„Indónesía“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
mEkkert breytingarágrip
Lína 7:
þjóðsöngur = [[Indonesia Raya]] |
staðsetningarkort = Indonesia (orthographic projection).svg |
höfuðborg = [[JakartaDjakarta]] |
tungumál = [[Indónesíska]] |
stjórnarfar = [[Forsetaræði]] |
Lína 35:
símakóði = 62 |
}}
'''Indónesía''' er ríki í [[Suðaustur-Asía|Suðaustur-Asíu]] sem samanstendur af 17.508 eyjum í [[Malaja eyjaklasinnMalajaeyjarn|Malaja eyjaklasanumMalajaeyjaklasanum]]. Það er stærsta ríki heims sem telst til [[eyjaklasi|eyjaklasa]] og fjórða fjölmennasta ríki heims. Indónesía er jafnframt það ríki þar sem flestir [[íslam|múslimar]] búa,. Indónesía er þó ekki [[íslamskt lýðveldi]]. Höfuðborg landsins er [[JakartaDjakarta]]. Landamæri þess liggja að [[Papúa -Nýja Gínea|Papúa Papúu-Nýju Gíneu]], [[Austur-Tímor]] og [[Malasía|Malasíu]]. Önnur nágrannaríki eru [[Singapúr]], [[Filippseyjar]], [[Ástralía]] og [[Andaman- og Nikobar eyjarnarNíkóbareyjar]] sem tilheyra [[Indland]]i.
 
Landið eins og það er í dag varð til þegar [[nýlenda|nýlendur]] [[Holland|Hollendinga]] í suðSuðaustur-austur Asíu, [[Hollensku Austur-Indíur]], fengu sjálfstæði á [[1941–1950|fimmta áratug tuttugustu aldar]]. Árið [[1975]] tóku Indónesar yfir austurhluta eyjunnar [[Tímor]], en vesturhluti eyjunnar var fyrir hluti af Indónesíu. [[Austur-Tímor]] hlaut svo sjálfstæði á ný á árunum [[1999]] til [[2002]]. Í Indónesíu búa mörg þjóðarbrot sem sum hver berjast fyrir [[sjálfstæði]], svo sem í [[Aceh]] og [[Papúa|Papúu]] (áður Irian Jaya). Þessi staðreynd endurspeglast í kjörorði landsins ''Sameining í fjölbreytni''.
 
== Saga ==
[[Mynd:Borobudur ship.JPG|thumb|rightleft|Indversk skip hafa frá fornu fari siglt í verslunarferðir alla leið til Afríku. Þetta skip er frá 800 CE.]]
Steingervingar af ''[[Homo erectus]]'' sem er einnig þekktur sem ''Java maðurinnJavamaðurinn'' benda til þess að Indónesía hafi verið byggð mönnum fyrir tveim milljónum til 500,.000 árum.
 
[[Ástrónesía|Ástrónesíumenn]], sem eru meirihluti af íbúum Indónesíu komu frá Suðaustur-Asíu frá [[Tævan]]. Þeir komu um 2000 f.Kr. og hröktu hina innfæddu [[Melanesía|Melanesíubúa]] til austurhéraða landsins. Mjög góð skilyrði til ræktunar eru í Indónesíu og [[hrísgrjón]]arækt undir vatni hófst þar á áttundu öld f.Kr. Verslun var mikil bæði við ríki íá [[Indland]]i og í [[Kína]].
Steingervingar af ''[[Homo erectus]]'' sem er einnig þekktur sem ''Java maðurinn'' benda til að Indónesía hafi verið byggð mönnum fyrir tveim milljónum til 500,000 árum.
 
[[Mynd:Koeh-097.jpg|thumb|left|upright|Múskat jurtinMúskatjurtin er upprunnin á [[Banda eyjarBandaeyjar|Banda eyjumBandaeyjum]] í Indónesíu. Þessi jurt var einu sinni ein eftirsóttasta varan í viðskiptumalþjóðaviðskiptum og drólaðaði fyrstu evrópsku nýlenduveldin til Indónesíu.]]
[[Ástrónesía|Ástrónesíumenn]] sem eru meirihluti af íbúum Indónesíu komu frá Suðaustur-Asíu frá [[Tævan]]. Þeir komu um 2000 f.Kr. og hröktu hina innfæddu [[Melanesía|Melanesíubúa]] til austurhéraða landsins. Mjög góð skilyrði til ræktunar eru í Indónesíu og [[hrísgrjón]]arækt undir vatni hófst þar á áttundu öld f.Kr. Verslun var mikil bæði við ríki í [[Indland]]i og [[Kína]].
Frá sjöundu öld dafnaði ríkið [[Srivijaya]] en veldi þess byggðist á verslun og áhrifum af [[hindúismi|hindúisma]] og [[búddismi|búddisma]]. Milli áttundu og tíundu aldar, risu og hnigu á eyjunni [[Java|Jövu]] ríkin [[Sailendra]] sem var landbúnaðarsamfélag sem byggðist á búddisma og [[Mataram]] sem var hindúaríki. Þessi samfélög skildu eftir sig stór helgilíkneski eins og [[Borobudur]] og [[Prambanan]]. Hindúakonungsdæmið [[Majapahit]] var stofnað á Austur-Jövu seint á 13. öld og undir stjórn [[Gajah Mada]] þá náðu áhrif þess yfir stóran hluta Indónesíu. Þetta tímabil er oft talið gullöld í sögu Indónesíu.
 
