|
You are very stupid, I will kill you and I WISH '''UNLIMITED BLOCK'''.
{{Land
|nafn_á_frummáli = République française <br /> Lýðveldið Frakkland
|nafn_í_eignarfalli = Frakklands
|fáni = Flag of France.svg
|skjaldarmerki = Armoiries_république_française.svg
|kjörorð = Liberté, Égalité, Fraternité<br />([[franska]]: Frelsi, jafnrétti og bræðralag)
|staðsetningarkort = EU location FRA.png
|tungumál = [[Franska]]
|höfuðborg = [[París]]
|stjórnarfar = [[Lýðveldi]]
|titill_leiðtoga = [[Forseti Frakklands|Forseti]]<br />[[Forsætisráðherra Frakklands|Forsætisráðherra]]
|nöfn_leiðtoga = [[Nicolas Sarkozy]]<br />[[François Fillon]]
|staða = Stofnun
|atburður1 = [[Verdun-samningurinn]]
|dagsetning1 = 843
|atburður2 = Núgildandi stjórnarskrá
|dagsetning2 = 1958
|ESBaðild=[[25. mars]] [[1957]]
|stærðarsæti = 47
|flatarmál = 674.843
|flatarmál_magn = 1 E11
|hlutfall_vatns = 0,26
|mannfjöldaár = 2007
|mannfjöldasæti = 20
|fólksfjöldi = 64.102.140
|VLF_ár = 2005
|VLF = 1.830.000
|VLF_sæti = 7
|VLF_á_mann = 29.316
|VLF_á_mann_sæti = 20
|VÞL = {{ágóði}} 0,942
|VÞL_sæti = 16
|íbúar_á_ferkílómetra = 113
|gjaldmiðill = [[Evra]]
|tímabelti = [[UTC]]+1 (UTC+2 [[Evrópskur sumartími|á sumrin]])
|þjóðsöngur = [[La Marseillaise]]
|tld = fr
|símakóði = 33
|}}
'''Lýðveldið Frakkland''' eða '''Frakkland''' ([[franska]] ''République française'' eða ''France'') er land í Vestur-[[Evrópa|Evrópu]] sem nær frá Miðjarðarhafi í suðri að [[Ermarsund]]i í norðri og frá [[Rín (fljót)|Rín]] í austri að [[Atlantshaf]]i í vestri. Vegna lögunar landsins gengur það oft undir heitinu „sexhyrningurinn“ (fr. ''Hexagone'') hjá Frökkum sjálfum. Í Evrópu á Frakkland landamæri að [[Belgía|Belgíu]], [[Lúxemborg]], [[Þýskaland]]i, [[Sviss]], [[Ítalía|Ítalíu]], [[Mónakó]], [[Spánn|Spáni]] og [[Andorra]], en [[handanhafssýsla|handanhafssýslur]] þess í öðrum heimsálfum eiga landamæri að [[Brasilía|Brasilíu]], [[Súrínam]] og [[Hollensku Antillaeyjar|Hollensku Antillaeyjum]]. Landið tengist [[Bretlandseyjar|Bretlandseyjum]] gegnum [[Ermarsundsgöng]]in.
Frakkland er meðlimur í Evrópusambandinu og NATO og á fast sæti í [[Öryggisráðið|Öryggisráði]] [[Sameinuðu þjóðirnar|Sameinuðu þjóðanna]].
== Landlýsing ==
[[Mynd:France radar 2.jpg|left|thumb|250px|Ratsjármynd Frakklands.]]
[[Meginland]] Frakklands (fr. ''France métropolitaine'') liggur í Vestur-Evrópu, en ríkinu tilheyra einnig landsvæði í Norður-Ameríku, á Antillaeyjum, í Suður-Ameríku, í Indlandshafi, í Kyrrahafi bæði norðan og sunnan miðbaugs og á Suðurskautslandinu. Landamæri Frakklands í Evrópu eru 2970 km að lengd og snúa að eftirtöldum átta ríkjum: [[Spánn|Spáni]] (650 km), [[Belgía|Belgíu]] (620 km), [[Sviss]] (572 km), [[Ítalía|Ítalíu]] (515 km), [[Þýskaland]]i (450 km), [[Lúxemborg]] (73 km), [[Andorra]] (57 km) og [[Mónakó]] (4,5 km). Í Suður-Ameríku á [[Franska Gíana]] landamæri að [[Brasilía|Brasilíu]] (580 km) og [[Súrínam]] (520 km). [[Saint-Martin-ey]] í [[Antillaeyjar|Antillaeyjaklasanum]] skiptist milli Frakklands og Hollands. Loks gera Frakkar tilkall til svonefndrar [[Terre Adélie]] á Suðurskautslandinu en það svæði er landlukt og umkringt af landsvæði sem Ástralar gera tilkall til. Stjórnsýsla á þessum yfirráðasvæðum Frakklands er með ýmsum hætti og ganga þau eftir því undir fjölbreytilegum nöfnum, allt frá „handanhafssýslu“ til „handanhafssvæðis“.
Meginland Frakklands einkennist af mjög fjölbreyttu landslagi, allt frá flatlendinu með norður- og vesturströndinni að fjallakeðjunum í suðaustri ([[Alparnir|Ölpunum]]) og suðvestri ([[Pýreneafjöll]]um). Í frönsku ölpunum er hæsti fjallstindur í vestanverðri Evrópu, [[Mont Blanc]], sem er talinn 4810 m. Í landinu er víða fjalllendi sem er eldra að uppruna, til að mynda [[Franska miðfjalllendið|miðfjalllendið]] (''Massif central''), [[Júrafjöll]], [[Vogesafjöll]] og loks [[Ardennafjöll]] sem eru bæði klettótt og vaxin þéttum skógi. Frakkar njóta þess einnig að eiga mikið kerfi vatnsfalla en helstu fljótin eru [[Leira (fljót)|Leira]], [[Rón]] (kemur upp í Sviss), [[Garonne]] (kemur upp á [[Spáni]]), [[Signa (á)|Signa]] og nokkur hluti árinnar [[Rín (fljót)|Rín]], en einnig [[Somme]] og [[Vilaine]]. [[Meuse]] er eina stórfljótið í Frakklandi sem hefur ekki verið aðlagað skipaumferð.
