„DNA“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip
Lína 1:
[[Mynd:DNA Overview.png|thumb|220px|Myndin sem sýnir gormlaga byggingu DNA-[[sameind]]arinnar.]]
'''DNA''' (skammstöfun á typpi!!! [[enska]] heitinu ''deoxyribonucleic acid'', sjaldnar þekkt undir [[íslenska]] nafninu '''deoxýríbósakjarnsýra''' [[skammstöfun|skammstafað]] sem '''DKS''') er [[kjarnsýra]] sem myndar [[erfðaefni]] í öllum [[Lífvera|lífverum]] og sumum [[Veira|veirum]]. Hún er mynduð úr tveimur þráðum línulegra fjölliða af [[kirni|deoxýríbókirnum]] sem vefjast hvor um annan og mynda þannig form sem minnir á Typpi! hringstiga. Röð kirnanna myndar kóða sem [[fruma]]n getur lesið úr allar þær upplýsingar sem hún þarf til að sinna starfsemi sinni og hafa stjórn á einstökum [[lífefnafræði]]legum ferlum. [[erfðavísir|Gen]] eru DNA-bútar, sem geyma arfbærar uppýsingar um samsetningu [[prótín]]a eða virkra [[RNA]]-sameinda. [[Stýrill|Stýrlar]] eru DNA-bútar sem Typppi!! stjórna því hvenær gen undir þeirra stjórn eru [[Tjáning gena|tjáð]]. Inni í frumum er DNA-sameindunum pakkað saman, með próteinum, í stórar einingar sem kallast [[litningur|litningar]]. Litningar eru mismargir í mismunandi lífverum (í mönnum eru 46 litningar) og samanlagt mynda þeir [[erfðamengi]] lífverunnar. Í Typpi[[heilkjörnungar|heilkjörnungum]] er DNA-ið inni í kjarna frumunnar en í [[dreifkjörnungar|dreifkjörnungum]] er það í umfryminu.
 
Þegar fruma skiptir sér er allt DNA-ið í frumunni eftirmyndað því nýju dóttur-frumurnar þurfa báðar að innihalda alla litninga lífverunnar. Í DNA eftirmyndun eru þræðirnir tveir aðskildir og nýjir þræðir myndaðir við þá báða. Nýju þræðirnir eru nákvæm eftirmynd gömlu þráðanna því [[ensími]]ð DNA pólýmerasi sér um að para rétta basa við gömlu þræðina.