„Menningarleg afstæðishyggja“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
m Tók aftur breytingar 78.84.131.118 (spjall), breytt til síðustu útgáfu MerlIwBot
Ekkert breytingarágrip
Lína 1:
{{Hreingerning}}
 
Menningarleg afstæðishyggja er sú hugmynd eða hugsunarháttur að ekki sé til æðri menning heldur aðeins til öðruvísi menningmismunandi. ÞvíEkki er ekki hægt að lítalitið niður á tiltekna menningu aðeinsheldur skoðaer hanahún skoðuð og beraborin saman við sínamenningu eiginathugandans. Þetta þýðir að maður verður að neita þeim fyrirfram ákveðnu hugmyndum sem við höfum og vera með opin huga. Að hafa íopinn huga að það er ekki til rétt eða rangt heldur verðum við aðog skoða hlutina útfrá því samhengi sem þeir eru ísínu. Andstæðan við menningarlega afstæðishyggju er þjóðhverfa sem þýðir að telja sína menningu æðri öðrum og dæma aðraraðra menningarmenningu útfrá sinni eigin, ekki útfrá aðstæðum og menningunni sjálfri. Það má því sjá að menningarlegMenningarleg afstæðishyggja er því mikilvæg í hvers konar rannsóknum á menningummenningarheimum. Má jafnvel segja að þetta hugtak sé grunnhugsun í öllum rannsóknum mannfræðinga. Því oft lenda þeir í aðstæðum sem eru ólíkar því sem þeir eiga að venjast og jafnvel siðferðislega eða hugmyndafræðilega krefjandi. Má þar nefna mannfræðing sem er staddur í litlu þorpi í Afríku þar sem er verið að fara að umskera konu. Á mannfræðingurinn að reyna að stöðva athöfnina því honum þykir þaðhún rangtröng, og hann veit að sýkingar og minnkuð gleði við kynlífsathafnir gætu komið í kjölfarið. Eða á hann að sætta sig við þetta því þetta er þeirra menning og jafnvel að taka þátt að því leitileyti sem hann getur og má til að skilja athöfnina og skrá hana.
Frá fæðingu kennir þjóðfélagið okkur hvernig við eigum að gera hlutina, hvað sé rétt og hvað sé rangt. Við tileinkum okkur þessar hugmyndir og gerum að okkar eigin. Eftir því sem við eldumst verða hugmyndirnar fastmótaðri og jafnvel óhaganlegar. Slíkt getur valdið því að við höfnum hugmyndum, skoðunum og jafnvel fólki.
 
Þegar verið er að tala um að nálgast hlutina með opnum huga má spyrja hvert sé verið að fara. Mannfræðingurinn Melford Spiro skipti menningarlegri afstæðishyggju í þrjá flokka: sem gætu jafnvel útskýrt að einhverju leiti hugtakið betur. Flokkarnir voru lýsandiLýsandi afstæðishyggja, siðferðisleg afstæðishyggja og þekkingarfræðileg afstæðishyggja. Lýsandi afstæðishyggja er þegar lagt er til hliðahliðar eigið mat sjálfs síns á heiminum, uppruna sinn og menningu, þ.e. þjóðhverfuna, og litið er á málin hlutlaust. Siðferðisleg afstæðishyggja er þegar siðferðiskenndin erskiptist ekki erí gott eðaog ekki gott. Í þekkingarfræðilegþekkingarfræðilegri afstæðishyggja er engin grunnþekking, hvað við vitum og hvernig við vitum það. Líkt og má ímynda sé eru fyrstu tveir flokkarnir mikilvægir til aðstoðar mannfræðingum, og jafnvel hverjum sem er við að leggja frá sér fordóma og líta opnum augum á aðraraðra menningarmenningu. Þriðja tegundin, þekkingarleg afstæðishyggja, er aðeins erfiðaraerfiðari að meðhöndla því þar er efast um allt sem maður veit og hvernig maður viti það.
Menningarleg afstæðishyggja er sú hugmynd eða hugsunarháttur að ekki sé til æðri menning heldur sé aðeins til öðruvísi menning. Því er ekki hægt að líta niður á menningu aðeins skoða hana og bera saman við sína eigin. Þetta þýðir að maður verður að neita þeim fyrirfram ákveðnu hugmyndum sem við höfum og vera með opin huga. Að hafa í huga að það er ekki til rétt eða rangt heldur verðum við að skoða hlutina útfrá því samhengi sem þeir eru í. Andstæðan við menningarlega afstæðishyggju er þjóðhverfa sem þýðir að telja sína menningu æðri öðrum og dæma aðrar menningar útfrá sinni eigin ekki útfrá aðstæðum og menningunni sjálfri. Það má því sjá að menningarleg afstæðishyggja er mikilvæg í hvers konar rannsóknum á menningum. Má jafnvel segja að þetta hugtak sé grunnhugsun í öllum rannsóknum mannfræðinga. Því oft lenda þeir í aðstæðum sem eru ólíkar því sem þeir eiga að venjast og jafnvel siðferðislega eða hugmyndafræðilega krefjandi. Má þar nefna mannfræðing sem er staddur í litlu þorpi í Afríku þar sem er verið að fara að umskera konu. Á mannfræðingurinn að reyna að stöðva athöfnina því honum þykir það rangt, og hann veit að sýkingar og minnkuð gleði við kynlífsathafnir gætu komið í kjölfarið. Eða á hann að sætta sig við þetta því þetta er þeirra menning og jafnvel að taka þátt að því leiti sem hann getur og má til að skilja athöfnina og skrá hana.
 
