„Louis Pasteur“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Luckas-bot (spjall | framlög)
m r2.7.1) (robot Bæti við: jv:Louis Pasteur
Xqbot (spjall | framlög)
m r2.7.2) (robot Bæti við: sa:लूयीस् पाश्चर्; kosmetiske ændringer
Lína 21:
 
== Grunnurinn lagður að gerilsneyðingu ==
Árið 1845, þegar Pasteur var 32 ára, var hann gerður að prófessor í efnafræði og forseti vísindadeilar við háskólann í Lille. Þar gerði hann tilraunir með bruggframleiðslu en þá var það hulin ráðgáta hvers vegna bjór í sumum kerum varð gæðaminni en annar, þrátt fyrir sömu aðferðir við bruggunina. Pasteur komst að því að í bjórkerum með góðum bjór voru gerlarnir hnöttóttir. Í kerunum þar sem lakari bjórinn var voru gerlarnir beinir og langir.<ref>''Afburðamenn og örlagavaldar'' 1972: 191.</ref> Í lakari kerunum höfðu örsmáir gerlar gerjað bjórinn, til þess að koma í veg fyrir þessa gerjun datt Pasteur í hug að hita vökvann upp í 60&nbsp;°C. Þar með varð til hin upprunalega gerilsneyðing eða „pasteurisation“.<ref>Geir Hallgrímsson o.fl. 1947: 146.</ref>
 
== Pasteur og sjálfkviknun lífs ==
Lína 28:
Tilraunir Pasteurs voru ákaflega einfaldar, en líka mjög vel framkvæmdar og niðurstöðurnar stóðu ekki á sér. Frægustu tilraunir hans voru tilraunir með svonefndar svanahálsflöskur. Tilraunirnar voru framkvæmdar þannig að næringarlausn var sett í flöskur, soðin og þannig dauðhreinsuð. Stúturinn á flöskunni er síðan hitaður vel og teygt úr honum út í mjóan S-laga háls.<ref>Guðmundur Eggertsson 2008: 35.</ref> Með þessu var tryggt að loft kæmist að lausninni, en allar bakteríur og örverur falla til botns neðst í hálsinum. Enginn örverugróður myndaðist í lausnunum og af því mátti draga þá ályktun að líf kviknaði ekki að sjálfu sér.<ref>Einar Árnason 2000.</ref>
 
Pasteur komst reyndar að því, líkt og [[Heinrich Schröder]] hafði áður gert, að í sumum lausnum dugði ekki langvarandi suða við 100&nbsp;°C. Eins og Schröder komst hann að því að þetta átti meðal annars við um mjólk, en hann sýndi þó fram á að suða við 110&nbsp;°C undir þrýstingi dygði til þess að drepa í henni allar örverur.<ref>Guðmundur Eggertsson 2008: 35.</ref>
 
== Áhrif á læknavísindi ==
Lína 43:
Fljótlega eftir þetta afrek hófst söfnun til byggingar Pasteurrannsóknarstofnunnar í París. Söfnunin tók ekki langan tíma og mikið af fólkinu sem kom að byggingu stofnunarinnar ýmist gaf vinnu sína eða gerði það fyrir lítið. Pasteurstofnunin var fullgerð þann 14. nóvember 1888 og var þá strax tekin í notkun.<ref>Geir Hallgrímsson o.fl. 1947: 151-152.</ref> Síðar voru byggðar Pasteurstofnanir í mörgun öðrum löndum. Fyrst um sinn sáu þessar stofnanir aðeins um rannsóknir á sviði hundaæðis en síðan fóru þær að rannsaka ýmsa smitsjúkdóma.<ref>''Lifandi vísindi'' 2000.</ref> Louis Pasteur féll frá þann 28. september 1895, þá tæplega 73 ára að aldri.<ref>Emilía Dagný Sveinbjörnsdóttir 2002.</ref>
 
== Tilvísanir ==
<div class="references-small"><references/></div>
 
Lína 135:
[[ru:Пастер, Луи]]
[[rue:Луі Пастер]]
[[sa:लूयीस् पाश्चर्]]
[[sh:Louis Pasteur]]
[[si:ලුවී පාස්චර්]]