Vegna mikils fjölda franskra yfirráðasvæða um allan heim sem snúa að [[haf]]i ræður Frakkland yfir annarri stærstu [[efnahagslögsaga|efnahagslögsögu]] heims á eftir Bandaríkjunum, samtals mælist hún 11.035.000 km².
== Saga ==
{{Aðalgrein|Saga Frakklands}}
Frakkland nútímans tekur yfir svipað svæði og hið forna hérað [[Gallía]] þar sem [[Gallar]] bjuggu en þeir voru [[Keltar|keltnesk]] þjóð. Á fyrstu öld fyrir Krist var Gallía innlimuð í [[Rómaveldi]] og tóku íbúarnir upp latneska tungu og menningu. [[Kristni]] skaut rótum í landinu á annarri og þriðju öld eftir Krist. Á fjórðu öld tóku [[Germanir|germanskir]] ættflokkar að streyma yfir [[Rín (fljót)|Rín]] sem markaði austurlandamæri Gallíu. Í þeim hópi voru [[Frankar]] mest áberandi en af þeim er nafn Frakklands dregið.
Samfelld tilvist Frakklands sem sérstaks ríkis er talin hefjast á 9. öld þegar Frankaveldi [[Karlamagnús]]ar skiptist í vestur- og austurhluta. Austurhlutinn náði þá yfir það svæði sem nú er [[Þýskaland]] og er þessi skipting oft einnig talin marka upphaf Þýskalands.
Frakkland var [[konungsríki]] allt til ársins [[1792]] þegar [[lýðveldi]] var komið á í kjölfar [[Franska byltingin|frönsku byltingarinnar]].
[[Napóleon Bónaparte]] náði svo undirtökum í lýðveldinu og lýsti sjálfan sig [[Keisari|keisara]] [[1799]]. Napóleon lagði undir sig stóran hluta Evrópu með landvinningum og með því að koma skyldmennum til áhrifa í mörgum konungsríkjum þess tíma. Napóleon var settur af árið [[1815]] og lýðveldi var endurreist. Það var svo afnumið með öðru keisaraveldinu og því komið á aftur með þriðja lýðveldinu [[1870]]. Í síðari heimsstyrjöldinni hernámu Þjóðverjar norðanvert Frakkland, en svonefnd [[Vichystjórnin|Vichystjórn]] stýrði suðurhlutanum. Að stríðinu loknu var stofnsett svokallað fjórða lýðveldi sem varð loks fimmta lýðveldið með stjórnskipunarbreytingum sem samþykktar voru í þjóðaratkvæðagreiðslu árið 1958.
Frakkland var meðal sigurvegara í [[Fyrri heimsstyrjöld|fyrri]] og [[Seinni heimsstyrjöld|seinni]] heimsstyrjöldinni en hafði enga burði eftir stríðin til að viðhalda stórveldisstöðu sinni í heiminum.
Eftir stríðið hafa tekist sættir með Frökkum og Þjóðverjum og hefur samvinna þessara þjóða verið kjarninn í stofnunum eins og Evrópusambandinu en Frakkar hafa verið hvað harðastir stuðningsmenn þess að auka Evrópusamstarfið á sviði stjórnmála, varnar- og öryggismála.
== Stjórnsýslustig ==
{{location map start |Frakkland |float=right |width=400}}
{{location map marker |Frakkland |lat=48.5 |long=7.5 |label=<small>[[Elsass]] |position=right}}
{{location map marker |Frakkland |lat=44.583333 |long=0 |label= [[Akvitanía]] |position=bottom}}
{{location map marker |Frakkland |lat=45.333333 |long=3 |label= [[Auvergne]] |position=bottom}}
{{location map marker |Frakkland |lat=49 |long=-1 |label= [[Basse-Normandie]] |position=left}}
{{location map marker |Frakkland |lat=47 |long=4.5 |label= [[Búrgund]] |position=bottom}}
{{location map marker |Frakkland |lat=48 |long=-3 |label= [[Bretanía]] |position=bottom}}
{{location map marker |Frakkland |lat=47.5 |long=1.75 |label= [[Centre]] |position=bottom}}
{{location map marker |Frakkland |lat=49 |long=4.5 |label= [[Champagne-Ardenne]] |position=bottom}}
{{location map marker |Frakkland |lat=42.15 |long=9.083333 |label= [[Korsíka]] |position=bottom}}
{{location map marker |Frakkland |lat=47 |long=6 |label= [[Franche-Comté]] |position=right}}
{{location map marker |Frakkland |lat=49.5 |long=1 |label= [[Haute-Normandie]] |position=bottom}}
{{location map marker |Frakkland |lat=48.5 |long=2.5 |label= [[Île-de-France]] |position=bottom}}
{{location map marker |Frakkland |lat=43.666667 |long=3.166667 |label= [[Languedoc-Roussillon]] |position=bottom}}
{{location map marker |Frakkland |lat=45.68795 |long=1.620483 |label= [[Limousin]] |position=bottom}}
{{location map marker |Frakkland |lat=49 |long=6 |label= [[Lorraine]] |position=right}}
{{location map marker |Frakkland |lat=43.5 |long=1.333333 |label= [[Midi-Pyrénées]] |position=left}}
{{location map marker |Frakkland |lat=50.466667 |long=2.716667 |label= [[Nord-Pas-de-Calais]] |position=left}}
{{location map marker |Frakkland |lat=47.21806 |long=-1.55278 |label= [[Pays de la Loire]] |position=right}}
{{location map marker |Frakkland |lat=49.5 |long=2.833333 |label= [[Picardie]] |position=bottom}}
{{location map marker |Frakkland |lat=46.083333 |long=0.166667 |label= [[Poitou-Charentes]] |position=left}}
{{location map marker |Frakkland |lat=44 |long=6 |label= [[Provence-Alpes-Côte d'Azur]] |position=bottom}}
{{location map marker |Frakkland |lat=45.5 |long=6 |label= [[Rhône-Alpes]]</small>|position=bottom}}
{{location map end |Frakkland|caption= Héruðin 22 á meginlandi Frakklands}}
Stjórnsýslustig í Frakklandi eru mörg. Landið skiptist í 26 [[Héruð í Frakklandi|héruð]] (fr. ''régions'') og liggja 22 þeirra á meginlandi Frakklands (eitt þeirra er eyjan [[Korsíka]] en hin 21 liggja á meginlandi Evrópu) en fjögur eru svonefnd „handanhafshéruð“ (fr. ''régions d'outre-mer''). Héruðin skiptast síðan í 100 [[Sýslur í Frakklandi|sýslur]]. Þær eru tölusettar (í stórum dráttum eftir stafrófsröð) og ráðast póstnúmer, [[skráningarnúmer]] ökutækja og fleira af því.