Þegar verið er að tala um að nálgast hlutina með opnum huga má spyrja hvert sé verið að fara. Mannfræðingurinn Melford Spiro skipti menningarlegri afstæðishyggju í þrjá flokka sem gætu jafnvel útskýrt að einhverju leiti hugtakið betur. Flokkarnir voru lýsandi afstæðishyggja, siðferðisleg afstæðishyggja og þekkingarfræðileg afstæðishyggja. Lýsandi afstæðishyggja er þegar lagt er til hliða mat sjálfs síns á heiminum, uppruna sinn og menningu, þ.e. þjóðhverfuna og litið er á málin hlutlaust. Siðferðisleg afstæðishyggja er þegar siðferðiskenndin er ekki er gott eða ekki gott. Í þekkingarfræðileg afstæðishyggja er engin grunnþekking, hvað við vitum og hvernig við vitum það. Líkt og má ímynda sé eru fyrstu tveir flokkarnir mikilvægir til aðstoðar mannfræðingum, og jafnvel hverjum sem er við að leggja frá sér fordóma og líta opnum augum á aðrar menningar. Þriðja þekkingarleg afstæðishyggja er aðeins erfiðara að meðhöndla því þar er efast um allt sem maður veit og hvernig maður viti það.
 
Þrátt fyrir að menningarleg afstæðishyggja sé mikilvæg hjá mannfræðingum þá getur hún einnig verið mikilvæg í daglegu lífi. Má taka sem dæmi kennara sem er lítið hrifin af innflytjendum en verður að vera fordómalaus, verður að beita menningarlegri afstæðishyggju þegar hann gefur Juan litla frá Kólumbíu einkunn svo uppruni hans lækki ekki einkunina hans.
 
Menningarlegt afstæði er ekki bara orð eða óljós hugmynd heldur skýr stefna um hugsunarhátt sem er mikilvægt að temja sér. Jafnvel hjá hverjum sem er, hvort sem er hjá mannfræðingi sem er í vettvangsferð í Afríku, eða kennara sem hefur aldrei stigið fæti út fyrir íslenskt samfélag, eða gyðingur í Þriðja ríki Hitler. Að ganga inní ókunnar, eða öðruvísi, aðstæður og ætla sér ekki að dæma neitt er erfiðara en það hljómar einkum og sér í lagi þegar það sem er að gerast þar brýtur gegn þinni innstu sannfæringu. Líkt og mannfræðingur sem kemur í lítið þorp og er búinn að dvelja þar lengi og kemur þá að fyrstu fæðingunni. Barnið fæðist en með einhvern smá líkamsgalla, þá þykir það sannað að barnið sé í einhverjum tengslum við hið illa og jafnvel við djöfulinn sjálfan og verður því að bera barnið út. Mannfræðingurinn getur ekki séð að barnið sé hið illa og á því afar erfitt með að sætta sig við aðgerðir þorpsbúa.
 
Það er mikilvægt að nálgast menningaheima með opnum huga en þó verður að passa sig því að tapa ekki gagnrýnu hugsuninni því þó það sé gott að geta skoðað báðar hliðar á málinu má maður ekki missa eigin skoðanir og telja að allt sé gott og gilt þar sem það gerist í annarri menningu, þesis hugmynd er líka afstæð og því undir hverjum og einum að temja sér gagnrýna hugsun, hún hentar sumum en öðrum ekki. Að geta ekki séð hvað er rétt getur valdið því að við eigum að samþykkja þjóðernishreinsanir undir því flaggi að við séum mannfræðingar og okkar menningarlega afstæðishyggja neiti okkur um að taka ákvarðanir gegn því sem gerist utan menningu okkar?