Þýskalands og Póllands. Frankfurt varð þá að landamæraborg. [[1952]] fór fram undirritun þess efnis í Frankfurt að árnar Odra (á þýsku: Oder) og [[Neisse]] skyldu framvegis vera landamæri ríkjanna. Oder-Neisse-línan hefur síðar verið staðfest (t.d. með Varsjár-samningnum 1970) og mynda þau landamæri ríkjanna enn í dag. Síðustu rússnesku hermennirnir yfirgáfu ekki Frankfurt fyrr en [[1994]].
 
== Viðburðir ==
[[Mynd:Frankfurt Oder Oderturm.jpg|thumb|Í Oderturmlauf er hlaupið upp 150 metra háa skrifstofubyggingu]]
Oderturmlauf er svokallað hlaup upp 150 metra háa skrifstofubyggingu í borginni. Þrepin eru 511 og metið á Markus Rebert, en hann hljóp á 2:26 mínútum árið [[2009]]. Hlaupið hefur farið fram síðan [[2002]].
 
Frankfurter Festtage der Musik er tónlistarhátíð sem helguð er Carl Philipp Emanuel Bach, syni [[Johann Sebastian Bach|Johanns Sebastians]].
 
Kleist-hátíðin er haldin síðan [[1992]], en hún er helguð rithöfundinum Heinrich von Kleist sem fæddist í borginni. Þá fara fram leiksýningar, upplestrar, gjörningar, tónlist og margt annað.
 
Bunter Hering (litskrúðug síld) er Hansahátíð í borginni, en það er nokkurs konar miðaldahátíð.
 
== Vinabæir ==
Frankfurt viðheldur vinabæjatengslum við eftirfarandi borgir:
 
{|
|-
| valign="top" |
* {{POL}} [[Gorzów Wielkopolski ]] í [[Pólland]]i, síðan [[1975]]
* {{POL}} [[Słubice]] í [[Pólland]]i, síðan 1975
* {{FRA}} [[Nîmes]] í [[Frakkland]]i, síðan [[1976]]
* {{FIN}} [[Vantaa]] í [[Finnland]]i, síðan [[1987]]
| valign="top" |
* {{GBR}} [[Heilbronn]] í [[Þýskalandi]]i, síðan [[1988]]
* [[mynd:Flag of Belarus.svg|20px]] [[Wizebsk]] í [[Hvíta-Rússland]]i, síðan [[1991]]
* {{USA}} [[Yuma]] í [[Arisóna]], [[Bandaríkin|BNA]], síðan [[1997]]
* {{ISR}} [[Kadima]] í [[Ísrael]], síðan 1997
|}
 
== Frægustu börn borgarinnar ==
Lína 61 ⟶ 88:
 
== Heimildir ==
*Beevor, Anthony. ''Fall Berlínar 1945''. Bókaútgáfan Hólar. 2006.
*{{wpheimild|tungumál=de|titill=Frankfurt (Oder)|mánuðurskoðað=febrúar|árskoðað=2010}}
{{Commons|Frankfurt (Oder)}}