„Greinir“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Cessator (spjall | framlög)
m Tók aftur breytingar 85.220.64.56 (spjall), breytt til síðustu útgáfu Luckas-bot
Lína 6:
'''Greinir í íslensku''' skiptist í ákveðinn greini ({{skammst|ákv. gr.}}) og óákveðinn greini ({{skammst|óákv. gr.}}). Ákveðinn greinir er orðið „[[wikt:is:hinn#.C3.81kve.C3.B0inn_greinir|hinn]]“ sem beygist eftir [[kyn (málfræði)|kyni]], [[tala (málfræði)|tölum]] og [[fall (málfræði)|föllum]]. Enginn sérstakur [[óákveðinn greinir]] er til í íslensku, og til að tákna hann er orðinu ekki breytt (hestur, maður, barn, sófi). Greini í íslensku er ýmist skeytt á undan lýsingarorði sem er [[hliðstæður|hliðstætt]] nafnorði ([[laus greinir]]; „''hinn'' góði maður“) eða skeyttur aftan við nafnorð<ref name="skola">[http://www.skolavefurinn.is/_opid/islenska/vanda_malid/kynning/hugtakaskyringar_malfraedi_kynning.html Hugtakaskýringar - Málfræði]</ref> ([[viðskeyttur greinir]]; „maður''inn''“, „kon''an''“, „barn''ið''“) og fellur þá ''h'' framan af honum og stundum einnig ''i''; „tunga''n''“, „hestar''nir''“, „fjall''ið''“, einkum þegar fall [[nafnorð]]sins endar á [[sérhljóð]]a eða ''r'' í [[fleirtala|fleirtölu]].
 
=== Laus greinir ===
Greinir er stundum notaður laus í íslensku og er hann orðið orðið „[[wikt:is:hinn#.C3.81kve.C3.B0inn_greinir|hinn]]“ sem beygist eins og ábendingarfornafnið hinn nema í [[nefnifall]]i og [[þolfall]]i hvorugkyns. Laus greinir stendur á undan [[lýsingarorð]]i sem er [[hliðstæður|hliðstætt]] nafnorði og er aðallega notaður í formlegu og/eða hátíðlegu máli („''hin'' unga stúlka faðmaði ''hinn'' unga svein“). Fallbeyging lauss greinis er svona:
 
{| class="wikitable"
! rowspan="2" |
! colspan="3" | [[Eintala]]
! colspan="3" | [[Fleirtala]]
|-
! colspan="1" | Karlkyn
! colspan="1" | Kvenkyn
! colspan="1" | Hvorugkyn
! colspan="1" | Karlkyn
! colspan="1" | Kvenkyn
! colspan="1" | Hvorugkyn
|-
! [[Nefnifall]]
|''hinn'' góði maður||''hin'' góða kona||''hið'' góða barn||''hinir'' góðu menn||''hinar'' góðu konur||''hin'' góðu börn
|-
! [[Þolfall]]
|''hinn'' góða mann||''hina'' góðu konu||''hið'' góða barn||''hina'' góðu menn||''hinar'' góðu konur||''hin'' góðu börn
|-
! [[Þágufall]]
|''hinum'' góða manni||''hinni'' góðu konu||''hinu'' góða barni||''hinum'' góðu mönnum||''hinum'' góðu konum||''hinum'' góðu börnum
|-
! [[Eignarfall]]
| ''hins'' góða manns||''hinnar'' góðu konu ||''hins'' góða barns||''hinna'' góðu manna ||''hinna'' góðu kvenna||''hinna'' góðu barna
|}