Fyrstu merki um útbreiðslu [[Íslam]] í Indónesíu eru frá [[13. öldin|13. öld]] íá [[Súmatra|Norður-Súmötru]]. Smám saman breiddist múslímasiður út og varð ríkjandi trúarbrögð íá Jövu og Súmötru í lok [[16. öldin|16. aldar]].
[[Mynd:Koeh-097.jpg|thumb|left|upright|Múskat jurtin er upprunnin á [[Banda eyjar|Banda eyjum]] í Indónesíu. Þessi jurt var einu sinni ein eftirsóttasta varan í viðskiptum og dró fyrstu evrópsku nýlenduveldin til Indónesíu.]]
 
Fyrstu Evrópubúarnir komu til Indónesíu árið [[1512]] þegar [[portúgal]]skir verslunarmenn undir forustu [[Francisco Serrão]] reyndu að einoka uppruna [[múskat (krydd)|múskatblamúskatblaða]]ða og cubebpipars[[cubebpipar]]s á [[Maluku-eyjarMólúkkaeyjar|Maluku-eyjumMalukueyjum]]. Síðar komu [[Holland|hollenskir]] og [[Bretland|breskir]] verslunarmenn og árið [[1602]] stofnuðu Hollendingar hollenska[[Hollenska Austur-IndíufélagiðIndíafélagið]] og urðu voldugastir Evrópumanna íá landinueyjunum. Hollenska Austur-IndíufélagiðIndíafélagið varð gjaldþrota og leystist upp árið 1800. og ríkisstjórninRíkisstjórnin í Hollandi setti þá á stofn nýlenduna hollenskuHollensku Austur-Indíur.
Frá sjöundu öld dafnaði ríkið [[Srivijaya]] en veldi þess byggðist á verslun og áhrifum af [[hindúismi|hindúisma]] og [[búddismi|búddisma]]. Milli áttundu og tíundu aldar, risu og hnigu á eyjunni [[Java|Jövu]] ríkin Sailendra sem var landbúnaðarsamfélag sem byggðist á búddisma og Mataram sem var hindúaríki. Þessi samfélög skildu eftir sig stór helgilíkneski eins og [[Borobudur]] og [[Prambanan]]. Hindúakonungsdæmið [[Majapahit]] var stofnað á Austur-Jövu seint á 13. öld og undir stjórn [[Gajah Mada]] þá náðu áhrif þess yfir stóran hluta Indónesíu. Þetta tímabil er oft talið gullöld í sögu Indónesíu.
 
[[Mynd:Soekarno.jpg‎|thumb|upright|rightleft|Sukarno, fyrsti forseti Indónesíu]]
Fyrstu merki um útbreiðslu [[Íslam]] í Indónesíu eru frá 13. öld í [[Súmatra|Norður-Súmötru]]. Smám saman breiddist múslímasiður út og varð ríkjandi trúarbrögð í Jövu og Súmötru í lok 16. aldar.
 
Fyrstu Evrópubúarnir komu til Indónesíu árið [[1512]] þegar [[portúgal]]skir verslunarmenn undir forustu Francisco Serrão reyndu að einoka uppruna [[múskat (krydd)|múskatbla]]ða og cubebpipars á [[Maluku-eyjar|Maluku-eyjum]]. Síðar komu [[Holland|hollenskir]] og [[Bretland|breskir]] verslunarmenn og árið 1602 stofnuðu Hollendingar hollenska Austur-Indíufélagið og urðu voldugastir Evrópumanna í landinu. Hollenska Austur-Indíufélagið varð gjaldþrota og leystist upp árið 1800 og ríkisstjórnin í Hollandi setti þá á stofn nýlenduna hollensku Austur-Indíur.
 
[[Mynd:Soekarno.jpg‎|thumb|upright|right|Sukarno, fyrsti forseti Indónesíu]]
 
{{APEC}}