„Bólusótt“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Rezabot (spjall | framlög)
m r2.7.1) (robot Bæti við: gd:Breac (tinneas)
Ekkert breytingarágrip
Lína 2:
'''Bólusótt''' (á [[Latína|latínu]] ''Variola'' eða ''Variola vera'') er bráðsmitandi [[sjúkdómur]] sem herjar einvörðungu á [[Maðurinn|mannskepnuna]].<ref>Ryan, K.J. og Ray, C.G. (ritstj.), ''Sherris Medical Microbiology'' (McGraw Hill, 2004): 525–7.</ref> Tvær [[veira|veirur]] geta valdið bólusótt, ''variola maior'' og ''variola minor''. ''Variola maior'' er skæðari og dregur sjúklinginn til dauða í 3–35% tilvika. Á hinn bóginn er ''variola minor'' mildari og leiðir til dauða í innan við 1% tilvika.<ref>Behbehani, A.M., „The smallpox story: life and death of an old disease“, ''Microbiological Revue'' '''47''' (4) (1983):455-509.</ref> Ör á húðinni eru dæmigerðar langtímaaukaverkanir þeirra sem fá sjúkdóminn. Stundum leiðir sjúkdómurinn einnig til blindu og ófrjósemi hjá körlum.
 
Bólusótt olli dauða um 300–500 milljóna manna á [[20. öld]]. [[World Health Organization]] ([[WHO]]) áætlar að [[1967]] hafi 15 milljónir smitast af sjúkdómnum og tvær milljónir látist úr honum. Í kjölfar [[bólusetning]]arherferða á [[19. öld|19.]] og [[20. öld]] tókst að útrýma bólusótt árið [[1979]]. Engum sjúkdóm hefur verið fullkomlega útrímtútrýmt síðan. Árangrinum er ekki síst að þakka því að aðeins ein veira eða tvær valda sjúkdómnum en ekki eitt til tvö hundruð veirur eins og með ýmsa aðra sjúkdóma og gerir þetta bólusettningubólusetningu mun einfaldari en bólusótt er einmitt sá sjúkdómur sem menn lærðu einna fyrst að þróa bóluefni gegn.
 
== Tilvísanir ==