Sýslunum er skipt í 342 svonefnd [[Arrondissement í Frakklandi|''arrondissements'']] en þau hafa enga kjörna fulltrúa og þjóna einvörðungu tæknilegu hlutverki í skipulagi ríkisstofnana. ''Arrondissements'' skiptast í 4.035 [[Kantónur í Frakklandi|kantónur]] (fr. ''cantons'') sem eru fyrst og fremst kosningakjördæmi. Loks skiptast ''arrondissements'' einnig í
36.682 [[Sveitarfélög í Frakklandi|sveitarfélög]] (fr. ''communes'') með kjörinni stjórn.
Héruð, sýslur og sveitarfélög kallast einu nafni „[[umdæmi]]“ (fr. ''collectivités territoriales
'), en það merkir að þau hafa á að skipa bæði kjörnum fulltrúum og framkvæmdavaldi ólíkt því sem gildir um ''arrondissements'' og kantónur. Til ársins 1940 voru ''arrondissements'' einnig umdæmi með kjörinni stjórn, en kosningar til þeirra lögðust af á tímum [[Vichy-stjórnin|Vichy-stjórnarinnar]] og voru svo aflagðar samkvæmt stjórnarskrá [[Fjórða lýðveldið í Frakklandi|fjórða lýðveldisins]] árið 1946. Upphaflega voru kantónurnar einnig umdæmi með kjörnum fulltrúum.
Fjórar sýslnanna eru svonefndar „[[handanhafssýsla|handanhafssýslur]]“ (fr. ''départements d'outre-mer'') er falla saman við handanhafshéruðin fjögur. Þau eru fullgildur hluti Frakklands (og þar með [[Evrópusambandið|Evrópusambandsins]]) og njóta þannig í flestum atriðum sömu stöðu og meginlandssýslur Frakklands.
Auk héraðanna 26 og sýslnanna 100 tilheyra Frakklandi fjögur „[[handanhafsumdæmi]]“ (fr. ''collectivités d'outre-mer''), eitt umdæmi sem sérstakar reglur gilda um ([[Nýja-Kaledónía]]) og eitt [[„handanhafssvæði“]] (fr. ''territoire d'outre-mer''). Handanhafsumdæmi og handanhafssvæði tilheyra Frakklandi sem ríki en ekki Evrópusambandinu og tollabandalagi þess. Á frönskum yfirráðasvæðum í Kyrrahafi er þannig enn í gildi svonefndur [[Kyrrahafsfranki]], en verðgildi hans er tengt gengi [[evra|evru]]. Í handanhafssýslunum (-héruðunum) fjórum var áður notaður franskur franki og nú evra.
Auk þessa ráða Frakkar enn allmörgum eyjum í Indlandshafi þar sem byggð er ekki samfelld.
== Lýðfræði ==
{{Aðalgrein|Lýðfræði Frakklands}}
=== Mannfjöldi ===
Íbúafjöldi í Frakklandi er um 63 milljónir (2006). [[Manntal]] fór fram með reglulegu millibili frá árinu 1801 en frá árinu 2004 hefur mannfjöldaskráin verið haldin óslitið.
Fjölgun íbúa í Frakklandi er einhver sú mesta í Evrópu og stafar það bæði af tiltölulega hárri fæðingatölu og miklum fjölda innflytjenda. Engu að síður fjölgar öldruðum í Frakklandi hlutfallslega mjög ört vegna hækkandi meðalaldurs og sökum þess að fjölmennar kynslóðir eftirstríðsáranna eru nú farnar að bætast í þann hóp.
