„Risaeðlur“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Skipti út innihaldi með „ég heiti Árni Freir Baldursson og ég er í 8-U í laugalækjarskóli“
m Tók aftur breytingar 82.112.83.243 (spjall), breytt til síðustu útgáfu Movses-bot
Lína 1:
{{Taxobox | color = pink
ég heiti Árni Freir Baldursson og ég er í 8-U í laugalækjarskóli
| name = Risaeðlur
| fossil_range = [[Trías]] – [[Krít]] (óvængjaðar)
| image = Saurier2.jpg
| image_width = 260px
| image_caption = Eftirlíking af ''[[Tyrannosaurus rex]]'' Senckenberg-safninu í [[Frankfurt]].
| regnum = [[Animal]]ia
| phylum = [[Seildýr]] (''Chordata'')
| classis = ''[[Sauropsida]]''
| subclassis = ''[[Diapsida]]''
| infraclassis = ''[[Archosauromorpha]]''
{{Taxobox_norank_entry | taxon = [[Archosauria]]}}
{{Taxobox_norank_entry | taxon = [[Ornithodira]]}}
| superordo = '''Dinosauria''' [[Paraphyly|*]]
| superordo_authority = [[Richard Owen|Owen]], [[1842]]
| subdivision_ranks = Ættbálkar og undirættbálkar
| subdivision = <div>
* '''''[[Saurischia]]'''''
** ''[[Sauropodomorpha]]''
** ''[[Theropoda]]''
* '''''[[Ornithischia]]'''''
** ''[[Thyreophora]]''
** ''[[Ornithopoda]]''
** ''[[Marginocephalia]]''
</div>
}}
'''Risaeðlur''' ([[fræðiheiti]]: ''Dinosauria'') voru [[hryggdýr]] sem drottnuðu yfir landrænu [[vistkerfi]] [[Jörðin|Jarðar]] í meira en 160 milljónir ára. Þær komu fyrst fram á sjónarsviðið fyrir um 230 milljónum ára. Í lok [[Krítartímabilið|Krítartímabilsins]] fyrir 65 milljónum ára varð hamfaraatburður sem að olli [[útdauði|útdauða]] þeirra og þar með endalokum yfirráða þeirra á landi. [[Fuglar]] nútímans eru taldi vera beinir afkomendur risaeðlanna.
 
Síðan leifar fyrstu risaeðlunnar fundust á [[19. öld]] hafa [[steingervingur|steingerðar]] beinagrindur þeirra dregið að sér mikla athygli á söfnum um víða veröld. [[Risaeðla|Risaeðlur]] eru orðnar nokkurskonar hluti af heimsmenningunni og ekkert lát virðist vera á vinsældum þeirra, þá sér í lagi á meðal barna. Fjallað hefur verið um þær í [[metsölubók]]um og [[kvikmynd]]um á borð við ''[[Júragarðurinn|Jurassic Park (Júragarðurinn)]]'', og eru nýjustu uppgötvanir varðandi risaeðlur reglulega birtar í fjölmiðlum.
 
Orðið ''dinosaur'' er einnig notað óformlega til að lýsa hverskyns forsögulegum skriðdýrum eins og ''pelycosaur Dimetrodon'', hinum vængjaða ''pterosaur'', og vatnaskriðdýrunum ''ichthyosaur'', ''plesiosaur'' og ''mosasaur'', þrátt fyrir að engin þeirra séu í raun risaeðlur.
 
== Tengt efni ==
* [[Listi yfir risaeðlur]]
 
== Tengill ==
* [http://www.isholf.is/xpert/dinomain.htm Vefsíða á íslensku um risaeðlur]
* {{Vísindavefurinn|51037|Af hverju urðu risaeðlurnar svona stórar?|Af hverju urðu risaeðlurnar svona stórar og af hverju hefur það ekki endurtekið sig?}}
* {{Vísindavefurinn|1136|Hver var stærsta risaeðlan?}}
{{Tengill ÚG|en}}
{{Tengill ÚG|sl}}
{{Tengill ÚG|th}}
{{Tengill ÚG|es}}
{{Tengill ÚG|hu}}
{{Tengill ÚG|zh}}
 
