„Gouda“: Munur á milli breytinga

'''Gouda''' er borg í [[Holland]]i og er með 71 þúsþúsund íbúa. Borgin er heimsþekkt fyrir ostana (Gouda-ost), sem gjarnan eru boðnir upp á markaðstorgunum.

[[Skjaldarmerki]] Gouda eru þrjár lóðréttar rendur, rauð, hvít og rauð. Í sitthvorri rauðu röndinni eru þrjár gullnar tíuarma stjörnur. Merki þetta á sinn uppruna með van der Goude ættinni á [[14. öldin|14. öld]]. Það varð að borgarmerki og komu stjörnurnar fram á ýmsum innréttingum. Textinn fyrir neðan er: ''Per Asperaaspera Adad Astraastra'', sem merkir ''í gegnum raunir til stjarnanna''. Hann er frá [[1691]]. Ljónin og kórónan eru síðari tíma viðbætur. Ljón er aðalsmerki héraðsins Hollands. Fáninn er svipaður, nema hvað búið er að snúa röndunum þannig að þær eru láréttar.

Gouda hefur í gegnum tíðina verið kölluð Golde, Die Goude, Ter Goude og Tergouw. Öll þessi heiti eiga sér uppruna sinn í ánni Gouwe sem rennur í gegnum borgina. Heitið Gouwe kemur fyrst við skjöl [[1139]], en mismunandi kenningar eru uppi um merkingu þess.

Í upphafi [[12. öldin|12. aldar]] var borgarstæði Gouda einn stór mýrarfláki. Íbúar nærliggjandi svæða fóru gjarnan þangað til að vinna mó. Bærinn Gouda kom fyrst við skjöl [[1143]] og var þá undir yfirráðum biskupanna í Utrecht. Árið [[1225]] var áin Gouwe, sem bærinn var nefndur eftir, tengd Oude Rijn með skurði. Þar með fékk Gouda aðgengi að skipasamgöngum og verslunarleiðum. Árið [[1272]] veitti Floris V, greifi af Holland, Gouda borgarréttindi. Nokkrir stórbrunar geysuðu í borginni, sérstaklega [[1361]] og [[1438]]. Í sjálfstæðisstríðinu var Gouda hertekin af hollenskum uppreisnarmönnum [[1572]], sem skemmdu hana talsvert og brenndu mörg hús niður. Gouda naut velgengni á gullaldarárum Hollendinga á [[17. öldin|17. öld]], en það breyttist mjög við sjóstríðin við [[England]]. Þá hrundi verslunin og borgin var ein sú fátækasta í Hollandi fram á [[19. öldin|19. öld]]. Hugtakið Gouwenaar (íbúi Gouda) var samnefnari fyrir betlara. Við [[Iðnbyltingin|iðnbyltinguna]] á [[19. öld]] fór efnahagurinn aftur að batna. Borgarmúrarnir voru rifnir niður og borgarhliðin fjarlægð til að skapa iðnaðarpláss. Árið [[1855]] var járnbraut lögð frá Utrecht til Gouda og borgin óx sem aldrei fyrr. Í [[Heimstyrjöldin síðari|heimstyrjöldinni síðari]] varð borgin fyrir nokkrum loftárásum bandamanna. Í þeim eyðilagðist til að mynda járnbrautarstöðin, enda var reynt að eyðileggja allar samgöngur [[Nasismi|nasista]] í Hollandi.

*''' Jóhannesarkirkjan''' er lengsta kirkja Hollands, en hún er 123 metra löng. Fyrirrennari kirkjunnar brann í borgarbrunanum [[1438]] og var þá núverandi kirkja reist í kjölfarið. Byrjað var á kórnum, en hann var vígður [[1510]]. Árið [[1555]] var fyrsti gluggi kórsins settur í, en Jóhannesarkirkjan skartar fegurstu kirkjuglugga Hollands. Gluggarnir voru settir í einn af öðrum næstu 20 árin. [[1573]] tóku siðaskiptamenn kirkjuna. Við það eyðilögðust mörg listaverk, eins og heil 45 ölturu. Gluggarnir fengu þó að vera í friði. Í lok [[16. öldin|16. aldar]] var kirkjuskipið stækkað. Kirkjan er helguð [[Jóhannes skírari|Jóhannesi skírara]] og heitir hún eftir honum.

*''' Gamla ráðhúsið''' í Gouda stendur eitt á aðalmarkaðstorginu. Það var reist [[1448]]-[[1450|50]] úr belgískum kalksteini. Grunnurinn stendur á sverum trjábolum sökum þess að jörðin undir húsinu er blaut. Síki voru allt í kring og varð ekki komist inn nema með brú. Síkin og brúin hurfu í upphafi [[17. öldin|17. aldar]] og fékk byggingin einnig nýja framhlið í endurreisnarstíl. Síðast var húsið gert upp [[1996]].