{| border="0" width="100%"
|
[[Mynd:france cities.png|thumb|left|230px|Borgarsvæði í Frakklandi með 100 000 íbúum eða fleiri]]
|[[Mynd:France demographie.png|thumb|400px|right|Mannfjöldaþróun milli áranna [[1961]] og [[2003]] (tölurnar eru fengnar frá [[Matvæla- og landbúnaðarstofnun Sameinuðu þjóðanna|FAO]], 2005). Tölurnar gefa til kynna þúsundir íbúa.]]
|}
=== Trúarbrögð ===
Eins og í ýmsum öðrum Evrópuríkjum telst ekki við hæfi í Frakklandi að ríkið grennslist fyrir um trúarlíf þegnanna. Ýmsar sjálfstæðar stofnanir stunda þó slíkar rannsóknir. Meðal annars fer fram á þriggja ára fresti könnun á vegum stofnunarinnar CSA. Samkvæmt könnun frá árinu 2004, sem náði til úrtaks 18.068 Frakka, segjast 64,3% [[Rómversk-kaþólska kirkjan|kaþólskrar trúar]] en 27% segjast vera [[Guðleysi|guðleysingjar]]. Hlutfall kaþólskra hafði þá fallið úr 69% á þremur árum. Þannig teljast um 30 milljónir fullorðinna Frakka kaþólskrar trúar en fjórar milljónir alls tilheyra öðrum trúarbrögðum, fyrst og fremst [[íslam]] og mótmælendakirkjum. Flestir hinna kaþólsku segjast ekki leggja rækt við trúna.
Samkvæmt könnun á vegum stofnunarinnar IFOP, sem fram fór í apríl árið 2004, segjast 44% Frakka [[Trúleysi|ekki trúaðir]]. Árið 1947 var sá hópur ekki nema 20% þjóðarinnar.
== Menning ==
{{Aðalgrein|Frönsk menning}}
=== Bókmenntir ===
{{Aðalgrein|Franskar bókmenntir}}
[[Mynd:Molière - Nicolas Mignard (1658).jpg|thumb|upright|[[Molière]] er vinsælasta gamanleikaskjáld Frakka.<ref>[http://www.comedie-francaise.fr/histoire-et-patrimoine?id=525 „Auteurs et répertoires“] - Opinber síða Comédie Française</ref>]]
Elstu bókmenntir Frakka voru samdar á [[Miðaldir|miðöldum]] en þá var ekkert eitt tungumál talað á því landsvæði sem í dag tilheyrir Frakklandi. [[Franska]] var enn að verða til úr [[Latína|latínu]] snemma á miðöldum og ýmsar mállýskur voru talaðar en engin réttritun. Höfundar franskra mimðaldabókmennta eru ókunnir, sem sem höfundar verkanna ''[[Tristan og Ísold]]'' og ''[[Lancelot og hið heilaga gral]]''. Ýmiss franskur miðaldakveðskapur sótti innblástur til þjóðsagna, til dæmis [[Rolandskvæði]]. „Roman de Renart“, sem [[Perrout de Saint Cloude]] samdi árið 1175, segir söguna af [[Reynard]] (refinum) og er annað dæmi um snemmfranskar bókmenntir. Nöfn nokkurra höfunda eru þekkt, þar á meðal [[Chrétien de Troyes]] og [[Vilhjálmur 9. af Aquitaniu]], sem ritaði á [[Okkitíska|okkitísku]].
[[Mynd:Bonnat Hugo001z.jpg|thumb|left|upright|left|[[Victor Hugo]] er meðal mikilvægustu skáldsagnahöfunda og skálda Frakka og er stundum talinn merkasti höfundur Frakka fyrr og síðar.<ref>{{[http://www.lecavalierbleu.com/images/30/extrait_75.pdf „Victor Hugo est le plus grand écrivain français“]}}</ref>]]
[[François Rabelais]] var mikilvægur höfundur á [[16. öldin|16. öld]] og hafði töluverð áhrif á orðaforða og myndmál nútíma frönsku. Á [[17. öldin|17. öld]] höfðu leikrit eftir [[Pierre Corneille]], [[Jean Racine]] og Molière, sem og [[siðfræði]]leg og [[heimspeki]]leg rit eftir [[Blaise Pascal]] og [[René Descartes]] mikil áhrif á frönsku yfirstéttina og urðu enn fremur mikilvægar fyrirmyndir næstu kynslóða franskra rithöfunda, þar á meðal fyrir höfunda á borð við [[Jean de La Fontaine]], sem var mikilvægt skáld á 17. öld.
Franskar bókmenntir og kveðskapur stóðu í miklum blóma á [[18. öldin|18.]] og [[19. öldin|19. öld]]. Á 18. öld voru til að mynda að störfum rithöfundar eins og [[Voltaire]], [[Denis Diderot]] og [[Jean-Jacques Rousseau]], sem allir fengust við heimspeki. [[Charles Perrault]] var mikilvirkur höfundur barnabókmennta og skrifaði til dæmis víðkunnar sögur svo sem um [[stígvélaði kötturinn|stígvélaða köttinn]], [[Öskubuska|Öskubusku]], [[Þyrnirós]] og [[Bláskeggur|Bláskegg]].
[[Mynd:Charles Baudelaire2.jpg|thumb|upright|[[Charles Baudelaire]], 19. aldar rithöfundur, skáld og þýðandi.]]
Við upphaf 19. aldarinnar var [[táknsæisstefna]]n mikilvæg hreyfing í frönskum bókmenntum en til hennar heyrðu meðal annarra skáld á borð við [[Charles Baudelaire]], [[Paul Verlaine]] og [[Stéphane Mallarmé]].<ref>[http://users.skynet.be/litterature/symbolisme/symbolismefrancais.htm „Le symbolisme français“]</ref> Á 19. öld voru einnig að störfum rithöfundarnir [[Victor Hugo]] (''[[Vesalingarnir]]'' og ''[[Hringjarinn í Notre-Dame]]''), [[Alexandre Dumas]] (''[[Skytturnar þrjár]]'' og ''[[Greifinn af Monte-Cristo]]'') og [[Jules Verne]] (''[[Sæfarinn: Ferðin kring um hnöttinn neðansjávar]]'' og ''[[Leyndardómar Snæfellsjökuls]]''). Sá síðastnefndi var mikilvægur brautryðjandi [[Vísindaskáldskapur|vísindaskáldskapar]]. Meðal annarra skáldsagnahöfunda 19. aldar má nefna [[Émile Zola]], [[Honoré de Balzac]], [[Guy de Maupassant]], [[Théophile Gautier]] og [[Stendhal]].