[[Flokkur:Risaeðlur| ]]
 
{{Tengill GG|de}}
 
[[af:Dinosourus]]
[[an:Dinosauria]]
[[ar:ديناصور]]
[[ast:Dinosauriu]]
[[az:Dinozavr]]
[[bat-smg:Dinuozaurā]]
[[be:Дыназаўры]]
[[be-x-old:Дыназаўр]]
[[bg:Динозаври]]
[[bn:ডাইনোসর]]
[[br:Dinosaor]]
[[bs:Dinosaurusi]]
[[ca:Dinosaure]]
[[ceb:Dinosawryo]]
[[cs:Dinosauři]]
[[cy:Deinosor]]
[[da:Dinosaurus]]
[[de:Dinosaurier]]
[[el:Δεινόσαυροι]]
[[en:Dinosaur]]
[[eo:Dinosaŭro]]
[[es:Dinosauria]]
[[et:Dinosaurused]]
[[eu:Dinosauro]]
[[fa:دایناسور]]
[[fi:Dinosaurukset]]
[[fiu-vro:Dinosaurus]]
[[fo:Dinosaurur]]
[[fr:Dinosaure]]
[[fy:Dinosaurussen]]
[[ga:Dineasár]]
[[gan:恐龍]]
[[gl:Dinosauro]]
[[gv:Jeeneysoar]]
[[hak:Khiúng-liùng]]
[[haw:Nalala]]
[[he:דינוזאורים]]
[[hi:डायनासोर]]
[[hr:Dinosauri]]
[[ht:Dinozò]]
[[hu:Dinoszauruszok]]
[[ia:Dinosauro]]
[[id:Dinosaurus]]
[[io:Dinosaurio]]
[[it:Dinosauria]]
[[ja:恐竜]]
[[jv:Dinosaurus]]
[[ka:დინოზავრები]]
[[kk:Динозаврлар]]
[[km:ឌីណូស័រ]]
[[ko:공룡]]
[[ku:Dînezor]]
[[la:Dinosauria]]
[[li:Dinosaurusse]]
[[lt:Dinozaurai]]
[[lv:Dinozauri]]
[[map-bms:Dinosaurus]]
[[mk:Диносаурус]]
[[ml:ദിനോസർ]]
[[mn:Үлэг гүрвэл]]
[[mr:डायनोसॉर]]
[[ms:Dinosaur]]
[[mt:Dinosawru]]
[[my:ဒိုင်နိုဆော]]
[[nah:Hueyi cuetzpalin]]
[[nl:Dinosauriërs]]
[[nn:Dinosaurar]]
[[no:Dinosaurer]]
[[nv:Naayééʼ]]
[[oc:Dinosaures]]
[[pa:ਡਾਈਨੋਸੌਰ]]
[[pap:Dinosourio]]
[[pl:Dinozaury]]
[[pnb:ڈائینوسار]]
[[pt:Dinossauros]]
[[qu:Dinusawru]]
[[rm:Dinosaurs]]
[[ro:Dinozaur]]
[[ru:Динозавры]]
[[scn:Dinusauru]]
[[sh:Dinosauri]]
[[si:ඩයිනෝසෝරයින්]]
[[simple:Dinosaur]]
[[sk:Dinosaury]]
[[sl:Dinozavri]]
[[so:Diinsoor (xayawaan)]]
[[sq:Dinozaurët]]
[[sr:Диносауруси]]
[[su:Dinosaurus]]
[[sv:Dinosaurier]]
[[sw:Dinosauri]]
[[ta:தொன்மா]]
[[te:డైనోసార్]]
[[th:ไดโนเสาร์]]
[[tl:Dinosauro]]
[[tr:Dinozor]]
[[tt:Динозаврлар]]
[[ug:دىنوزاۋر]]
[[uk:Динозаври]]
[[ur:حیوان المہیب]]
[[vi:Khủng long]]
[[war:Dinosauro]]
[[wuu:恐龙]]
[[yi:דינאזאווער]]
[[za:Hoengjlungz]]
[[zh:恐龙]]
[[zh-classical:恐龍]]
[[zh-min-nan:Khióng-liông]]
[[zh-yue:恐龍]]