„Auguste Comte“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
Skipti út innihaldi með „You are very stupid, I will kill you.“ |
m Tók aftur breytingar 78.84.131.118 (spjall), breytt til síðustu útgáfu MystBot |
||
Lína 1:
{{hreingera}}
[[Mynd:Auguste Comte.jpg|thumb|right|Auguste Comte]]
'''Auguste Comte''' (fullt nafn: '''Isidore Marie Auguste François Xavier Comte'''; [[17. janúar]] [[1798]] – [[5. september]] [[1857]]) var [[Frakkland|franskur]] [[heimspekingur]] sem lagði grunn að [[félagsfræði]] sem vísindalegri fræðigrein á fyrri hluta [[19. öld|19. aldar]]. Hann var fyrstur til að beita nútímavísindalegri aðferð í rannsóknum á mannlegu samfélagi. Comte þróaði hugtakið ''sociologie'' þegar hann var að reyna að ráða bót á þeim félagslega bresti sem [[Franska byltingin]] skyldi eftir sig. Comte reyndi að kynna samloðandi „trú mannkyns“ sem hafði, þrátt fyrir að njóta mjög lítillar velgengni, áhrif í þróun mismunandi veraldlegra [[húmanismi|húmanistasamtaka]] á 19. öldinni. Hann bjó einnig til og skilgreindi hugtakið [[ósérplægni]].
== Lögin um stigin þrjú ==
Comte kom fyrst fram með þekkingarfræðilega sýn á [[pósitívismi|pósitívisma]] í bók sinni í enskri þýðingu „''The Course in Positivist Philosophy''“, röð texta sem gefnir voru út á árunum [[1830]] til [[1842]]. Fyrstu þrjú bindin lögðu mesta áherslu á þau [[raunvísindi]] sem þegar voru til staðar, til dæmis [[stærðfræði]], [[stjarnfræði]], [[eðlisfræði]], [[efnafræði]] og [[líffræði]] á meðan seinni tvö bindin lögðu áherslu á óumflýjanlega komu félagsvísindanna. Með því að rannsaka hringlaga áráttu [[kenning]]a og [[rannsókn]]a í vísindum og skilgreina vísindi á þennan hátt getur Comte verið talinn vera fyrsti vísindaheimspekingurinn í nútímalegum skilningi orðsins.
Comte fannst að raunvísindin hlytu að hafa þurft að koma fyrst, áður en mannkynið gat beitt kröftum sínum nógu vel að þeim mest krefjandi og flóknu „drottningarvísindum“ sem mannlega samfélagsins sjálft er. Bók hans, „''A General View of Positivism''“ í enskri þýðingu, hafði því þann tilgang að skilgreina, í meiri smáatriðum, raunreynslumarkmið félagsfræðilegra aðferða.
Comte leggur fram þróunar-sögumódel sem leggur það til að samfélagið fari undir þrjú þrep í leit sinni að sannleikanum, samkvæmt almennum lögum um þrjú stig. Þetta eru
# guðfræðilegt stig,
# frumspekilegt stig og
# raunhyggjustig.
Það fyrsta var á undan [[Upplýsingin|Upplýsingunni]], þar sem staða mannsins í samfélaginu og hömlur samfélagsins á manninn var með skírskotun í guð. Maðurinn trúði í blindni sinni á allt það sem honum var kennt af forfeðrum sínum og hann trúði á yfirnáttúrulega krafta. Hugmyndin á bakvið annað stigið átti rætur sínar að rekja til vandamála í frönsku samfélagi eftir byltinguna 1789. Þetta stig innihélt þá skilgreiningu að almenn réttindi væru eitthvað sem vald mannlegs yfirvalds gæti aldrei ógilt. Þetta stig er þekkt sem stig rannsókna því fólk fór að efast um allt þótt engin traust sönnunargögn væru lögð fram. Þetta stig var byrjun þess heims sem efaðist um yfirvald og trú. Á raunhyggju- eða vísindastiginu, sem kom til eftir mistök byltingarinnar og [[Napóleon]]s, gat fólk fundið lausnir við félagslegum vandamálum og komið þeim í notkun þrátt fyrir yfirlýsingar um mannréttindi, spádóma eða vilja guðs. Vísindin fóru að svara spurningum endanlega. Lög Comtes um þessi þrjú stig var ein fyrsta kenningin í félagslegri þróunarhyggju.
== Tengill ==
* {{SEP|comte|Auguste Comte}}
{{Stubbur|æviágrip|heimspeki|Frakkland}}
{{DEFAULTSORT:Comte, Auguste}}
[[Flokkur:Franskir félagsfræðingar]]
[[Flokkur:Franskir heimspekingar]]
{{fde|1798|1857}}
[[an:Auguste Comte]]
[[ar:أوغست كونت]]
[[ast:Auguste Comte]]
[[az:Ogüst Kont]]
[[be:Агюст Конт]]
[[bg:Огюст Конт]]
[[bn:ওগুস্ত কোঁত]]
[[br:Auguste Comte]]
[[bs:Auguste Comte]]
[[ca:Auguste Comte]]
[[cs:Auguste Comte]]
[[da:Auguste Comte]]
[[de:Auguste Comte]]
[[el:Ογκίστ Κοντ]]
[[en:Auguste Comte]]
[[eo:Auguste Comte]]
[[es:Auguste Comte]]
[[et:Auguste Comte]]
[[eu:Auguste Comte]]
[[fa:اگوست کنت]]
[[fi:Auguste Comte]]
[[fr:Auguste Comte]]
[[gl:Auguste Comte]]
[[he:אוגוסט קונט]]
[[hi:आगस्त काँत]]
[[hr:Auguste Comte]]
[[hu:Auguste Comte]]
[[hy:Օգյուստ Կոնտ]]
[[id:August Comte]]
[[it:Auguste Comte]]
[[ja:オーギュスト・コント]]
[[ko:오귀스트 콩트]]
[[lt:Auguste Comte]]
[[lv:Ogists Konts]]
[[mk:Огист Конт]]
[[ms:Auguste Comte]]
[[nl:Auguste Comte]]
[[no:Auguste Comte]]
[[oc:Auguste Comte]]
[[pl:Auguste Comte]]
[[pms:Auguste Comte]]
[[pt:Auguste Comte]]
[[ro:Auguste Comte]]
[[ru:Конт, Огюст]]
[[scn:Auguste Comte]]
[[sh:Auguste Comte]]
[[simple:Auguste Comte]]
[[sk:Auguste Comte]]
[[sl:Auguste Comte]]
[[sr:Огист Конт]]
[[sv:Auguste Comte]]
[[tr:Auguste Comte]]
[[uk:Оґюст Конт]]
[[vi:Auguste Comte]]
[[yo:Auguste Comte]]
[[zh:奥古斯特·孔德]]
[[zh-min-nan:Auguste Comte]]
| |||