[[Prix Goncourt]] eru frönsk bókmenntaverðlaun sem voru fyrst veitt árið [[1903]].<ref>[http://www.academie-goncourt.fr/?article=1229174089 „La première Académie Goncourt“] - [http://www.academie-goncourt.fr/? Opinber síða l'Académie Goncourt]</ref> Meðal mikilvægra rithöfunda [[20. öldin|20. aldar]] má nefna [[Marcel Proust]], [[Louis-Ferdinand Céline]], [[Albert Camus]] og [[Jean-Paul Sartre]]. [[Antoine de Saint Exupéry]] samdi ''[[Litli prinsinn|Litla prinsinn]]'', sem hefur áratugum saman notið vinsælda sem barnabók en einning meðal fullorðinna.<ref>[http://www.completelynovel.com/books/50599 „The Little Prince“] - Completely Novel</ref>
Lengst af á 20. öld áttu Frakkar fleiri nóbelsverðlaunahafa í bókmenntum en nokkur önnur þjóð.<ref>[http://www.idsia.ch/~juergen/lit.html „National Literature Nobel Prize shares 1901-2009 by citizenship at the time of the award“] og [http://www.idsia.ch/~juergen/litnat.html „National Literature Nobel Prize shares 1901-2009 by country of birth“]. Frá Jürgen Schmidhuber (2010), [http://www.idsia.ch/~juergen/nobelshare.html „Evolution of National Nobel Prize Shares in the 20th Century“] á [http://arxiv.org/abs/1009.2634 arXiv:1009.2634v1]</ref>
=== Myndlist ===
{{Aðalgrein|Frönsk myndlist}}
[[Mynd:Claude Monet 023.jpg|thumb|upright|[[Claude Monet]] var upphafsmaður [[Impressjónismi|impressjónismans]] á 19. öld (''Femme avec un parasol'' frá 1886, á [[Musée d'Orsay]]).]]
Upphaf franskrar myndlistar var undir töluverðum áhrifum frá [[Ítölsk myndlist|ítalskri myndlist]]. Frægustu tveir myndlistarmenn Frakka á [[Endurreisnin|endurreisnartímanum]] voru [[Nicolas Poussin]] og [[Claude Lorrain]], sem báðir bjuggu á [[Ítalía|Ítalíu]]. Forsætisráðherra [[Loðvík 14.|Loðvíks 14.]], [[Jean-Baptiste Colbert]], stofnaði árið [[1648]] [[Konunglega myndlistarakademían|Konunglegu myndlistarakademíuna]] til að styðja við listamenn og árið [[1666]] stofnaði hann [[Franska akademían í Róm|Frönsku akademíuna í Róm]], sem starfar enn. Henni var ætlað að styrkja tengslin við ítalska listamenn. Frönsk myndlist fylgdi einnig þróun ítalskrar myndlistar í áttina að rókókóstíl [[18. öldin|18. aldarinnar]] en hann sótti innblástur til gamals barokkstíls. Verk hirðlistamanna, svo sem [[Antoine Watteau|Antoines Watteau]], [[François Boucher]] og [[Jean-Honoré Fragonard|Jean-Honorés Fragonard]] voru dæmigerð fyrir ríkjandi stíl. Með [[Franska byltingin|frönsku byltingunni]] komu ýmsar breytingar en [[Napóleon Bónaparte]] hafði dálæti af [[Nýklassískur stíll|nýklassískum stíl]], til dæmis í verkum [[Jacques-Louis David]]. Um miðja [[19. öldin|19. öld]] var ríkjandi stefna í fyrstu [[rómantík]], eins og fram kom í verkum [[Théodore Géricault|Théodores Géricault]] og [[Eugène Delacroix|Eugènes Delacroix]], og síðar meira raunsæi eins og verk [[Camille Corot|Camilles Corot]], [[Gustave Courbet|Gustaves Courbet]] og [[Jean-François Millet]] bera vitni um.
Á síðari hluta 19. aldar varð Frakkland að miðstöð lista og listsköpunar og þar urðu til nýjar stefnur í myndlist, þar á meðal [[impressjónismi]] en meðal frægustu myndlistarmanna þeirrar stefnu voru [[Camille Pissarro]], [[Édouard Manet]], [[Edgar Degas]], [[Claude Monet]] og [[Auguste Renoir]].<ref>[http://www.nationalgallery.org.uk/paintings/learn-about-art/guide-to-impressionism/guide-to-impressionism „Guide to Impressionism“]</ref> Önnur kynslóð impressjónískra myndlistarmanna var einnig framúrstefnuleg en til þeirrar kynslóðar teljast myndlistarmennirnir [[Paul Cézanne]], [[Paul Gauguin]], [[Toulouse-Lautrec]] og [[Georges Seurat]].<ref>[http://www.rfi.fr/actufr/articles/063/article_34792.asp „Le néo-impressionnisme de Seurat à Paul Klee“] 15. mars 2005.</ref> Til [[Expressjónismi|expressjónismans]], sem naut vinsælda snemma á [[20. öldin]]ni, heyrðu [[Henri Matisse]], [[André Derain]] og [[Maurice de Vlaminck]].<ref>[http://www.nga.gov/feature/artnation/fauve/index.shtm „The Fauves“]</ref> En á fyrri hluta 20. aldar var [[kúbismi]] einnig að ryðja sér til rúms. Hann varð til í verkum [[Georges Braque]] og spánska listamansins [[Pablo Picasso|Pablos Picasso]], sem bjó í París. Margir aðrir erlendir listamenn settust að í París, svo sem [[Vincent van Gogh]], [[Marc Chagall]] og [[Wassily Kandinsky]].
