„Ofurmáni“: Munur á milli breytinga

3.726 bæti fjarlægð ,  fyrir 12 árum
You are very stupid, I will kill you.
Efni eytt Efni bætt við
LaaknorBot (spjall | framlög)
m r2.5.2) (robot Fjarlægi: de:Super-Vollmond
You are very stupid, I will kill you.
Lína 1:
You are very stupid, I will kill you.
[[File:20110319-SupermoonSpokaneWAUSA.JPG|thumb|right|Ofurmáni þann 19 mars, 2011]]
Í [[stjörnufræði]] kallast '''ofurmáni''' þegar fullt eða nýtt [[Tunglið|tungl]] er næst [[Jörðin|jörðu]]. Fjarlægð tunglsins frá jörðu er breytileg eftir því hvar það er statt á sporöskjulagaðri braut sinni, er minnst um 363.000 km, kallað [[jarðnánd]], og mest um 406.000 km, kallað [[jarðfirð]], en að meðaltali er fjarlægðin um 384.000 km.
 
==Skilgreining==
Árið 1979 skilgreindi [[stjörnuspeki]]ngurinn Richard Nolle ofurmána þannig: „...nýtt eða fullt tungl sem verður þegar tunglið er í eða nálægt (innan 90% frá) minnstu fjarlægð frá jörðu á braut sinni (í jarðnánd). Í stuttu máli: jörð, tungl og sól eru í beinni línu með tunglið í jarðnánd.“ — Orðalagið „innan 90% frá“ er óskýrt, en dæmi á vefsíðu Nolles sýnir að hann á við að tunglið sé innan lægsta tíunda hluta af fjarlægðarbili sínu.
 
Áhrif [[Sólin|sólar]] og tungls á [[Flóð|flóð]] og [[Fjara|fjöru]] eru mest þegar tungl er nýtt eða fullt og mun meiri þegar ofurmáni er þótt ekki muni þar miklu.
 
==Tengsl ofurmána við náttúruhamfarir==
Margir trúa því að ofurmáni geti valdið [[Ofsaveður|ofsaveðrum]], [[stórflóð|stórflóðum]] og [[Fellibylur|fellibyljum]] jafnvel [[Eldgos|eldgosum]]. Til dæmis létust 71 í fellibyl í bænum [[Darwin (Ástralía)|Darwin]] í [[Ástralía|Ástralíu]] [[1974]] þegar ofurmáni var og eins var ofurmáni árið [[1992]] þegar fellibylurinn Andrew geisaði, en hann olli miklum usla í [[Flórída]], þar sem yfir 200.000 manns misstu heimili sín af hans völdum. Engar sannanir liggja þó fyrir um að hægt sé að tengja ofurmána við hamfarir og tíðni þeirra þessa daga virðist ekki vera meiri en aðra daga.
 
Þótt rannsóknir sýni smá fylgni milli smárra grunnra [[Jarðskjálfti|jarðskjálfta]] og hreyfingar tunglsins eru engar sannanir fyrir því að tunglið geti haft áhrif á stóra jarðskjálfta.
 
==Dagsetningar ofurmána 1950 – 2050==
Ofurmáni er að jafnaði fjórum til sex sinnum á ári<ref name=HolleSupermoon>{{cite web|last=Nolle|first=Richard|title=Supermoon|url=http://www.astropro.com/features/articles/supermoon/|work=Astropro|accessdate=20.03.2011}}</ref>. Hér er listi yfir þá mestu milli áranna 1950 til 2050. Þeir almestu eru oftast á uþb. 19 ára fresti.
 
:10. nóvember, 1954<ref name=Nolle>{{cite web|last=Nolle|first=Richard|title=20th Century SuperMoon Alignments |url=http://www.astropro.com/features/tables/cen20ce/suprmoon.html|work=Astropro| accessdate=20.03.2011}}</ref>
:20. nóvember, 1972
:8. janúar, 1974
:26. febrúar, 1975
:2. desember, 1990
:19. janúar, 1992
:8. mars, 1993
:10. janúar, 2005<ref>{{cite web|last=Nolle|first=Richard|title=21st Century SuperMoon Alignments|url=http://www.astropro.com/features/tables/cen21ce/suprmoon.html|work=Astropro|accessdate=20.03.2011}}</ref>
:12. desember, 2008
:30. janúar, 2010
:19. mars, 2011
:14. nóvember, 2016
:2. janúar, 2018
:21. janúar, 2023
:25. nóvember, 2034
:13. janúar, 2036
 
==Tilvísanir==
{{reflist|2}}
 
==Tenglar==
* {{Vísindavefurinn|58849|Af hverju verður ofurmáni?}} (Skoðað 20.3.2011)
* [http://stjornuskodun.is/ Stjörnufræðivefurinn]
* [http://astro.is/ Stjörnuskoðunarfélag Seltjarnarness]
 
[[Flokkur:Stjörnufræði]]
[[Flokkur:Stjörnuskoðun]]
[[Flokkur:Tunglið]]
 
[[en:Supermoon]]
[[es:Superluna]]
[[fr:Super Lune]]
[[gl:Superlúa]]
[[id:Bulan super]]
[[jv:Supermoon]]
[[ml:അതിചന്ദ്രസാമീപ്യം]]
[[nl:Supermaan]]
[[pt:Superlua]]
[[sv:Supermåne]]
[[th:ซูเปอร์มูน]]
[[vi:Siêu Mặt Trăng]]
[[zh:超級月亮]]
Nafnlaus notandi