„Enschede“: Munur á milli breytinga

'''Enschede''' er borg í [[Holland]]i. Hún er stærsta borgin í héraðinu [[Overijssel]] með 157 þúsþúsund íbúa. Þrátt fyrir það er hún ekki höfuðborg héraðsins.

Enschede liggur nær austast í Hollandi, alveg upp við þýsku landamærin. Næstu borgir eru [[Hengelo]] til norðvesturs (10 km) og [[Gronau]] í [[Þýskaland]]i til austurs (15 km). Þrátt fyrir að vera langt inni í landi er Enschede hafnarborg, en skipaskurðurinn Twentekanaal liggur að borginni.

Enschede myndaðist á [[Miðaldir|miðöldum]] sem þýskt þorp við verslunarleiðina til [[Deventer]]. Héraðið allt var undir yfirráðum biskupanna frá [[Utrecht]] á síðmiðöldum. Það var Jan van Diest biskup sem veitti Enschede borgarréttindi [[1325]]. Í kjölfarið voru reistir varnarmúrar umhverfis borgina. Þeir voru þó ekki gerðir úr grjóti, sem var of dýrt, heldur úr moldargörðum, viðargörðum og síkjum. Þeir voru því viðkvæmir gagnvart eldi, enda brann borgin [[1517]] í stórbruna. Eftir að [[Niðurlönd]] hlutu sjálfstæði frá [[Spánn|Spáni]], mynduðust ný landamæri að þýska ríkinu. Enschede varð því hollensk borg og gengu landamærin meðfram eystri borgarmörkum. Borgin brann á ný [[1750]] og aftur [[1862]]. Seinni bruninn nær gjöreyðilagði borgina og fengu íbúarnir þá uppnefnið ''Brandstichters'' (brennuvargar). Þegar iðnvæðingin var í gangi á miðri [[19. öldin|19. öld]] flutti Bretinn Thomas Ainsworth til Enschede og hóf að byggja upp [[Vefnaður|vefnað]] þar í borg. Hráefnið var flutt inn frá Hollensku Vestur-Indíum ([[Indónesía|Indónesíu]]) og voru allt að 75 vefnaðarverksmiðjur starfandi á blómaskeiði borgarinnar. Vefnaðurinn hvarf með öllu þegar Indónesía hlaut sjálfstæði [[1947]]. Í [[Heimstyrjöldin síðari|heimstyrjöldinni síðari]] var Enschede fyrsta hollenska borgin sem Þjóðverjar hertóku er þeir réðust inn í Holland [[10. maí]] [[1940]]. Andspyrnumenn hófust þegar handa við að bjarga [[Gyðingar|gyðingum]] úr borginni. Af 1.300 gyðingum í Enschede í stríðsbyrjun tókst þeim að bjarga rúmlega 500, en það er hæsta hlutfall allra borga í Hollandi. Enschede varð oft fyrir loftárásum bandamanna, þar sem borgin lá við þýsku landamærin. Það var kanadísk hersveit sem frelsaði Enschede úr höndum nasista [[1. apríl]] [[1945]]. Í [[maí]] árið [[2000]] varð gífurleg sprenging í flugeldaverksmiðju í Enschede. 23 biðu bana og hverfið Roombeek gjöreyðilagðist.

[[Maraþonhlaup]]ið í Enschede er næstelsta slíka hlaup í [[Evrópa|Evrópu]]. Það hefur farið fram á tveggja ára fresti í borginni síðan [[1947]], en á hverju ári síðan [[1992]]. Hlaupið er bæði innanbæjar, sem og í nærsveitir og yfir til Þýskalands.

* '''Grote Kerk''' (Stóra kirkja) stendur við gamla markaðinn í miðborginni. Hún hefur staðið þar síðan á miðöldum, en var talsvert stækkuð [[1480]]. Kirkjan brann í brunanum mikla [[1862]] og var endurnýjuð í kjölfarið. Hún er vinsæl fyrir tónleikahald og giftingar. Á suðurmúr kirkjunnar er sólarúr frá [[1836]].

* '''Ríkissafnið Twente''' er listasafn fyrir eldri og nýrri listaverk, þó aðallega verk frá [[18. öldin|18. öld]]. Þar eru til sýnis ýmis málverk, teikningar, grafík, bækur og annað. Byggingin sjálf var reist [[1929]]-[[1930|30]] og er friðuð.