Mörg listasöfn í Frakklandi sérhæfa sig í myndlist. Mikill fjöldi frægra málverka frá því á 18. öld eða fyrr er til sýnis á ríkisrekna listasafninu [[Louvre]] í París, þar á meðal [[Mona Lisa]]. [[Louvre-höll]] hefur lengi verið listasafn Orsay-safnið var vígt í gamalli lestarstöð ([[Gare d'Orsay]]) árið 1986, þegar mikil uppstokkun átti sér stað í skipulagi listasafna hins opinbera. Frönskum málverkum frá síðari hluta 19. aldar var safnað saman, einkum impressjónískum og expressjónískum verkum.<ref>Musée d'Orsay (opinber vefsíða), Saga safnsins - [http://www.musee-orsay.fr/en/collections/history-of-the-museum/home.html „From station to museum“]</ref><ref>Musée d'Orsay (opinber vefsíða), Saga safnsins - [http://www.musee-orsay.fr/en/collections/history-of-the-collections/painting.html „History of the painting collection“]</ref> Nútímalist er til sýnis á [[Musée National d'Art Moderne]], sem flutti árið 1976 til [[Centre Georges Pompidou]]. Þessi þrjú söfn taka á móti um það bil 17 milljónum gesta á ári hverju.<ref>[http://www.tourisme.gouv.fr/stat_etudes/memento/2009/sites.pdf „Sites touristiques en France“] síða 2: „Palmarès des 30 premiers sites culturels (entrées comptabilisées)“</ref> Meðal annarra opinberra myndlistarsafna má nefna [[Grand Palais]] (1,3 milljónir gesta árið 2008) en einnig eru mörg listasöfn í eigu borga og bæjarfélaga og er [[Musée d'Art Moderne de la Ville de Paris]] vinsælast þeirra með um átta hundruð þúsund gesti á ári (2008).
=== Tónlist ===
{{Aðalgrein|Frönsk tónlist}}
Saga franskrar tónlistar nær aftur til [[Miðaldir|miðalda]] en stóð þó í mestum blóma á [[17. öldin|17. öld]] þökk sé [[Loðvík 14.|Loðvíki 14.]], sem réð fjölda tónlistarmanna og tónskálda við hirð sína. Frægustu tónskáld þessa tíma voru meðal annarra [[Marc-Antoine Charpentier]], [[François Couperin]], [[Michel-Richard Delalande]], [[Jean-Baptiste Lully]] og [[Marin Marais]]. Allir voru þeir við hirð konungs. Að Loðvíki 14. látnum fataðist franskri tónlist flugið en á næstu öld öðlaðist [[Jean-Philippe Rameau]] þó nokkra frægð og er enn í dag meðal þekktustu tónskálda Frakklands. Klassísk tónlist náði aftur fyrri hæðum á [[19. öldin|19.]] og [[20. öldin|20. öld]] við lok rómantíska tímabilsins. Í fyrstu bar mest á óperutónskáldum á borð við [[Hector Berlioz]], [[Georges Bizet]], [[Gabriel Fauré]], [[Charles Gounod]], [[Jacques Offenbach]], [[Édouard Lalo]], [[Jules Massenet]] og [[Camille Saint-Saëns]]. Þetta tímabil var gullöld óperunnar. Á eftir fylgdu forverar nútíma klassískrar tónlistar með þá [[Érik Satie]] og [[Francis Poulenc]] og umfram allt [[Maurice Ravel]] og [[Claude Debussy]] fremsta í fylkingu.<ref>NPR, [http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=4957580 „Debussy's 'La Mer' Marks 100th Birthday“], 14. október 2005.</ref><ref>NPR, [http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=92338564 „Debussy's Musical Game of Deception“], 12. júlí 2008.</ref><ref>Classic fM, [http://www.classicfm.co.uk/music/composers/c-g/claude-debussy/ „Biography of Claude Debussy“].</ref><ref>Classic fM, [http://www.classicfm.co.uk/music/composers/n-r/maurice-ravel/ „Biography of Maurice Ravel“]</ref> Um miðja 20. öldina lögðu tónskáldin [[Maurice Ohana]], [[Pierre Schaeffer]] og [[Pierre Boulez]] sitt af mörkum til þróunar klassískrar tónlistar.<ref>NPR, [http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=126668117 „Composer-Conductor Pierre Boulez At 85“], 24. maí 2010.</ref>
[[Mynd:DaftAlive.jpeg|thumb|[[Daft Punk]], frumkvöðlar franskrar [[hústónlist]]ar.]]
Frönsk tónlist var svo fyrir miklum áhrifum frá [[popptónlist]] og [[rokktónlist]] um miðja 20. öld. Enda þótt tónlist frá enskumælandi löndum yrði vinsæl í Frakklandi hefur [[frönsk popptónlist]], þekkt sem ''[[chanson française]]'', ætíð notið mikilla vinsælda. Meðal mikilvægustu tónlistarmanna Frakka á 20. öld má nefna [[Edith Piaf]], [[Georges Brassens]], [[Léo Ferré]], [[Charles Aznavour]] og [[Serge Gainsbourg]]. Þótt fáar rokkhljómsveitir séu í Frakklandi samanborið við enskumælandi lönd,<ref>[[Radio France Internationale|RFI Musique]], [http://www.rfimusique.com/siteen/biographie/biographie_6049.asp „Biography of Noir Désir“], mars 2009 : „Rokktónlist er Frökkum framandi. Þetta er rómanskt land með meiri áhuga á kveðskap og melódíu og hefur alið fáa hæfileikaríka rokktónlistarmenn. Rokktónlist hefur annað og engilsaxneskara innihald.“</ref> hafa hljómsveitir á borð við [[Noir Désir]], [[Mano Negra]], [[Niagara (hljómsveit)|Niagara]] og [[Rita Mitsouko]] og nýverið [[Superbus (hljómsveit)|Superbus]], [[Phoenix (hljómsveit)|Phoenix]] og [[Gojira]]<ref>France Diplomatie, [http://www.diplomatie.gouv.fr/en/france_159/culture-and-media_6819/culture_6874/music_5335/french-music-has-the-whole-planet-singing_13031.html „French music has the whole planet singing“], júní 2009.</ref> náð alþjóðlegum vinsældum. Meðal annarra franskra tónlistarmanna sem hafa notið vinsælda víða um heim má nefna söngkonurnar [[Mireille Mathieu]] og [[Mylène Farmer]], [[raftónlist]]armennina [[Jean-Michel Jarre]], [[Laurent Garnier]], [[Bob Sinclar]] og [[David Guetta]]. Á [[1991-2000|tíunda áratug]] síðustu aldar og [[2001-2010|fyrsta áratug]] þessarar aldar hafa raftónlistarhljómsveitirnar [[Daft Punk]], [[Justice (hljómsveit)|Justice]] og [[Air (hljómsveit)|Air]] einnig náð vinsældum víða um heim og átt sinn þátt í að auka vinsældir raftónlistar um heim allan.<ref>''The Telegraph'', [http://www.telegraph.co.uk/culture/music/3669339/Daft-Punk-Behind-the-robot-masks.html „Daft Punk: Behind the robot masks“], 17. nóvember 2007 : „Daft Punk var á margan hátt ábyrg fyrir því að kastljósið beindist að nýrri, svalri neðanjarðartónlist í Frakklandi seint á tíunda áratugnum, þar á meðal að hljómsveitum á borð við Air, og hafa haft ómæld áhrif á núverandi kynslóð plötusnúða um heim allan.“</ref><ref>[[BBC News]], [http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/1721450.stm „The return of French pop music“], 20. desember 2001.</ref>
== Neðanmálsgreinar ==
<div class="references-small"><references/></div>
== Heimildir ==
* {{wpheimild | tungumál = En | titill = France | mánuðurskoðað = 5. júlí | árskoðað = 2006}}
* {{wpheimild | tungumál = Fr | titill = France | mánuðurskoðað = 5. júlí | árskoðað = 2006}}
* Orðabók franska-íslenska: [http://www.dicovia.com/dico/francais-islandais/lettre-A/120-179 Orðabók]
== Tenglar ==
{{Commons|France|Frakklandi}}
* {{Vísindavefurinn|5084|Hvað er Frakkland mörgum sinnum stærra en Ísland?}}
* {{Vísindavefurinn|7361|Hverjar eru fimm helstu borgir Frakklands?}}
{{Héruð Frakklands}}
{{Evrópa}}
{{Evrópusambandið}}
{{Evrópuráðið}}
{{Atlantshafsbandalagið}}
{{Efnahags- og framfarastofnunin}}
{{G-20}}
{{Gæðagrein}}
{{Tengill ÚG|fr}}
{{Tengill ÚG|eo}}
{{Tengill ÚG|ceb}}
[[Flokkur:Frakkland]]
[[Flokkur:Evrópusambandslönd]]
{{Tengill GG|es}}
[[kbd:Фрэндж]]
[[ltg:Praņceja]]
[[ace:Peurancih]]
[[af:Frankryk]]
[[als:Frankreich]]
[[am:ፈረንሣይ]]
[[an:Francia]]
[[ang:Francland]]
[[ar:فرنسا]]
[[arc:ܦܪܢܣܐ]]
[[arz:فرنسا]]
[[ast:Francia]]
[[ay:Phransiya]]
[[az:Fransa]]
[[ba:Франция]]
[[bar:Frankreich]]
[[bat-smg:Prancūzėjė]]
[[bcl:Pransya]]
[[be:Францыя]]
[[be-x-old:Францыя]]
[[bg:Франция]]
[[bi:Franis]]
[[bjn:Parancis]]
[[bm:Franse]]
[[bn:ফ্রান্স]]
[[bo:ཧྥ་རན་སི།]]
[[bpy:ফ্রান্স]]
[[br:Bro-C'hall]]
[[bs:Francuska]]
[[bug:Perancis]]
[[ca:França]]
[[cdo:Huák-guók]]
[[ce:Франци]]
[[ceb:Pransiya]]
[[ckb:فەڕەنسا]]
[[co:Francia]]
[[crh:Frenkistan]]
[[cs:Francie]]
[[csb:Francëjô]]
[[cu:Франкїꙗ]]
[[cv:Франци]]
[[cy:Ffrainc]]
[[da:Frankrig]]
[[de:Frankreich]]
[[diq:Fransa]]
[[dsb:Francojska]]
[[dv:ފަރަންސޭސިވިލާތް]]
[[dz:ཕརཱནསི་]]
[[ee:France]]
[[el:Γαλλία]]
[[eml:Franza]]
[[en:France]]
[[eo:Francio]]
[[es:Francia]]
[[et:Prantsusmaa]]
[[eu:Frantzia]]
[[ext:Fráncia]]
[[fa:فرانسه]]
[[ff:Faransi]]
[[fi:Ranska]]
[[fiu-vro:Prantsusmaa]]
[[fo:Frakland]]
[[fr:France]]
[[frp:France]]
[[frr:Frånkrik]]
[[fur:France]]
[[fy:Frankryk]]
[[ga:An Fhrainc]]
[[gag:Franțiya]]
[[gan:法國]]
[[gd:An Fhraing]]
[[gl:Francia - France]]
[[gn:Hyãsia]]
[[got:𐍆𐍂𐌰𐌲𐌺𐍂𐌴𐌹𐌺𐌹/Fragkareiki]]
[[gu:ફ્રાન્સ]]
[[gv:Yn Rank]]
[[ha:Faransa]]
[[hak:Fap-koet]]
[[haw:Palani]]
[[he:צרפת]]
[[hi:फ़्रान्स]]
[[hif:France]]
[[hr:Francuska]]
[[hsb:Francoska]]
[[ht:Frans]]
[[hu:Franciaország]]
[[hy:Ֆրանսիա]]
[[ia:Francia]]
[[id:Perancis]]
[[ie:Francia]]
[[ilo:Fransia]]
[[io:Francia]]
[[it:Francia]]
[[ja:フランス]]
[[jbo:fasygu'e]]
[[jv:Prancis]]
[[ka:საფრანგეთი]]
[[kaa:Frantsiya]]
[[kab:Fransa]]
[[kg:Fwalansa]]
[[kk:Франция]]
[[kl:Franskit Nunaat]]
[[km:បារាំង]]
[[kn:ಫ್ರಾನ್ಸ್]]
[[ko:프랑스]]
[[koi:Франс]]
[[krc:Франция]]
[[ks:फ्रांस]]
[[ksh:Frankreich]]
[[ku:Fransa]]
[[kv:Франция]]
[[kw:Pow Frynk]]
[[ky:Франция]]
[[la:Francia]]
[[lad:Fransia]]
[[lb:Frankräich]]
[[li:Frankriek]]
[[lij:Fransa]]
[[lmo:Frància]]
[[ln:Falansia]]
[[lo:ປະເທດຝະລັ່ງ]]
[[lt:Prancūzija]]
[[lv:Francija]]
[[mdf:Кранцмастор]]
[[mg:Frantsa]]
[[mhr:Франций]]
[[mi:Wīwī]]
[[mk:Франција]]
[[ml:ഫ്രാൻസ്]]
[[mn:Франц]]
[[mr:फ्रान्स]]
[[ms:Perancis]]
[[mt:Franza]]
[[mwl:Fráncia]]
[[my:ပြင်သစ်နိုင်ငံ]]
[[myv:Франция Мастор]]
[[mzn:فرانسه]]
[[na:France]]
[[nap:Franza]]
[[nds:Frankriek]]
[[nds-nl:Frankriek]]
[[ne:फ्रान्स]]
[[nl:Frankrijk]]
[[nn:Frankrike]]
[[no:Frankrike]]
[[nov:Fransia]]
[[nrm:France]]
[[nv:Dáághahii Dinéʼiʼ Bikéyah]]
[[oc:França]]
[[os:Франц]]
[[pa:ਫ੍ਰਾਂਸ]]
[[pam:France]]
[[pap:Fransia]]
[[pcd:Franche]]
[[pdc:Frankreich]]
[[pfl:Frongraisch]]
[[pih:France]]
[[pl:Francja]]
[[pms:Fransa]]
[[pnb:فرانس]]
[[pnt:Γαλλία]]
[[ps:فرانسه]]
[[pt:França]]
[[qu:Ransiya]]
[[rm:Frantscha]]
[[rmy:Franchiya]]
[[rn:Francia]]
[[ro:Franța]]
[[roa-rup:Gallia]]
[[roa-tara:Frange]]
[[ru:Франция]]
[[rue:Франція]]
[[rw:Ubufaransa]]
[[sa:फ्रांस]]
[[sah:Франция]]
[[sc:Frantza]]
[[scn:Francia]]
[[sco:Fraunce]]
[[se:Frankriika]]
[[sh:Francuska]]
[[simple:France]]
[[sk:Francúzsko]]
[[sl:Francija]]
[[sm:Farani]]
[[so:Faransiiska]]
[[sq:Franca]]
[[sr:Француска]]
[[srn:Franskondre]]
[[ss:IFulansi]]
[[st:Fora]]
[[stq:Frankriek]]
[[su:Perancis]]
[[sv:Frankrike]]
[[sw:Ufaransa]]
[[szl:Francyjo]]
[[ta:பிரான்சு]]
[[te:ఫ్రాన్స్]]
[[tet:Fransa]]
[[tg:Фаронса]]
[[th:ประเทศฝรั่งเศส]]
[[tk:Fransiýa]]
[[tl:Pransiya]]
[[tpi:Pranis]]
[[tr:Fransa]]
[[tt:Франция]]
[[ty:Farāni]]
[[udm:Франция]]
[[ug:فرانسىيە]]
[[uk:Франція]]
[[ur:فرانس]]
[[uz:Fransiya]]
[[vec:Fransa]]
[[vi:Pháp]]
[[vls:Vrankryk]]
[[vo:Fransän]]
[[wa:France]]
[[war:Fransya]]
[[wo:Faraas]]
[[wuu:法国]]
[[xal:Пранцсин Орн]]
[[yi:פראנקרייך]]
[[yo:Fránsì]]
[[za:Fazgoz]]
[[zea:Frankriek]]
[[zh:法国]]
[[zh-classical:法國]]
[[zh-min-nan:Hoat-kok]]
[[zh-yue:法國]]
[[zu:IFlansi]]
| 